اهدای جوایز ایران‌شناسی موقوفات بنیاد دکتر محمود افشار از سال ۱۳۶۸ به همت ایرج افشار که خود از ایران‌شناسان بزرگ بود، آغاز شد. این جایزه عبارت است از یک لوح تقدیر و یک تخته قالیچه که در وسط آن نام یا عکس برندۀ جایزه بافته شده‌است. هدف این جوایز تقدیر از ایران‌شناسان این سوی و آن سوی جهان است و هر سال یک یا دو بار در مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا برگزار می‌شود. گاه نیز اهدای این جایزه چند سال به تأخیر افتاده‌است. روی‌هم‌رفته تا کنون بیست دوره از این جوایز برگزار شده و آخرین آن که روز شنبه ۱۲ آذرماه ۱۳۹۰ شاهد آن بودیم، به پروفسور پیر مونتسه، استاد بازنشستۀ دانشگاه رم، تعلق گرفت. نام دیگر برندگان جوایز بنیاد موقوفۀ دکتر محمود افشار به این شرح است:

جایزۀ اول ـ ۱۳۶۸ ، دکتر نذیر احمد (دانشگاه علیگره ـ هندوستان)
جایزۀ دوم ـ ۱۳۶۹ ، دکتر غلامحسین یوسفی (دانشگاه فردوسی ـ مشهد)
جایزۀ سوم ـ ۱۳۶۹ ، دکتر امین عبدالمجید بدوی (دانشگاه عین شمس ـ مصر)
جایزۀ چهارم ـ ۱۳۷۰ ، دکتر سید محمد دبیر سیاقی از مؤسسه لغت‌نامه دهخدا
جایزۀ پنجم ـ ۱۳۷۰ ، دکتر ظهورالدین احمد (دانشگاه پنجاب ـ لاهور پاکستان)
جایزۀ ششم ـ ۱۳۷۵، دکتر جان هون نین (دانشگاه پکن ـ چین)
جایزۀ هفتم ـ ۱۳۷۷ ، دکتر کمال‌الدین عینی (دوشنبه ـ تاجیکستان)
جایزۀ هشتم ـ ۱۳۷۹ ، دکتر منوچهر ستوده (دانشگاه تهران)
جایزۀ نهم ـ ۱۳۸۰ ، دکتر کلیفورد ادموند باسورث (عضو آکادمی بریتانیا ـ انگلستان)
جایزۀ دهم ـ ۱۳۸۲ ، دکتر غلامحسین زرین‌کوب (دانشگاه تهران)
جایزۀ یازدهم ـ ۱۳۸۲ ، فریدون مشیری (سخن‌سرای نامور ایرانی)
جایزۀ دوازدهم ـ ۱۳۸۲ ، دکتر تسوئه یو کورویانگی (دانشگاه مطالعات خارجی توکیو ـ ژاپن)
جایزۀ سیزدهم ـ ۱۳۸۳ دکتر ریچارد فرای (دانشگاه هاروارد ـ آمریکا)
جایزۀ چهاردهم ـ ۱۳۸۵، دکتر هانس دوبروین (دانشگاه لیدن ـ هلند)
جایزۀ پانزدهم ـ ۱۳۸۶، نجیب مایل هروی (دانشمند افغانستانی، ادیب و محقق)
جایزۀ شانزدهم ـ ۱۳۸۶ ، شارل هانری دو فوشه کور (دانشگاه سوربون ـ فرانسه)
جایزۀ هفدهم ـ ۱۳۸۷، دکتر بدرالزمان قریب (دانشگاه تهران)
جایزۀ هجدهم ـ ۱۳۸۹، دکتر برت فراگنر (استاد اتریشی دانشگاه‌های آلمان و اتریش)
جایزۀ نوزدهم ـ ۱۳۹۰، استاد احمد منزوی (دانشمند و کتاب‌شناس ایرانی)

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

چرا جایزۀ بنیاد موقوفات دکتر افشار به آقای پیه مونتسه تعلق گرفت؟ خطابه‌ای که مصطفی محقق داماد، رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، برای پیه مونتسه نوشته بود و توسط علی دهباشی قرائت شد، دلایل اهدای این جایزه را بیان می‌کند.

دانشمند ایران‌شناس، جناب آقای آنجلو میکله پیه مونتسه! شما دوست دیرینه ایرانید و دنیای ایران‌شناسی آگاهی از سابقۀ ایران‌شناسی در ایتالیا را مدیون شماست. شما سال‌هاست که با همتی بلند و شوقی بسیار به تحقیقات ایران‌شناسی پرداخته‌اید و ایران‌دوستان را از نوشته‌های محققانه و مبتکرانۀ خود بهره‌ور ساخته‌اید.

شما در شناخت نسخ خطی و دستیابی به مجموعه‌های دورافتاده در زوایای ایتالیا همتا ندارید. سال‌هاست که نسخه‌های دیرینه را می‌یابید و معرفی می‌کنید و نمونۀ برجستۀ آن، فهرست نسخه‌های خطی در کتابخانه‌های ایتالیاست که در نوع خود بی‌مانند است.

شما اقدم نسخ شاهنامۀ فردوسی، یعنی نسخۀ مورخ ۶۱۴ قمری را در گوشه‌ای از فلورانس شناختید و به جهانیان شناساندید و این نسخه، ضابطۀ تصحیح شاهنامه را دگرگون ساخت.

شما یکی از قدیم‌ترین و نفیس‌ترین نسخه‌های منطق‌‌الطیر عطار، یعنی نسخۀ مورخ ۸۵۷ قمری را درکتابخانۀ تورینوی ایتالیا به دست آوردید که از نسخه‌های مصور کم‌نظیر و شاید یگانۀ منطق‌الطیر مصور است.

شما، کتاب گران‌قدر تاریخ ادبیات ایران به زبان ایتالیایی و کتاب‌شناسی ایران در زبان ایتالیایی را تألیف نمودید که کتاب اخیر قریب به هزار صفحه و دربردارندۀ نام و مشخصات ۶۸۵ کتاب و مقاله است و این دو اثر بزرگ گواه کوشش‌های ایران‌شناسی ایتالیاست و طبعاً ما هم سپاسگزار زحمات سال‌های دراز شماییم.

شما در مدت نه سالی که به رایزنی فرهنگی در ایران منصوب شده بودید، فعالیت‌های فرهنگی گسترده‌ای انجام دادید که از آن جمله است انتشار کتاب‌های ارزشمند "ایتالیا و اصفهان"، "سفارت ایتالیا در تهران" که این نیز نتیجۀ دانش و ذوق و اطلاعات وسیع شماست.

شما سال‌ها در دانشگاه استراسبورگ تدریس کرده و دانشجویان زیادی در رشتۀ ایران‌شناسی پرورده‌اید که اکنون جمعی از آنها در دانشگاه‌های جهان بر کرسی تدریس ایران‌شناسی نشسته‌اند.

اکنون موجب سرافرازی است که بیستمین جایزۀ تاریخی و ادبی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی به شما تقدیم می‌گردد که شامل یک قطعه جایزه از چهرۀ واقف و یک تخته قالیچۀ ابریشمی نائینی است که نام شما بر آن بافته شده و نمونه‌ای است از هنر والای سنتی کشور ایران.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

مجموعه عکس

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

حاجیان آمدند با تعظیم 
شاکر از رحمت خدای رحیم
جسته از محنت و بلای حجاز
رسته از دوزخ و عذاب الیم
آمده سوی مکه از عرفات
زده لبیک عمره از تنعیم
یافته حج و کرده عمره تمام
باز گشته به سوی خانه سلیم
من شدم ساعتی به استقبال
پای کردم برون ز حد گلیم
مر مرا در میان قافله بود
دوستی مخلص و عزیز و کریم
گفتم او را "بگو که چون رستی
زین سفر کردن به رنج و به بیم
تا ز تو باز مانده‌ام جاوید
فکرتم را ندامت است ندیم
شاد گشتم بدانکه کردی حج
چون تو کس نیست اندر این اقلیم
بازگو تا چه‌گونه داشته‌ای
حرمت آن بزرگوار حریم
چون همی‌خواستی گرفت احرام
چه نیت کردی اندر آن تحریم؟
جمله برخود حرام کرده بدی
هرچه مادون کردگار قدیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "زدی لبیک
از سر علم و از سر تعظیم
می‌شنیدی ندای حق و جواب
باز دادی چنانکه داد کلیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "چو در عرفات 
ایستادی و یافتی تقدیم
عارف حق شدی و منکر خویش
به تو از معرفت رسید نسیم؟
گفت: "نی". گفتمش: "چون می‌کشتی
گوسفند از پی یسیر و یتیم
قرب خود دیدی اول و کردی
قتل و قربان نفس شوم لئیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "چو می‌رفتی
در حرم همچو اهل کهف و رقیم
ایمن از شر نفس خود بودی
وز غم فرقت و عذاب جحیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "چو سنگ جمار
همی‌انداختی به دیو رجیم
از خود انداختی برون یکسر
همه عادات و فعل‌های ذمیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "چو گشتی تو
مطلع بر مقام ابراهیم
کردی از صدق و اعتقاد و یقین
خویشی خویش را به حق تسلیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "به وقت طواف
که دویدی به هروله چو ظلیم
از طواف همه ملائک‌تان
یاد کردی به گرد عرش عظیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "چو کردی سعی
از صفا سوی مروه بر تقسیم
دیدی اندر صفای خود کونین
شد دلت فارغ از جحیم و نعیم؟"
گفت: "نی". گفتمش: "چو گشتی باز
مانده از هجر کعبه بر دل ریم
کردی آن‌جا به گور مر خود را
همچنانی کنون که گشته رمیم؟"
گفت: "از این باب هر چه گفتی تو
من ندانسته‌ام صحیح و سقیم"
گفتم: "ای دوست، پس نکردی حج
نشدی در مقام محو مقیم
رفته‌ای مکه دیده، آمده باز
محنت بادیه خریده به سیم
گر تو خواهی که حج کنی، پس از این
این چنین کن که کردمت تعلیم"

ناصر خسرو قبادیانی

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

ابوالحسن نجفی، نویسنده و مترجم و ویراستاری تأثیرگذار است. او پنجاه شصت سالی در عرصۀ ادبیات ایران مرشد و راهنمای بسیاری از نوگرایان بوده‌است. نویسنده و مترجمی جدی است که از هیچ کاری سرسری عبور نمی‌کند. این جدیت اما امری نیست که بر اثر کسب دانش در او پیدا شده باشد؛ ذاتی اوست. در واقع آموخته‌هایش این جدیت ذاتی را بارور کرده و از او شخصیتی تأثیرگذار در عرصۀ ادبیات و ترجمه ساخته‌است. نجفی در عین حال که آثار بزرگی در عرصه‌های مختلف ویراستاری، ترجمه، فرهنگ‌نگاری و ادبیات به وجود آورده، مردی گوشه‌گیر و از جاه‌طلبی‌های مرسوم و کسب شهرت‌های کاذب بیزار است. همۀ اینها از او شخصیتی مورد احترام ساخته و گروهی از اهل ادب در دهۀ هشتم زندگی به گرامیداشت او برخاسته‌اند.

حاصل این گرامیداشت، ابتدا جلسه‌ای بود که در ۱۵ شهریورماه گذشته در شهر کتاب برپا شد و نیز انتشار کتابی که عنوان "جشن‌نامۀ ابوالحسن نجفی" به خود گرفته و در همان جلسه رونمایی شده‌است. این کتاب از سوی انتشارات نیلوفر منتشر شده و در آن گروهی از نویسندگان نامدار در بارۀ ابوالحسن نجفی نوشته‌اند. 

استخوان‌بندی کتاب بر گفتگوی مفصلی با آقای نجفی قرار گرفته‌است. گفتگویی که به مفهوم رایج کلمۀ "گفتگو" نیست، بلکه نوعی تلمذ است. عده‌ای مانند شاگرد نشسته‌اند و با تعارف و مجامله از استاد چیزهایی می‌پرسند و او هم ضمن پاسخ‌های خود، عقاید و نظریاتش را در زمینه‌های گوناگون ترجمه و ادبیات و فرهنگ‌نگاری و درست‌نویسی و وزن شعر بیان می‌کند. 

از آن‌جا که ابوالحسن نجفی خود از سخت‌گیرترین ویراستاران کشور است، چنین گفتگویی در متن سوال‌ها به ویرایش جدی نیاز داشت که متأسفانه صورت نگرفته و به گفتگو حالت تعارف‌آمیز داده‌است. اشکال این طرز گفتگو این است که چیزی بر شأن گفتگو کننده نمی‌افزاید. آن هم آقای نجفی که در عمرش به گفتگو تن نداده‌است. با وجود این در یک جشن‌نامه شاید بتوان از این امر صرف نظر کرد. می‌توان به خاطر پاسخ‌های نغز و پرمغز آقای نجفی، آن گفتگو را تا به آخر تاب آورد و خواند. زیرا از خلال آن به‌راستی نجفی و راه مستقل او در ادبیات بهتر شناخته می‌شود. برای مثال، وقتی بحث از "جنگ اصفهان" است، آقای نجفی با اشاره به دهه ۱۳۴۰ می‌گوید: "در آن زمان مسائل سیاسی اثر بسیار شدیدی بر غالب نویسندگان و روشنفکران گذاشته بود و از آن گذشته، بسیاری از افرادی که اساساً مایل به فعالیت سیاسی بودند، چون میدانی در این زمینه پیدا نمی‌کردند، به ادبیات روی آورده بودند. در هر حال تمام برداشت‌های اینان در بارۀ ادبیات، نهایتاً به سیاست برمی‌گشت. فضای سیاسی چنان بر آن جلسات حاکم بود که مسائل ادبی را دنبالۀ سیاست می‌پنداشتند".

یا در جای دیگر می‌گوید زمانی دست به ترجمۀ "وظیفۀ ادبیات" زد که شرایط خاصی پیش آمده بود: "... احساس کردم که مردم ارزش کارهای ادبی را بر اساس ویژگی‌های سیاسی آن آثار تعیین می‌کنند. یعنی در آن زمان، اگر کتابی به طور مستقیم یا غیر مستقیم از وضع موجود و مخصوصاً از کارهای شاه انتقاد می‌کرد، در نظر مردم یک اثر ادبی برجسته جلوه می‌کرد".

در جایی که بحث شعر در می‌گیرد، آقای نجفی ضمن اشاره به اینکه بعضی از شعرای جوان را دوست دارد و شعر بعضی خوب است، می‌گوید: "به قول آقای ضیاء موحد، مشکل شاعران جوان ما این است که زبان‌شان ریشه در عمق زبان فارسی ندارد؛ شعرشان را گویی از زبانی خارجی ترجمه کرده‌اند".

این گفتگو، فارغ از اسلوبی که در آن به کار رفته، مملو از نکات بدیعی است که از تجربه‌ای گران‌بار نشان دارد و می‌توان از آن بسیار آموخت. چنانکه نکات جالبی نیز از زندگی و خلق و خوی شخصی آقای نجفی در آن می‌توان یافت: "من می‌توانم روزها درِ خانه را ببندم و به کارهای خودم مشغول باشم. بی آنکه روزنامه‌ای بخوانم یا به اخبار گوش بدهم. اما همواره نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی حساسیت فوق‌العاده دارم".

این نکته‌ای است که ضیاء موحد هم در مقالۀ خود زیر عنوان "آقای نجفی سلام" بر آن تأکید دارد و از قول او می‌نویسد: "تنها جایی که دلم برایش تنگ می‌شود، اتاق کارم است".

گوشه‌نشینی و سر در کار خود فرو بردن و جواب ندادن به تلفن و مزاحمت‌های دیگر از خصوصیات آقای نجفی است. یادم هست بارها از گلشیری چیزی می‌پرسیدم و او می‌گفت باید با آقای نجفی مشورت کند. می‌گفتم: آقای نجفی که به تلفن که جواب نمی‌دهد. می‌ماند تا او را ببینی. می‌گفت: نه تلفن می‌کنم، تلفن کردن به او راز و رمز دارد. 

جدیت نجفی در کارش شاید بهتر از هر جا در نوشتۀ بهمن فرمان‌آرا در بارۀ او منعکس باشد: "وقتی که قرار شد پروفسور رحمان‌زاده، جراح معروف ایرانی، دست آقای نجفی را عمل کند، آقای نجفی دو هفته فرصت خواست به دلیل آنکه چاپ چهارم "گوشه‌نشینان آلتونا" قرار بود در بیاید و او می‌خواست بار دیگر ترجمه را بررسی کند".

تأثیرگذار بودن نجفی در نوشته‌های دیگران، در سراسر کتاب منعکس است. حمید ارباب شیرانی در مقالۀ خود در بارۀ آقای نجفی می‌نویسد: "باید اقرار کنم که جهت‌گیری من و جمع کوچک دوستان‌مان در خواندن و شناختن آثار خوب خارجی بیشتر از طریق راهنمایی و توصیه‌های ابوالحسن بود".

یونس تراکمه در نوشتۀ خود از جنگ اصفهان یاد می‌کند و در بارۀ آقای نجفی می‌گوید: "او شاعری بود که شعر نمی‌گفت و داستان‌نویسی بود که داستان نمی‌نوشت. اما به اندازۀ همۀ شاعران و داستان‌نویسان دغدغۀ کلمه و جمله داشت. از همین دغدغه‌ها بود انگار که شاعر و نویسنده‌ای را پیدا می‌کرد و کمک می‌کرد به بالیدن آنها و خودش هم می‌بالید".

حسین معصومی همدانی که سال‌ها با آقای نجفی در نشر دانشگاهی کار کرده، در بارۀ او نوشته‌است: "...ویرایش هم کرده‌است و هنوز گاهی می‌کند و به کارهایی که ویرایش می‌کند به همان چشم نگاه می‌کند که به کارهای خودش، با همان دقت و مراقبت. همچنین از زمانی که مقیم تهران شده‌است، همیشه در کانون توجه جوان‌ترهایی بوده‌است که از محضر او استفاده کرده‌اند و از این نظر یکی از تأثیرگذارترین افراد نسل خود بوده‌است". 

احمد میرعلایی که از بهترین مترجمان ما بود، در خاطرات خود می‌نویسد: "وقتی به سی سال گذشته می‌نگرم، می‌بینم آقای نجفی یکی از معدود کسانی بوده‌است که بیشترین تأثیر را بر من و نگاه من به جهان گذاشته‌است. شنیده‌ام بهرام صادقی گفته بود من هیچ داستانی ننوشته‌ام که آقای نجفی به نحوی در آن دخیل نباشد. وقتی اولین مجموعه داستان‌های بورخس را چاپ می‌کردم، آقای نجفی تا آن‌جا پیش رفت که غلط‌گیری مطبعی را به عهده گرفت تا کتاب پرداخته و بی‌غلط چاپ شود".

سعید ارباب شیرانی که "تاریخ نقد جدید" رنه ولک را ترجمه کرده، نوشته‌است: "بدون راهنمایی‌ها و تشویق‌های پیگیر استاد نجفی مسلماً کار ترجمۀ کتاب به این مرحله نمی‌رسید".

"جشن‌نامۀ ابوالحسن نجفی" عیب‌هایی هم دارد. از جمله آنکه در جاهای مختلف و به‌ویژه در بخش گفتگو با ابوالحسن نجفی و مقالۀ یوسف اباذری از دقت نظر نجفی در بارۀ درست‌نویسی یاد می‌شود و بارها از نقد دکتر محمدرضا باطنی بر کتاب "غلط ننویسیم" او سخن می‌رود، اما از نقل آن نقد که در دو شمارۀ مجلۀ آدینه منتشر شد، خودداری می‌کند. در حالی که در کتاب، مقالات و ترجمه‌ها و نوشته‌های بسیاری نقل شده‌است که نبودن آنها هیچ خللی پدید نمی‌آورد. علاوه بر این، کتاب فاقد سال‌شمار زندگی نجفی و عکس‌های لازم است.

هر آینه، نجفی اندیشه‌مندی است که بانگ تأثیراتش بر نویسندگان و شاعران و مترجمان از همه جا شنیده می‌شود، اما خود ساکت و بی‌ادعا کنج عزلتش را به جهان ادعا و شهرت نمی‌فروشد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

هجدهمین نمایشگاه مطبوعات، در محل مصلای تهران، انبوهی از مطبوعات شهرستانی را به نمایش می‌گذارد. مطبوعات محلی در ایران هیچ‌گاه اهمیت مطبوعات پایتخت را نداشته‌اند و به غیر از چند استثنا، مانند "بازار" رشت، "فارس" شیراز و "جنگ اصفهان"، جز در عرصۀ بومی قابل توجه نبوده‌اند. اینها هم که نامی دارند، در عرصۀ فرهنگ نام‌آور شده‌اند، نه در عرصۀ خبر. مطبوعات خبری در مرکز خبر رشد می‌کنند. وقتی تمام رفت‌وآمدهای دیپلماتیک و مبادلات فرهنگی و دانشگاهی در سطح تهران انجام می‌شود، یا تمام خبرگزاری‌ها در تهران استقرار دارند و چاپخانه‌های بزرگ نیز تنها در سطح تهران امکان کار و تولید می‌یابند، طبیعی است که مطبوعات شهرستانی نه از حیث کیفیت و نه از حیث تیراژ نمی‌توانسته‌اند با مطبوعات بزرگ تهران رقابت کنند.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

پیوند نویسندگان و شاعران ایران و ترکیه و مصر و پاکستان گرچه این روزها اندک است، اما همگامی تاریخی در اندیشه‌های اهل قلم این کشورها در سدۀ گذشته بیش از تصور ماست.

این نگاهی است که ما در کتاب لوح و قلم (Tablet & Pen) نوشتۀ رضا اصلان استاد دانشگاه کالیفرنیا می‌بینیم که که به تازگی به زبان انگلیسی انتشار یافته‌است.

رضا اصلان، گردآورندۀ کتاب

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

جلد کتاب "مناس‌سرایی قرقیزی" که

سال ۲۰۱۱ توسط انتشارات "گلوبال

اورین‌تال" در لندن منتشر شد

صفربیک قـَسمـَم‌بِـِتف، مناس‌سرای قرقیز

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

فهرست اسامی رؤساء ثبت احوال از "۱۲۹۷ الی ۱۳۸۰"

 

نمودار بالاترین فراوانی نام ذکور از ۹۰ میلیون سند سجلی

 

نمودار بالاترین فراوانی نام اناث از ۹۰ میلیون سند سجلی

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب