Jadid Online
جدید آنلاین
درباره ما تماس با ما Contact us About us
پریشانی در آرامگاه
پرستو قاسمی

 درگورستان ابن‌بابویه  بزرگان بسیاری دفن شده‌اند. کسانی همچون علی اکبر دهخدا، میرزاده عشقی، اشرف‌الدین گیلانی (نسیم شمال)، خانم فخرالدوله (بانی مسجد فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه و مادر دکتر علی امینی)، و جهان پهلوان غلامرضا تختی که هر یک بخشی از فرهنگ و تاریخ ایران‌اند. آیا ساماندهی این گورستان یعنی به فراموشی سپردن گذشته است؟ 

گورستان ابن‌بابویه هم می‌توانست شبیه پرلاشز در پاریس، فخرلر در باکو، هایگیت در لندن، نوودویچی در مسکو و یا حتی شهدای صالحین در کابل و وادی السلام در نجف باشد، اما با همه آنها متفاوت است. گورستان ابن‌بابویه تهران که نامش را از دانشمند شیعی قرن چهارم، شیخ صدوق معروف به ابن‌بابویه، گرفته این روزها حال و روز خوشی ندارد و طرح‌های ساماندهی که یکی پس از دیگری به جانش افتاده، رمقی برایش نگذاشته است.
 
این گورستان ۲۰۰ ساله با ۱۲ هکتار وسعت، دومین گورستان شهر تهران پس از بهشت زهرا به شمار می‌رود که از زمان فتحعلی شاه قاجار ، پس از کشف اتفاقی جسد سالم شیخ صدوق در محلی که امروز هم بقعه او قرار دارد، به عنوان گورستان رونق گرفت و بسیاری از نام‌آوران ایرانی در عرصه‌های مختلف در آن آرمیدند.  بسیاری هم آرامگاه خانوادگی با معماری و تزئیناتی با سلیقه خود در آن درست کردند تا نوادگان و بستگانشان از آرامگاهشان دیدن کنند.
 
بنا بر پژوهشی که سید احمد محیط طباطبایی، پژوهشگر تهران قدیم، در این گورستان انجام داده، حدود ۲۶۰ نفر از رجال معاصر ایران که هر یک، نیک یا بد، در تاریخ این کشور نقشی داشته‌اند، در گورستان ابن‌بابویه آرمیده‌اند.
 
اما روند تخریب این گورستان هم مانند خیلی جاهای قدیمی دیگر نیز شروع شد و اولین گام‌ها برای تخریب آن از حدود ۱۷ سال پیش برداشته شد. زمانی که به بهانه ایجاد باغ مشاهیر ده‌ها مقبره خانوادگی تخریب شد. مقبره‌هایی که هر یک معماری خاص خود را داشتند و در آنها وسایل مختلفی مانند عکس‌های قدیمی، آیینه و شمعدان، فرش و میز و صندلی و حتی وسایل پذیرایی از مهمان نگهداری می‌شدند.  اگر این مقبره‌ها امروز وجود داشتند می‌شد به عنوان موزه‌ای برای نمایش آیین مرگ به آن توجه کرد.  چرا که دیگرکمتر گورستانی در ایران وجود دارد که مقبره‌های خصوصی با معماری دوره قاجار و پهلوی داشته باشد. آرامگاه‌های خانوادگی زیادی از بین رفتند مانند آرامگاه‌های خانوادگی امیراعلم، زراندوز، خلعتبری و دیگران و سنگ مزارهای نفیس و تاریخی این مقبره‌ها نیز در معرض باد و باران قرار گرفتند و آسیب‌های زیادی دیدند.
 
پس از این تخریب، نه باغ مشاهیری ساخته شد و نه آرامگاه‌هایی که تخریب شدند، بازسازی شد. حتی معتادان بیش از گذشته به این گورستان پناه آوردند.
 
مدتی بعد تعداد زیادی از سنگ قبرها به دلیل سهولت در عبور و مرور تخریب و همسطح زمین شدند و حالا هم مدتی است که قرار است بقعه شیخ صدوق که در سال ۱۳۷۵ با شماره ۱۸۱۶ در فهرست آثارملی کشور به ثبت رسید، گسترش یابد. در این طرح توسعه، بقعه از هر طرف به شعاع ۲۰ متر توسعه می‌یابد و در این میان همه قبرهایی هم که وجود دارند، خراب می‌شود. مسئولان اوقاف می‌گویند که قبرها شناسایی شده و پس از بازسازی اسم مردگان روی سنگ‌های یکدستی نوشته و سرجایشان نصب می‌شود.
 
اما مسئولان شهر ری معتقدند که کل گورستان به خاطر اینکه در میانه شهرری قرار گرفته باید ساماندهی شود و قبرهایش همسطح شوند. در بخشی از گورستان هم باید امکانات تفریحی و ورزشی برای اهالی ایجاد شود.
 
اما اگر کمی بیشتر به وضعیت گورستان توجه می‌شد، مانند گذشته می‌توانست زائران اهل قبور را راضی نگه دارد. البته اگر درختان گورستان آبیاری می‌شد تا خشک و بی‌شاخ و برگ نشوند و اگر روشنایی آن به اندازه کافی تامین می‌شد. دیدارکنندگان از آرامگاه‌ها همیشه یکی از منابع درآمدی اهالی شهرری بوده چرا که پیوسته بسیاری از مردم بوِیژه از تهران به دیدن گورستان‌ها و زیارت مزارهای شهرری مانند ابن‌بابویه، امامزاده عبدالله، بی‌بی زبیده و همین طور زیارت شاه عبدالعظیم می‌رفته‌اند.
 
در گزارش تصویری این صفحه پرستو قاسمی ما را به دیدن آرامگاه‌های بزرگان در ابن‌بابویه می‌برد و ما را با نظرات سید احمد محیط طباطبایی، تهران شناس، آشنا می‌کند.
 

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب
- یک کاربر، 2018/04/27
سلام من هم پدربزرگم در گورستان ابن بابویه دفن است من وهیچکدام از خاندانمان راضی نیستیم خداهم راضی نباشد.
- یک کاربر، 2015/06/21
تلفظ صحیح Ebn e Babwayh هستش.
- یک کاربر، 2012/07/03
پنج شنبه هفته ای که گذشت از گورستان ظهیرالدوله دیدن کردم. مشاهیری که در گورستان ابن بابویه دفن هستند اصلا قابل قیاس با ظهیرالدوله نیستند. در ابن بابویه مشاهیر سیاسی و اجتماعی دفن هستند و تعدادشان خیلی زیاد است ولی در ظهیرالدوله تعدادی شاعر و آهنگساز و خواننده و تعداد زیادی درویش و عارف.
- علی، 2012/03/01
این روزها کسی از قبرستان ظهیرالدوله و آرامگاه هنرمندان بزرگ معاصر آرمیده در آن یادی نمی کند. امثال بهار و فروغ کم کسانی نبودند که به این زودی فراموش شوند.
- یک کاربر، 2011/12/14
اين خبرها كه بايد عادت شده باشه. برای من كه اين خبرهای اسفبار عادی شده، از بس شنيدم....
- یک کاربر، 2011/11/06
تخریب گورستان ها و جابجا کردن آنها رسمی است که در ایران پس از انقلاب مد شده است. از تخریب گورستان های حرم شاه عبدالعظیم بگیر تا گورستان وادی السلام در قم. از گورستان های امامزاده اهل علی، مسگرآباد و سرقبرآقا بگیر تا گورستان های امامزاده قاسم و امامزاده صالح تجریش.
- ب.ف.، 2011/11/02
کاربر گرانقدر، در مورد تخریب امام زاده صالح تجریش، اگر به تاریخ پر فراز و نشیب ایران عزیزمان نیکو بنگریم، در خواهیم یافت که بسیاری از ما ایرانیان از نوادگان خلف چنگیز خان مغول می باشیم. ژاد بی فرهنگی لزوماً باید هر از چندگاهی چهرۀ کریه خود را بنمایاند. با احترام، ب.ف.
- یک کاربر، 2011/11/01
بدتر از این فاجعه در امام زاده صالح تجریش رخ داد و آرامگاههای میرزا حسن پیرنیا (از نخست وزیران دوره مشروطه) و حسین پیرنیا (از رؤسای مجلس شورای ملی) و پدرشان که اولین رییس الوزرای عصر مشروطه بود، همین طور آرامگاه محمد ولی خان تنکابنی، سپهسالار اعظم مشروطه و تدین (از رؤسای مجلس شورای ملی) و افراد بزرگ دیگری کاملا از بین رفت.
اگر به کتب انساب شیعه مانند مقاتل الطالبیین مراجعه کنید، مطلقا امام موسی کاظم، فرزندی به نام صالح نداشته و هیچ کدام از محدثین و رجال شناسان بزرگ شیعه، صالح را فرزند امام هفتم ندانسته اند. نهایت این که احتمالا یکی از سادات علوی بوده که در قرن ششم وارد منطقه ری شده و در تجریش درگذشته و کوچک ترین اطلاعی از زندگی او در دست نیست. چرا باید آرامگاه مردان بزرگی مثل خاندان پیرنیا که قانون اساسی مشروطه را نوشته اند و در عرصه فرهنگ و سیاست آن همه خدمت به کشور کرده اند، قربانی توسعه آرامگاه کسی شود که اصلا نمی دانیم کیست؟
- یک کاربر، 2011/10/26
گورستان ابن بابویه از قدیم گورستان خصوصی بوده نه گورستان عمومی شهر. یعنی هر یک از قبور با سند و ملک شخصی میباشد. من نمیدانم گسترش حرم این بابویه که تنها یک محدث شیعه است و زیارتی هم ندارد جز ادای احترامی از سوی علاقمندان. و حتی نسب امامزاده هم ندارد چه لزومی دارد که طی آن قبور بسیاری از مسلمین تخریب شود و بدون رضایت مالکان روی زمین آن نماز خوانده شود. آیا خواندن نماز بر روی زمین غصبی جایز است؟ لازم به ذکر است هم اکنون با دریافت مبلغ حداقل 20 ملیون تومان در این گورستان اموات دفن میشود. اجداد بنده هم در این گورستان دفن هستند و برای من عزیزتر از دهخدا و میرزاده عشقی. چگونه میتوانم ببینم روی قبر پدربزرگم دستگاه ورزشی نصب شود.
- یک کاربر، 2011/10/26
ای بابا قدر چی در این مملکت دانسته می شود که قدر گورستان دانسته شود؟
- رضا، 2011/10/25
با خانم ژیلا موافقم. درست است که دولت وظیفه حفظ گورستان های تاریخی و خصوصا آرامگاه بزرگان را دارد اما این نافی مسؤولیت اخلاقی خانواده های این افراد نیست. مشخصا یکی از سنگ قبرهای شکسته که در این گزارش نشان داده شد، متعلق به یکی از شاهزادگان قاجار و فردی بسیار خوشنام نیکوکار در تاریخ معاصر ایران است. بنده نوه ایشان را که فرد اسم و رسم داری است، می شناسم. در خارج زندگی می کند و هر چند ماه یک بار به ایران می آید. اما ظاهرا هیچ سراغی از مزار پدربزرگ و مادر بزرگ خود نمی گیرد و برایش اهمیتی ندارد که مقبره انها چه وضعی پیدا کرده.
اتفاقا پدر من نیز در همین گورستان ابن بابویه دفن شده. چند وقت پیش سنگ مزارشان بر اثر مرور زمان ترک خورده بود. مسئولان گورستان فرمی را پرکردند و بدون هیچ مشکلی اجازه دادند که سنگ تعویض شود. همه چیز از سنگ و سنگ تراش و خوشنویس و بنا در خود گورستان مهیا بود و کار ظرف دو روز به انجام رسید.
- یک کاربر، 2011/10/24
ممنون از آقای ب . ف که جواب آن کاربر را دادید. کاملاً با شما موافق هستم. بهتر است به اصل ماجرا بچسبیم، نه به فرع. از خانم قاسمی هم ممنون هستم، بابت اطلاعرسانی که کردید.
- ب.ف.، 2011/10/24
کاربر گرامی، ساختمان های کج در این گزارش نشانه هائی از هرج و مرج، بی سر و سامانی، بی توجهی و تخریب در گورستان ابن بابویه می باشند! اینکه دیدن این تصاویر باعث آزردگی خاطر شما شده است خود دلیلی است بر علم و هنر عکاس که با موفقیت کامل حس خاصی را به بیننده انتقال داده است. به هر صورت، هر شخصی سلیقۀ خود را دارد، و بنظر قاطع اینجانب، گزارش کنونیِ سرکار خانم پرستو قاسمی از تمامی جهات از جمله بهترین گزارشها است، نه تنها در «جدید آنلاین»، بلکه در تمامی نشریاتی که اینجانب با آنها آشنائی دارم. با احترام فراوان، ب.ف.
- یک کاربر، 2011/10/24
متاسفانه تصاویر از کیفیت خوبی برخوردارنیستند و بهتر بگویم غیرحرفه ای و با بی دقتی عکسبرداری شده اند. بسیاری از ساختمان های در متن، کج (کج تر از برج پیزا) و گوئی در حال ریزش اند و کادربندی ها ی ناقص و درهم به ارزش کار- و بخصوص به توضیحات متین و جاافتادۀ آقای محیط طباطبائی- صدمه زده است. این گونه گزارشها برای تأثیرگذاری و ماندگاری، نیازمندعکسهای باارزش وهنرمندانه اند.
- امین، 2011/10/22
بعضی از کشورها برای خودشون تاریخ سازی می کنند، درواقع به دنبال هویت سازی برای گذشته خودشون هستند. ما تاریخ داریم، هویت داریم، اما به بهترین شکل ممکن نابودش میکنیم...واقعا ساماندهی این اتفاقی نیست که داره توی ابن بابویه میفته! متاسفم!
- یک کاربر، 2011/10/22
متاسفم برای مردمانی که تیشه به ریشه تاریخ و هویت خود می زنند
- یک کاربر، 2011/10/22
گزارش تکان دهنده ای بود. سپاس بسیار از جدید آنلاین و سرکار خانم قاسمی
- ‍ژيلا، 2011/10/22
به نظر من خانواده كساني كه در اين گورستان دفن هستند نيز بي تقصير نيستند و با بي تفاوتي اشان نسبت به آرامگاه هاي خانوادگي خود باعث شده اند كه مسئولان گورستان به خود اجازه دهند تا آن را تخريب كنند.
- یک کاربر، 2011/10/20
افسوس و صد افسوس
- شاهین، 2011/10/20
دلم آدم می گیرد. وای بر ما و بر مردمی که گذشته خود را پاس ندارند. رسم حکومتها گویی پیوسته این بوده که آثار پیشینیان را پاک کنند. مقبره کورش زیر آب می رود و گور بزرگان با خاک یکسان می شود. درس نمی گیریم چرا؟
Home | About us | Contact us
Copyright © 2024 JadidOnline.com. All Rights Reserved.
نقل مطالب با ذكر منبع آزاد است. تمام حقوق سايت براى جديدآنلاين محفوظ است.