امیر فولادی

بازی بزرگ افغانستان، نام جشنوارۀ  فیلمی است که قرار است از اول تا دهم ماه مه در لندن برگزار شود. این جشنواره به ابتکار و حمایت شورای فرهنگی بریتانیا، استودیوی تآتر ملی، شورای فرهنگی انگلیس و شماری از نهادها و انجمن های افغانی در بریتانیا برگزار خواهد شد.

زهرا قدیر، از سازمان دهندگان این جشنواره می گوید، هدف از برگزاری این جشنواره تبادل فرهنگی میان افغانستان و جهان است.

به گفتۀ خانم قدیر، مردمان جهان از افغانستان و تاریخ و فرهنگ آن چیز کمی می دانند و تصویر و تصور غالبی که جهانیان از افغانستان دارند، با واقعیت و عینیت آن متفاوت است.

برگزارکنندگان این جشنواره باور دارند که  تماشاگران آن فرصت خواهند یافت، تا گوشه هایی از"بازی بزرگی" را که از سال های دور تاکنون در افغانستان میان ابرقدرت های جهان و کشورهای منطقه در این کشور جریان داشته است، ببینند.

بازی بزرگ، نامی است برای رقابت های روس و انگلیس بر سر سیطره بر کشورهای آسیای میانه در قرن نوزدهم که سلطه بر افغانستان هم جزء آن بود. رقابت شوروی و آمریکا در افغانستان را در اواخر قرن بیستم نیز برخی بازی بزرگ نو خوانده بودند.

زهرا قدیر می گوید، باور بسیاری بر این است که افغان ها خشن، تروریست و بنیادگرا هستند و تروریسم یک پدیدۀ امروزی و زادۀ ذهنیت افغانی است. در حالی که "افغانستان کنونی حاصل بازی بزرگی است که سال ها در افغانستان جریان داشته و در آنچه بر این کشور رفته است، بسیاری از کشورهای جهان، از جمله کشورهای غربی نقش داشته اند. اما مردم در غرب از چنین چیزی چندان آگاه نیستند و ما می خواهیم با برگزاری جشنواره بازی بزرگ، این جنبۀ داستان افغانستان را نیز نشان دهیم".

در جشنوارۀ فیلم افغانستان حدود بیست فیلم داستانی بلند و کوتاه و فیلم های مستند که موضوع آن افغانستان است و گوشه هایی از زندگی در آن کشور را  تصویر می کند، به نمایش گذاشته خواهد شد.

"جنگ تریاک" و "اسامه" از ساخته های صدیق برمک، "خاک و خاکستر" از ساخته های عتیق رحیمی، نویسنده و کارگردان و "کودک کابلی" ساختۀ برمک اکرم از جمله فیلم های این جشنواره است که از یک سو به نحوی سینمای افغانستان را نمایندگی می کنند و از سوی دیگر نگاه خود افغان ها به افغانستان را نشان می دهند.

فیلم های "سفر قندهار"، ساختۀ محسن مخملباف، "بودا از شرم فرو ریخت" ساختۀ حنا مخملباف و "در ساعت پنج عصر" ساختۀ سمیرا مخملباف از دیگر فیلم های جشنواره است.

در این جشنواره افغانستان را از زاویه دید فیلم سازان غربی، مانند مایکل وینترباتوم و دان الکسی نیز می توان دید.

افغانستان سال های سال به کشوری بدون صدا و تصویر معروف بود، اما در سال های اخیر بسیاری از امکانات و وسایل سمعی و بصری جهان، سرگرم تصویربرداری از این کشور است.

شاید به این دلیل که حالا تصویر افغانستان پربیننده و جذاب است و نان آور و نام آور. این که این تصویرها تا چه حد می توانند تصویر واقعی افغانستان باشند، حرف دیگری است.

نمی دانم کدام یک از بزرگان گفته است  که در کشورهای جنگ زده، رویدادهای جنگ بعد از ختم آن مجال تصویر می یابند. اتفاقی که در افغانستان افتاده، دقیقا همین است. فیلمسازان و هنرمندان افغان و غیر افغان تازه مجال این را یافته اند که نشان دهند در سال های جنگ براین کشور چه رفته است.

مثلا در فیلم خاک و خاکستر، تصویری از افغانستان نشان داده می شود که در آن دهها خانه، مزرعه های سبز گندم، کار وتلاش، عشق و در یک کلام، زندگی در یک روستای دور افتاده، چگونه درظرف یک ساعت ویران می شود و از یک روستای ساده، سبز و شاد در شمال افغانستان، تل خاکی می ماند، انبوهی خاکستری و مرد پیری که رساندن خبر مرگ عروسش به پسرش تنها آرزوی او است و کودکی که دیگرهیچ صدایی را نمی شنود، اما در باور کودکانه اش به این نتیجه رسیده که بعد از بمباران روستا همه چیز صدایش را از دست داده و همه جا ساکت شده است.

در این فیلم افغانستان دهۀ شصت خورشیدی تصویر شده و جنگ افغانستان و شوروی، کشوری که حتی نامش از جغرافیای جهان پاک شده است.

تصویری که بعد ازدیدن فیلم "جنگ تریاک" در ذهن مخاطب باقی می ماند نیز نعش آدم است و لاشۀ تانک، نعش سرباز روسی، نعش سرباز آمریکایی و لاشۀ تانک های مختلف النوع ارتش های مختلف جهان که دیگر بازیچه ای شده است برای کودکان بی عروسک و بی پارک و بی برنامه و در مواردی حتا بی پدر و مادر افغان.

در فیلم حنا مخملباف، "بودا" از شرم فرو می ریزد و آدم ها، در قرن بیست و یکم غارنشینی را در میان انبوهی از کمک های جامعۀ جهانی تجربه می کنند.

برخی دیگر از فیلم های جشنوارۀ "بازی بزرگ"، عکس های سیاه و سفید و قدیمی تری از افغانستان را به نمایش گذاشته اند؛ شاه امان الله، ملکه ثریا و محمود طرزی و داستان پایان ناپذیر نبرد سنت و مدرنیته در این کشور را.

یا هم فیلمی چون "رابعه بلخی" که در آن مردانگی شرقی شاهرگ زندگی و عشق رابعه را می زند، تا مبادا لکه ننگین عشق و دلدادگی شاهدختی به غلامی، دامن شرف و عزت خانواده شاهی را بیالاید و انسانیت تا یادش باشد، پا به حریم "شان و مرتبت طبقاتی" نگذارد.

در کنار جشنواره فیلم، نمایشگاه های مختلفی نیز برگزار می شود:

نمایشگاه سفال استالف که در آن سفالی های ساخت استالف (روستایی در شمال کابل) و کاشی و سرامیک ساخت افغانستان به نمایش گذاشته شده است. این نمایشگاه از۱۴ آوریل شروع شده و تا ۱۱مه ادامه خواهد داشت.

نمایشگاهی هم ازعکس برپا خواهد شد که در آن عکس هایی از سه عکاس جوان افغان، ایمل هاشمی، گلبدین الهام و وکیل کوهسار به نمایش گذاشته می شود.

از اول مه تا ۲۰ ژوئن نیز نمایشگاهی از آثار هنری افغان های مقیم بریتانیا برگزار خواهد شد.

افزون بر این ها، همزمان با جشنوارۀ فیلم، کنسرت های موسیقی نیز برگزار می شود. برگزارکنندگان از گروه موسیقی موسوم به گروه "احمد شام" که یک گروه معروف قوالی خوان است، دعوت کرده اند.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب