در سال هاى اخير برخى ايرانيان به خصوص جوانان با جشن ها و مناسبت هاى خارجى آشنا شده اند و برگزارى اينگونه مراسم را نشانۀ تجدد و تمدن مى دانند. متداول ترين آنها روز Valentine يا روز عشاق است. شايد عشق و دوست داشتن از قديمى ترين و آشنا ترين كلمات براى انسان ها باشد و به همين جهت روز جهانى عشق بسيار مورد استقبال قرار گرفته است.
حوالى ٢٥ بهمن ماه (١٤ فوريه = روز والنتاين) شور و شوق خاصى در خيابان ها ديده مى شود؛ ويترين مغازه ها از قلب، روبان هاى قرمز رنگ و عروسك و شكلات پر مى شود، مراكز بزرگ خريد با عرضۀ اجناس لوكس فانتزى به استقبال روز عشاق مى روند.
همه جا اسم Valentine به گوش مى رسد اما كسان اندكى بخصوص در ميان جوانترها تاريخچه روز ولنتاين را مى دانند.
روايت اين است كه در قرن سوم ميلادى، هم زمان با اوايل حكومت ساسانيان، در رم فرمانروايى به نام كلوديوس دوم با افكارى عجيبى حكومت مى كرد. از جمله او ازدواج را براى سربازان امپراطورى رم قدغن كرده بود چون معتقد بود سربازى خوب خواهد جنگيد كه مجرد باشد .
كلوديوس دوم به قدرى بى رحم بود كه هيچ كس جرأت نداشت به سربازان براى ازدواج كمك كند. اما كشيشى به نام والنتيوس (سنت والنتاين)، مخفيانه عقد سربازان رومى را با دختران محبوبشان جارى مى كرد.
كلوديوس دوم از اين جريان خبردار مى شود و دستور مى دهد كه والنتيوس را به زندان بيندازند. والنتيوس در زندان عاشق دختر زندانبان مى شود اما سرانجام به جرم جارى كردن عقد عشاق ، با قلبى عاشق اعدام مى شود... به همين خاطر او را شهيد راه عشق مى دانند .
از آن به بعد سالروز اعدام سنت والنتيوس روز عشق ناميده مى شود و دلدادگان در تمام جهان با تهيه هدايايى نمادين سعى در نشان دادن عشق و محبت خود مى كنند.
اما در ميان آنها كه تاريخ ولنتاين را هم مى دانند شايد كمتر كسى بداند كه در ايران باستان از بيست قرن پيش از ميلاد ، روزى موسوم به روز عشق وجود داشته است. سپندارمذ يا روز اسفندگان، جشن زمين و گرامى داشت زن و عشق است.
ايرانيان اين جشن را روز پنجم ماه اسفند (٢٩ بهمن در تقويم كنونى)، كه سپندارمذ ناميده مى شد، به مناسبت هم نام بودن روز با ماه، برگزار مى كردند. اين روز متعلق به فرشته مقدس "آرمئى تى" است كه آن را سپندارمذ مى گويند و در عالم معنوى مظهر عشق و محبت، تواضع و بردبارى، جانبازى و فداكارى و در جهان مادى، حامى زنان نيك و پارسا است.
ابوريحان بيرونى از اين روز با عنوان "مزدگيران" يا مردگيران" ياد كرده كه در آن زنان به شوهران خود با محبت هديه مى دادند. مردان نيز زنان و دختران را بر تخت شاهى نشانده، به آنها هديه داده و از آنها اطاعت مى كردند و اجراى اين امر را جزو فرائض دينى خود به حساب آورده و ايمان داشتند كه اگر كسى چنين كارهاى نيكو كند، پس از مرگش در بهشت جاويدان منزل خواهد گرفت. امروزه در بعضى از مناطق مركزى ايران از جمله اقليد، محلات و كاشان اين جشن برگزار مى شود.
چندين سال است كه گروهى از جوانان ايرانى با تكيه بر آيين هاى باستانى اين مرز و بوم در شناساندن روز سپندارمذ و جايگزين كردن آن با روز Valentine تلاش مى كنند. به طورى كه اغلب با نوشتن مطالبى در وبلاگ هاى شخصى خود و يا فرستادن پيامك يا SMS* براى اطرافيان، درخواست مى كنند براى برگزارى روز Valentine تا روز سپندارمذ صبر كنند .
البته هنوز بازار Valentine داغ است. عده اى با ترديد و دودلى به اين تغيير تن مى دهند و عده اى نيز با اين استدلال كه بهتر است روز عشق را همزمان با مردم ديگر جهان برگزار كرد از ايرانى كردن اين روز پرهيز دارند و به برگزارى آن در روز ٢٥ بهمن (١٤ فوريه) اصرار مى ورزند . فقط مى توان تعداد محدودى را ديد كه همگام با زرتشيان روز سپندارمذ را جشن مى گيرند.
* چند نمونه از SMS هايى كه به اين مناسب رد و بدل مى شود:
از هم اكنون و قبل از رسيدن روز والنتاين ، بيائيد با آشنايى بيشتر با روز سپندارمذ ( روز جشن زمين و گرامى داشتن عشق ) ، به خود قول دهيم كه : از اين پس اى ايرانى بيشتر با فرهنگ ، آداب و رسوم ملى و قومى خود درآميز....
٢٩بهمن ، روز سپندارمذگان "روز عشق" را همانند ايرانيان ِ ٣٠٠٠ سال پيش به جاى ولنتاين جشن مى گيريم. ايرانى باشيم.
شايد هنوز دير نشده باشد كه روز عشق را از ٢٥ بهمن ( Valentine) به ٢٩ بهمن (سپندارمذگان ايرانيان باستان) منتقل كنيم.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید
man asheghe rosoome ghadim hastam
lotfan ta mitoonid az in mavared estefade konid
tashakor
www.history.com
نشان میدهد كه آغاز سال فوریه بوده است و خانه تكانی میكردند و سبزه میپروراندند و جشن (لوپركالیا) میگرفتند.
In ancient Rome, February was the official beginning of spring and was considered a time for purification. Houses were ritually cleansed by sweeping them out and then sprinkling salt and a type of wheat called spelt throughout their interiors.
همینطور،
the Christian church may have decided to celebrate Valentine's feast day in the middle of February in an effort to 'christianize' celebrations of the pagan Lupercalia festival.
كم كم كلیسا برای "مسیحی كردن" این جشن پای یكی از چهارده قدیس "شهید" را وسط كشید. اسم هر چهارده قدیس ولنتینوس بود كه كلیسای كاتولیك فقط سه نفرشان را قبول داشت.
جشن لوپركالیا هم جشن زایش، نو شدن، و بنیانگزاری رم بوده است.
Lupercalia, which began at the ides of February, February 15, was a fertility festival dedicated to Faunus, the Roman god of agriculture, as well as to the Roman founders Romulus and Remus.
باین ترتیب جشن لوپركالیا (یا بعبارتی نوروز) به اسم یك قدیس مسیحی تبدیل شد. بنظر میرسد بنیان این روز بیشتر با سپندارمذگان همگنی دارد تا روز والنتاین امرور كه شركتهای كارت پستال (استر هولند) و شوكلات(هرشی) به عنوان یك ایده بازاریابی گسترش داده اند.
حال اینکه اگر قرار باشد روزی به نام روز عشق و عشاق نام گذاری گردد چه زیباتر از این که این روز روز سپندارمذ روز زمین که سمبل باروری و برکت است ؛ روز زن که سمبل مهر و محبت است و روز مادر که سمبل عشق و فداکاری است و همه آن در یک روز بنام سپندارمذگان تجلی می یابند باشد.
این چقدر شبیه اختلاف بین شب یلدا (۲۱ دسامبر ) و كریسمس (۲۵ دسامبر) است. به احتمال قوی هر دو نتیجه اشتباه محاسبات گاهشماری است. این اشتباه در كلمات هنوز نهفته است. دسامبر از "دسی" یا "ده" میاید كه باید ماه دهم باشد نه دوازدهم. در گاهشمار گرگوریان هم در واقع ماه مارچ ماه اول سال باید باشد نه ژانویه، كه همان فروردین خواهد بود.