فعالیت گروه نور با ساخت قطعه‌ای به نام "آلبا" ساخته "کریستف رضاعی"، سرپرست گروه نور، آغاز شد. این قطعه‌ بعدها نام نخستین آلبوم این گروه را هم به خود اختصاص داد. آلبا در کلیساهای آذربایجان غربی، که بعدها به ثبت جهانی رسیدند، اجرا و شبکه "آرته" فرانسه (ARTE TV)  فیلمی از آن تهیه کرد. نام فیلم "نور، آواها و کلیساهای آذربایجان ایران" بود. به همین دلیل نخستین جرقه‌ برای نام گروه زده شد و پس از آن بود که گروه تازه تاسیس کریستف رضاعی، "نور" نامیده شد.

کریستف رضاعی اما در تعریف نام گروه نور، به روزنه و پنجره‌های شیشه‌ای کلیساها اشاره می‌کند که به نحوی ساخته می‌شدند تا نور بر نیایش‌کنندگان پرتو افکند. رضاعی معتقد است که  منشور نور منشا اتحاد میان چند رنگ هم هست و این شاید بی‌شباهت با فعالیت گروه نور نباشد.

"مصطفی محمودی"، خواننده ایرانی گروه نور هم می‌گوید نور شامل طیف رنگ‌های مختلفی است که در نهایت تشعشعی یکسان و حتا یک‌رنگ را پدید می‌آورند. این درست اتفاقی است که در گروه نور رخ می‌دهد. هنرمندانی از دو فرهنگ مختلف گرد هم آمده‌اند و با تکیه بر آنچه از ادوار آوایی کهن باقی مانده، یک بیان واحد را پدید آورده‌اند.

فعالیت مصطفی محمودی در گروه نور باعث شد تا روایتی از موسیقی دستگاهی ایران و به خصوص موسیقی مقامی کردی وارد رپرتوار (قطعات یا مجموعه آهنگ‌های اجرایی) گروه شود و پس از پیوستن بخش سازی، گروه ۵ نفره‌ به ۹ نفر برسد. گروه نور با ترکیب جدید ۹ نفره با اجرای حدود ۴۰ کنسرت در اروپا و نقاط دیگر دنیا، شهرت خود را دو چندان کرده است.

گروه نور دو بخش سازی و آوازی دارد. در بخش آوازی سعی شده تا کانتی‌گاس‌ها (سرودهای ویژه مریم مقدس) و موسیقی‌های مردمی سده ۱۲ تا ۱۷ میلادی را با موسیقی کردی و دستگاهی ایران تلفیق کند تا بازخوانی جدیدی از هم‌آوایی هر دو فرهنگ یاد شده پدید آید. در بخش سازی نیز که بیشتر شامل سازهای ایرانی است، این آوازها همراهی می‌شوند. 

در قسمت آوازی، مصطفی محمودی آواز کردی و دستگاهی ایران را بر عهده دارد. "پیر بارانژه- Pierre BARANGER"، خواننده تنور، "پیر ایو-بینار- Pierre-Yves BINARD " صدای باریتون، "حمید خسروشاهی" خواننده باس و کریستف رضاعی صدای تنور هستند. در بخش سازی نیز "رضا عسگرزاده" نوازندگی دودوک و انواع‌ بالابان‌ها و دیگر سازهای بادی را بر عهده دارد. وی همچنین برای قسمت سازهای اروپایی فلوت ریکوردر می‌نوازد. "علی بوستان" نوازنده شورانگیز، سه‌تار و عود است، "کوروش بابایی" نوازندگی کمانچه را برعهده دارد و "علی رحیمی" دف، تنبک و کوبه‌ای‌های مختلف را می‌نوازد. کریستف رضاعی علاوه بر سرپرستی گروه و خوانندگی تنور، هارمونیوم هم می‌نوازد که سازی است ویژه شبه قاره هند؛ سازی که مایه همنوایی شده و می‌تواند یادآور موسیقی سده‌های میانه باشد.

سرودهای مریم مقدس که از ملودی‌های اسپانیولی قرن ۱۳ محسوب می‌شوند، از جمله مهمترین دست‌مایه‌های موسیقایی گروه نور است. این رپرتوار بیش از۴۰۰ سرود را در بر می‌گیرد که در ستایش حضرت مریم است و گروه نور را به سمت تلفیقی نوین هدایت می‌کند.

موسیقی قرون وسطی آخرین ریشه‌های موسیقی مردمی در اروپاست. زیرا در اواخر این دوران با نت‌نویسی و اختراع دستگاه چاپ، موسیقی اروپا وارد دوران تازه‌ای می‌شود.

رضاعی درباره شباهت‌های این دوره از موسیقی اروپا با موسیقی دستگاهی و فولکلور ایرانی می‌گوید: "شباهت‌هایی میان موسیقی قرون وسطی اروپایی و موسیقی دستگاهی و کردی ایران وجود دارد که نخست مدال (مقامی) بودن موسیقی قرون وسطی است. انتقال سینه به سینه موسیقی هر دو فرهنگ شباهت دیگری است که باید به آن توجه داشت. در این میان نباید از سرچشمه های مردمی و اجتماعی این موسیقی‌ها نیز غافل ماند که شباهت دیگر آن‌هاست. معمولا این موسیقی‌ها به خصوص موسیقی فولکلور ایران از دل حوادثی برمی‌آیند که در میان مردم می‌گذرند.

مصطفی محمودی به نکته دیگری هم در تلفیق این دو موسیقی اشاره دارد: "وقتی به شعر موسیقی‌های فولکلور نگاه می‌کنید متوجه می‌شوید که بخشی از شعر درباره نیازهای درونی آدم‌هاست. زمانی که این نیازها، هرچه باشند، پرستش، عشق و ... به زبان آورده شوند قرار است به دل مخاطب و شنونده بنشیند، و آواز شکل می‌گیرد. این درست اتفاقی است که در ریشه‌های هر دو موسیقی یعنی ایرانی و قرون وسطی افتاده‌است."

محمودی می‌گوید همواره در کنسرت‌ها مخاطب به ما فکر می‌کند و این بدان معناست که در حال فکر کردن به فرهنگ ماست یا در سوی دیگر آوازهای کانتی‌گاس‌های اسپانیایی را می‌شنود. گاهی از ما می‌پرسند که معنای آن‌ها با هم شبیه است و جالب است که ما هم به این نتیجه رسیدیم و برخی شعرهای فولکلور به لحاظ معنایی با اشعار اروپایی استفاده شده هم معنی هستند.

آثار گروه نور ساخته و پرداخته ذوق موسیقایی سرپرست گروه کریستف رضاعی است. او موسیقی را با نوازندگی پیانو در ایران آغاز کرده و زمانی که به فرانسه سفر کرد، تحصیلات خود را در نوازندگی پیانو و آواز ادامه داد. وی همچنین دوره‌های مختلف آهنگسازی و هارمونی را سپری کرده ‌است. رضاعی در سال ۱۹۹۴ به ایران بازگشت و از این زمان فعالیت‌های موسیقایی‌اش آغاز شد. او به غیر از فعالیت در گروه نور، قطعات زیادی برای موسیقی فیلم، کارهای تبلیغاتی و تئاتر نیز ساخته ‌است.

ویدیوی این صفحه شرح فعالیت گروه نور از زبان کریستف رضاعی و مصطفی محمودی است. 

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب