فرامرز پیل‌آرام گویا آمده بود که بماند و هنرهای اصیلی را که گویا خیال رفتن داشتند، ماندگار کند. هم نقاش بود و هم خوش‌نویس، هم معمار و هم مجسمه‌ساز. و هنری که با تلفیق این مهارت‌ها آفرید، به هنرهای اصیل ایرانی عمری دوباره داد.

سال ۱۳۱۶ خورشیدی در تهران به دنیا آمد و سال ۱۳۶۲ درگذشت. در طول این عمر کوتاه، در کنار هم‌پیشگان هم‌اندیش‌اش، بر طول عمر هنرهای تجسمی ایران افزود. اما از تقلید کورکورانه پرهیز داشت و ترجیح می‌داد راهی را درنوردد که پیش از او رهگذری نداشته باشد.

نقاشی را از کودکی دوست داشت و تجربه کرد و استعدادش را در هنرستان هنرهای زیبای پسرانۀ تهران صیقل داد. ضمن تحصیل در دانشکدۀ هنرهای تزیینی در رشتۀ معماری داخلی و نقاشی تزیینی تبحر یافت. برای آموختن تجربیات هنری نوین غرب به فرانسه رفت و شگردهای نقاشی، لیتوگرافی و انواع چاپ آنجا را فرا گرفت. با هنر غرب درآمیخت، اما در آن قرار نیافت. از آن توشه‌ای گرفت و با خود به ایران برد.

علاقۀ فرامرز پیل‌آرام به نمادهای اصیل ایرانی او را با جمعی از هنرمندانی که بعداً با نام "مکتب سقّاخانه" شناخته شدند، یکی کرد. مکتب سقّاخانه در دهۀ ۱۳۴۰ خورشیدی در برابر "مدرنیته" قد علم کرد و به جای چسبیدن به گذشته، به نوسازی و بهسازی نقاشی اصیل پرداخت. بسیاری از ویژگی‌های نقاشی امروز ایران و به ویژه کاربرد خوش‌نویسی در تابلوها از عناصر همین مکتب هنری است. سقّاخانه‌ها و حسینیه‌ها و تکیه‌ها و پرچم‌های مذهبی و کتیبه‌ها و پرده‌های مشبّک فلزی از جملۀ اشیائی است که از همان آغاز نگاه نقاشان سقّاخانه‌ای را به سوی خود می‌کشید. فرامرز پیل‌آرام، در کنار حسین زنده‌رودی، مسعود عربشاهی، منصور قندریز، صادق تبریزی و پرویز تناولی در زمرۀ سرآمدان این مکتب بود.

پیل‌آرام بیباکانه ترکیب‌ها و تلفیق‌های تازه را می‌آزمود؛ از درآمیختن نمادهای مذهبی با شکل‌های هندسی گرفته، تا تأثیرپذیری از کاشی‌کاری در آفریدن کارهای تازه و تلفیق خط نستعلیق با رنگ و تصویر نقاشی‌هایش. از مهرهای دورۀ قاجار بهره می‌گرفت که در گذشته به جای امضا به کار می‌رفتند. کارهایش هواداران بسیاری پیدا کردند و اندک اندک بازار آفریده‌هایش به خارج کشیده شد. نمایشگاه‌های آثار فرامرز پیل‌آرام در کشورهای گوناگون برگزار می‌شد و در دوسالانه‌های هنری بین‌الملی برنده می‌شد و در همان آغاز شهرتش یکی از آثارش به موزۀ هنرهای جدید شهر نیویورک راه یافت.

به نوشته دایره‌المعارف اسلامی: "آثار پیلارام تابلوهای رنگ و روغن با ساختاری محکم است که خط در آنها با تکیه بر هنرهای سنّتی حرکاتی آهنگین دارد. آهنگ خطوط در کارهای او با تکرار یک حرف به وجود می‌آید و بزرگ‌نمایی و هدایت اشکال، حس حرکتِ بصری را به بیننده القا می‌کند. ادغام خطوط سیاه و ضخیم و سفید و نازک و ترکیب آنها با عنصر خط در آثار او نوعی وحدت به وجود می‌آورد. از دیگر  ویژگی‌های آثار پیلارام اندازۀ بزرگ تابلوهایش، غلبۀ شکل بر محتوا، تضادهای رنگی شدید و بهره‌گیری از رنگ‌ها به صورت حجیم و ضخیم است . از جمله، تابلوهای تیغه ها (۱۳۴۱ش )، ترکیب‌بندی سبز (۱۳۴۶ش )، ریتم با کلمۀ علی (۱۳۵۰ش ) و عاق والدین (۱۳۵۵ش)."

دایره‌المعارف اسلامی همچنین به مجسمه‌های بزرگ برنزی و پیکره‌های چوبی ساختۀ پیل‌آرام اشاره می‌کند، که حجم‌هایی تشکیل‌یافته از خط هستند. برخی از منتقدان هنری همین پیکره‌های خطی را از مهم‌ترین آثار پیل‌آرام می‌دانند.

با این که از درگذشت فرامرز پیل‌آرام حدود ۱۷ سال می‌گذرد، آثار او در حراج‌های بین‌المللی همچنان به صدها هزار دلار به فروش می‌رسد و در واقع، از پرفروش‌ترین‌هاست. استقبال بازدیدکنندگان از تازه‌ترین نمایشگاه آثار فرامرز پیل‌آرام در گالری ۶۶ تهران نیز باعث شده که به گفتۀ مسئولان نمایشگاه، مدت برگزاری آن برای حدود دو هفتۀ دیگر تمدید شود. دوستداران آثار این هنرمند می‌توانند تا روز هشتم اردی‌بهشت‌ماه از ۱۱۰ اثر او در این گالری بازدید کنند.

در گزارش تصویری این صفحه که شوکا صحرایی تهیه کرده‌است، صادق تبریزی، از هم‌مسلکان فرامرز پیل‌آرام، از او یاد می‌کند.

 

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب