آخرین مطالب
طلای سرخ
۲۶ جولای ۲۰۰۷ - ۴ مرداد ۱۳۸۶
معظمه بانوزاده در روستايی در حوالی بيرجند سی و چند سال است که يک قوطی حاوی زعفران را در اتاقش نگهداری می کند که مادرش هنگام عروسی به او داده است.
اين زعفران بعد از سه دهه هنوز سالم مانده و رنگ و بوی تازه ای دارد که خاطرات گذشته را زنده می کند. زمانی که روستای محل زندگيش معدن زعفران بود و گل های ارغوانی آن پائيز را چون بهار زيبا می کرد.
در طول اين سال ها برخی از کشاورزان بيرجندی به دليل خشکسالی و افزايش قيمت زرشک در مقايسه با زعفران، کاشت زعفران را کنار گذاشته و به جای آن زرشک کاشته اند.
با اين حال کشاورزان قديمی منطقه می گويند زعفران را ترجيح می دهند چون توليد آن دردسرهای کمتری دارد.
زعفران در مناطق نيمه گرمسيری که تابستان های گرم و خشک دارد مثل گناباد، قائن، فردوس، تربت حيدريه و بيرجند به خوبی می رويد. در برخی از جاهای ديگر هم آن را می کارند.
پياز زعفران را که به اندازه فندق يا گردو است کشاورزان چند تا چند تا در فاصله ۲۵ سانتی متری از همديگر در رديف های منظم می کارند. اين پيازها معمولا شش تا هفت سال عمر مفيد دارند و محصول مرغوبی می دهند اما بعد از آن محصول کم می شود و کيفيت آن افت می کند.
فصل برداشت زعفران مهر و آبان است و معمولا از شروع تا پايان فصل برداشت حدود ۲۰ روز طول می کشد. در اين مدت زنهای روستايی هر روز صبح قبل از طلوع خورشيد گل های زعفران را می چنيند. بهترين وقت برداشت همين صبح زود است که کيفيت و عطرزعفران حفظ می شود.
بعد از چيدن گل های بنفش زعفران، سه کلاله قرمز رنگ ميله ای شکل و سه خامه زرد رنگ را که در وسط گل قرار گرفته از گلبرگ ها جدا می کنند و در محيطی دور از رطوبت و نور مستقيم به مرور خشک می کنند تا برای عرضه به بازار آماده شود. اين همان زعفرانی است که در خراسان جنوبی آن را "با ريشه" می نامند و در دنيا خريداران بسياری دارد.
برخی کشاورزان اين دو قسمت را از هم جدا می کنند و کلاله های قرمز را که بعد از خشک شدن به رنگ تيره در می آيد به نام زعفران "بی ريشه" يا "سرقلم" با قيمت بالاتری می فروشند.
در ايران حدود ۵۰هزار هکتار زمين به کاشت زعفران اختصاص دارد و حدود ۵۰۰ هزار کشاورز از اين طريق زندگی می کنند.
زعفران درجه يک هم اکنون در بازار کيلويی ۵۷۰ هزار تومان معامله می شود ولی کشاورزان زعفران را کمتر از ۴۰۰ هزارتومان می فروشند.
رقبای ايران
زعفران علاوه بر مصارف غذايی، در صنايع دارويی و آرايشی مصرف دارد و رنگ و طعم منحصر به فردش شاخص ترين ويژگی آن است و برای همين زعفران گرانترين ادويه جهان است.
ايران بزرگترين توليد کننده زعفران در جهان است و نزديک به ۸۰ درصد زعفران دنيا را توليد می کند اما کشاورزان ايرانی سود چندانی از اين محصول نمی برند.
ايران سال گذشته نزديک به ۲۳۰ تن زعفران توليد کرده بود اما امسال به دليل خشکسالی توليد زعفران تا حدود ۲۵ درصد کاهش يافته و توليد آن به حدود ۱۹۰ تن رسيده است.
اسپانيا مهمترين رقيب ايران در توليد زعفران است و ميگويند بخشی از زعفران توليد شده در ايران به اسپانيا منتقل می شود و بعد از بسته بندی به نام زعفران اسپانيا در بازار عرضه می شود.
بسته بندی مشکل اصلی زعفران ايران است و نزديک به ۷۵ درصد زعفران توليد شده به صورت فله ای صادر می شود.
کشورهای ايتاليا و يونان نيز از توليد کنندگان زعفران به شمار می روند و به همراه اسپانيا بازار اروپا را در دست دارند. قيمت زعفران اين سه کشور در مقايسه با زعفران توليد ايران بسيار بالاست و اين کشورها سعی دارند با استفاده از تکنيک های جديد بازاريابی با زعفران ايران رقابت کنند.
ايران نيز می کوشد با افزايش کيفيت و عرضه زعفران در بسته بندی های مناسب ضمن گسترش نفوذ خود در بازارهای اروپايی، بازارهای تازه ای در شرق آسيا پيدا کند.
ظاهرا افغانستان و چين هم در سالهای اخير شروع به توليد زعفران کرده اند، و چون به نيروی کار ارزان دسترسی دارند، توليد کنندگان ايرانی نگرانند که بازار صادرات زعفران ايرانی را کساد کنند.
اين گروه می گويند برای حفظ صادرات زعفران بايد در زمينه توليد و فرآوری تلاش های بيشتری صورت گيرد و بازارهای تازه ای برای عرضه اين محصول شناسايی شود.
قيمت زعفران در يک سال گذشته بسيار بالا رفته که عمده ترين دليل ان کاهش توليد بوده است. کشاورزان که در سال های گذشته مدام با کاهش قيمت رو به رو بودند اميدوارند بخشی از کاهش توليد با قيمت های جديد جبران شود تا آنها مجبور نشوند زعفران را به اميد به دست آوردن درآمد بيشتر با کشت محصولی ديگر عوض کنند.
اگر چه توليد و قيمت زعفران ایران در اين سالها کم و زياد شده اما کيفيت آن همچنان عالی و در جهان بی رقيب است.
معظمه بانوزاده هم امسال برای عروسی دخترش يک قوطی زعفران اعلای بيرجندی به او هديه داده که سی سال بعد همين رنگ وبوی تازه امروز را خواهد داشت.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید
به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید