در كوير مركزى ايران كه كمتر جاندارى گرما و سرماى شديد آن را تاب مى آورد، كيسه هاى سياه پلاستيكى از لاى شن هاى روان پيداست. معلوم نيست كدام بيابانگرد با انصافى اين كيسه هاى زباله را وسط آن برهوت رها كرده و رفته است؛ كيسه هاى ساخته شده از موادى كه بنا به يك روايت تا ۳۰۰ سال و بنا به روايتى ديگر تا ۵۰۰ سال از بين نمى روند.
دشوار بتوان باور كرد كه كوير مركزى ايران هم از آسيب زباله در امان نمانده باشد ولى اين كيسه ها حكايتگر داستان تلخى است كه اكثر شهرها و حتى روستاهاى ايران گرفتار آنند.
حاشيۀ جاده هاى اصلى و فرعى ايران معمولا پر است از قوطى هاى نوشابه و انواع كنسرو، كيسه هاى سياه و سفيد و هزاران چيز ديگر كه در اطراف پراكنده شده است.
غير از اشياء ريز و درشتى كه در همه جا حتى در خيابان هاى شيك پايتخت به چشم مى خورد، روزانه حجم عظيمى از زباله ها به وسيله شهردارى ها جمع آورى مى شود.
ميزان توليد زباله در ايران نزديك به ۴۰ هزار تن در روز است كه حدود هفت هزار و هفتصد تن آن سهم تهرانى هاست. كمتر از چهار درصد از اين زباله ها بازيافت و بقيه در زمين دفن مى شود. براساس برآورد شهردارى تهران، هر فرد شهر نشين بطور متوسط ۷۵۰ گرم و هر روستايى ۳۵۰ گرم زباله توليد مى كند. اين ميزان زباله منجر به آلودگى آب، خاك و هوا مى شود، گازهاى گلخانه اى ايجاد مى كند و مشكلات گرم شدن زمين را به دنبال دارد كه امروزه يكى از نگرانى هاى اساسى جهانيان است.
در اين ميان فقط شهردارى تهران سالانه براى جمع آورى اين حجم زباله نزديك ۶۵ ميليارد تومان هزينه مى كند.
جمع آورى و امحاء زباله
در روش سنتى جمع آورى زباله كه در همۀ شهرهاى ايران يكسان است، كيسه هاى زباله به وسيله وانت هاى حمل زباله از جلوى منازل جمع آورى و مستقيما به محل دفن زباله منتقل مى شود. در تهران، وانت هاى پر از زباله ابتدا به مراكزى مى روند كه خودروهاى بزرگ حمل زباله در آنجا مستقرند. اين خودروها بعد از بارگيرى زباله ها را به مراكز دفن و امحاء زباله منتقل مى كنند.
اما مشكل فقط جمع آورى زباله نيست. بخش عمدۀ زباله ها معمولا به شيوه هاى كاملا سنتى در مناطقى در اطراف شهرها جمع آورى شده، در سطح زمين انبار و يا در زمين دفن مى شود. مسئله اين است كه زباله هاى تر و خشك معمولا تفكيک نشده، شيرابۀ زباله هاى تر در منطقه پراكنده مى شود و آبهاى زير زمينى را آلوده مى كند.
زباله هاى خشك نظيرانواع قوطى هاى فلزى و پلاستيكى حتى اگر به درستى دفن شود تا قرن ها ماهيت خود را حفظ خواهند كرد.
شيوۀ جمع آورى، انتقال و امحاء زباله از مهم ترين معضلات شهرهاى ايران است و هر ساله برنامه هاى متعددى براى جمع آورى بهتر و انتقال آن به مراكز دفن زباله اجرا مى شود؛ با وجود اين گزارش هاى زيست محيطى نشان مى دهد كه سيستم جمع آورى، انتقال و نابود كردن زباله با استانداردهاى جهانى فاصله بسيار دارد.
به عقيدۀ كارشناسان، دقت كافى در جمع آورى و انتقال زباله صورت نمى گيرد و زباله هاى جمع آورى شده نيز به شيوه هاى بسيار سنتى در اطراف شهرها دفن يا سوزانده مى شود.
سواى زباله هايى كه در شهرها جمع آورى و به مكان هاى امحاء زباله منتقل مى شود، حجم زيادى از زباله ها در سطح كشور پراكنده مى شود و بيابان كوير ايران نيز از آسيب زباله ها در امان نيست.
گزارشى از نازنين معتمدى و عليرضا واصفى را در بالاى اين صفحه ببينيد.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد