برای شماری از مشتريان شرکت آمازون که تا کنون نسخه دیجیتال بیش از نود هزار جلد کتاب را آماده فروش کرده، حمل دويست جلد کتاب در آن واحد ممکن شده است.
کتابخوان ديجيتال کيندل که در واقع يک کتابخانه سيار است، با ١٩ سانت طول و ١٣ و نيم سانت عرض و حدود دو سانت قطر در بيش از ٤٣٠ مگا بايت حافظه اش حدود دویست جلد کتاب را حفظ می کند که هميشه دم دست خواهند بود و به راحتی می توان تک تک آنها را ورق زد. با افزودن کارت حافظه "اس دی" می توان مقدار بيشتری کتاب هم روی دستگاه پياده کرد.
کيندل که شايد ترجمه فارسی آن را بشود "افروز" گفت، از طريق پيوند با شبکه بی سيم رايگان موسوم به "ويسپر نت" محتوای يک کتاب را در کمتر از يک دقيقه پياده می کند. اين دستگاه ماه نوامبر گذشته وارد بازار ايالات متحده آمريکا شد و تا کنون، به گفته شرکت آمازون، تمامی آن فروش رفته و خريداران بی شماری یافته است. اما شرکت در مورد تعداد دستگاه های فروخته شده و نیز تعداد مشتریانی که در انتظار دريافت کيندل هستند، لب فروبسته است.
نقاط ضعف و قوت کيندل
يکی از عواملی که در رونق بازار افروز ( کيندل ) ايجاد شک می کند، قيمت گران آن است. اين کتابخوان ديجيتال ٣٩٩ دلار قيمت دارد و پياده کردن يک کتاب تازه در آن دست کم ده دلار هزينه خواهد داشت. البته کتاب های کلاسيک را می توان در ازاء دو دلار خريد، اما بهای اشتراک برای روزنامه ها بين شش تا پانزده دلار در ماه و نرخ بازديد از وبلاگ ها از طريق کيندل يک دلار در ماه است، در حالی که همان تارنگار ها و تارنمای نشريه ها را می توان بطور رايگان روی اينترنت باز کرد.
با وجود اين، شماری از کاربران "افروز" در گفتگو با خبرنگاران اظهار خوشنودی کرده اند که پولشان هدر نرفته است، بلکه اکنون کتابخانه ای در اختيار دارند، به اندازه يک کتاب جيبی، با صفحه ای که بيشتر به کاغذ کتاب می ماند، تا به صفحه رايانه و چشم خواننده را آزار نمی دهد. از جمله امکانات رايگان "افروز" دسترسی به فرهنگ لغات نوين انگليسی آمريکايی اکسفرد و دانشنامه اينترنتی ويکيپدياست.
روشن نيست که آيا شرکت آمازون قصد دارد در آينده دامنه استفاده از "افروز" را گسترش دهد و آن را بیرون از آمريکای شمالی هم عرضه کند يا نه. اما تا کنون هر فرآورده ای که از هفت خوان بازارهای داخلی با کامگاری گذشته، جهانی شده است. شبکه اينترنت هم قبل از آنکه جهانی شود، منحصر به آمريکا بود. آيا چنين آينده روشنی را می توان برای کتابخوان های ديجيتال پيش بینی کرد؟
کيندل، خواب و خيال است
دو ناشر ايرانی که در اين باره اظهار نظر کردند، چندان خوشبين نبودند. به باور صادق سميعی مدیر انتشارات کتابسرا در تهران، برای يک خواننده ايرانی داشتن دستگاهی چون "افروز" به خواب و خيال می ماند، چون امکانات فنی و الکترونيکی ايران اجازه نمی دهد چنين کتابخوان ديجيتالی وارد بازار شود.
آقای سميعی معتقد است، ولو اينکه معجزه ای شود و کيندل به ايران هم راه يابد، بازار کتاب های کاغذی کساد نخواهد شد. او می گويد، در دوره پيدايش اينترنت هم پيش بینی هايی حکایت از آن داشت که پس از مدتی ديگر کاغذی در کار نخواهد بود، اما پيدايش اينترنت باعث افزايش ميزان توليد کاغذ شد، چون اينترنت نتوانست وظيفه کاغذ را انجام دهد، بلکه ما را به کاغذ وابسته نگه داشت.
داوود موسايی مدیر انتشارات فرهنگ معاصر در تهران نيز معتقد نيست که کتابخوان ديجيتال روزی همه گير شود و جای کتاب را بگيرد. او می گويد، اظهار نظر در اين باره خيلی زود است، اما به دو دليل عمده کتابخوان ديجيتال نمی تواند جايگزين کتاب عادی شود: برای اين که به خواننده حس کتاب خواندن را نمی دهد و صفحه آن – هرچند به کاغذ شباهت داشته باشد – باز هم کاغذ نيست، بلکه صفحه يک ابزار الکترونيکی است.گذشته از اين کتابخوان ديجيتال به انرژی نياز دارد و ممکن است شما هر آن نتوانيد آن را شارژ کنيد.
باطری قابل شارژ کيندل در صورت روشن بودن ارتباط بی سيم دو روز دوام می آورد و در غير اين صورت، دستگاه را برای هفت روز روشن نگه می دارد.
آقای موسايی معتقد است که تهيه کيندل در جهان سوم مشکل خواهد بود و حتا در صورت استقبال عموم از آن در کوتاه مدت همه گير نخواهد شد.
منصور آزاد، روشنفکر افغانستانی مقيم لندن نيز بر همين باور است که کتابخوان ديجيتال بيشتر در غرب کاربرد خواهد داشت و افراد عادی در افغانستان تمايل کمتری به استفاده از اين گونه دستگاه نشان خواهند داد.
کتابخوان ديجيتال را به تاجیکستان می آورم
اما پرويز رحيم زاد، مدير يک شرکت ضبط و پخش صوت و تصویر در دوشنبه، پايتخت تاجيکستان، مدت ها پيش از توليد کيندل به فکر آوردن کتابخوان ديجيتال به تاجيکستان بوده است.
آقای رحيم زاد معتقد است که در آينده بساط انتشارات کاغذی برچيده خواهد شد و کتابخوانی توسط کتابخوان های ديجيتال صورت عمومی خواهد شد. او می گويد، برای کشور فقيری چون تاجيکستان که توان چاپ کتاب و روزنامه به اندازه کافی را ندارد، داشتن کتابخوان ديجيتال يک امر حياتی است.
با اهدای يک دستگاه کيندل به يک دانش آموز تاجيک شما در واقع ٢٠٠ جلد کتاب را به او تقديم کرده ايد. پرويز رحيم زاد می گويد، اگر کتابخوان ديجيتال کيندل از محدوده آمريکا بيرون آيد، در تاجيکستان طرفداران بسياری خواهد داشت.
کيندل نخستين کتابخوان ديجيتال نيست که توليد شده است. پيش از آن شرکت های سونی و آيرکس دستگاه های مشابهی توليد کرده بودند که با استقبال گرم کتاب دوستان روبه رو نشد.
هنوز هم در کشور های غربی افراد اندکی می توان یافت که کتابخوان ديجيتال را بر کتاب سنتی ترجيح داده باشند. ولی اين بار شرکتی دست به کار توليد کتابخوان ديجيتال شده است که هم جهان کتاب را به خوبی می شناسد و هم در زمينه فن آوری تخصص دارد. تنها اندکی انتظار نشان خواهد داد که کتابخوان ديجيتال آمازون تا کجا جلو خواهد رفت: به اسلاف خود از شرکت های سونی و آیرکس خواهد پيوست يا مانند رايانه و اينترنت به ابزار فنی ضروری تبديل خواهد شد؟