لندن، ميزبان فرهنگ عرب
داريوش رجبيان

نمايشگاه کتاب لندن همه ساله توجه بيشترى را به خود جلب می کند و علاقه مندان از کشورهای دور و نزديک هم به ديدن آن می آيند. اين برنامه فرهنگی هر سال با موضوع ويژه ای برگزار می شود و کشور خاصی در کانون آن قرار می گيرد. اين بار جمع کشورهای عربی شرکت کنندگان افتخاری نمايشگاه کتاب لندن اند.

صدها ناشر از سراسر جهان عرب بهترين آثار نويسندگان و شاعران و دانشوران خود را در کاخ ارلز کورت لندن به نمايش گذاشته اند. غرفه های عربی ای که با فراوانی محتوا بی درنگ جلب توجه می کنند، متعلق به ناشران مصر و اردن اند.

غرفه عربستان سعودی نيز بازديدکنندگان زيادی دارد، اما دليل تجمع آنها بيشتر تماشای ماکت بزرگ کعبه و پيرامون آن و استفاده از مهمان نوازی سعودی هاست که ميان بازديد کنندگان شيرينی پخش می کنند. تعداد کتاب هايی که در اين غرفه به نمايش گذاشته اند اندک است و موضوع آنها نيز عمدتا به علوم اسلامی و گردشگری محدود می شود.

دکتر فاروق مجدلاوی، مسئول غرفه اردن و حله حسين عمر، از ناشران مصری هر دو می گويند که با اميد پيدا کردن خريدار حق طبع و نشر کتاب هايشان به لندن آمده اند و در عين حال تلاش می کنند ضمن شرکت در نمايشگاه، حق نشر کتاب های جالب خارجی را برای انتشارات خود بخرند.

ناشران عرب امسال را برای انتشارات عربی سال خوش يمنی می دانند، چون به گفته آنها نمايشگاه کتاب لندن توجه غرب به کتاب های عربی را خواهد افزود.

دکتر مجدلاوی عضو شورای انجمن ناشران کشورهای عرب نيز هست و معتقد است که اکنون انتشارات عربی دوره ای بهتر از دوره های پيشين را طی می کند و کامگاری آنها روزافزون است.

اما به باور کارشناسان غربی، ادبيات عربی با موانع فراوانی روبروست که سانسور، کمبود ترجمه و تبعيد نويسندگان از مهم ترين آنهاست.

در واقع، در نمايشگاه کتاب لندن نسخه های انگليسی آثار عربی کمتر به چشم می خورد و دامنه موضوعات کتاب های عربی نيز چندان گسترده به نظر نمی رسد. اسلام موضوع اصلی بيشتر كتابهائى است که در غرفه های عربی موج می زند.

اما احمد عليدی، يک داستان نويس مصری، معتقد است که با وجود معضلات سياسی و اقتصادی در مصر انتشارات مستقل بيداری راستينی را تجربه می کنند که شش سال پيش با انتشار کتاب "ساختمان يعقوبی" آغاز گرفت.

کامگاری علا الاسوانی، نويسنده اين داستان، باب تازه ای را در داستان نويسی عربی گشود که نمی توان آن را ناديده گرفت. نتيجه آن روی آوردن شمار هر چه بيشتر جوانان عرب به کتاب خوانی بود.

خود علا الاسوانی نيز در گفتگو با روزنامه گاردين چاپ لندن از موفقيت خود و برگردان آثارش به ٢١ زبان جهان اظهار خوشنودی کرده، اما افزوده است که استبداد حاکم در کشورهای عربی همچنان مانع از رشد ادبيات آنهاست.

او می گويد که نمونه های اندکی از ادبيات کلاسيک و معاصر عربی به زبان های غربی ترجمه شده است و از ترجمه برخی از آن آثار عمدا جلوگيری می شود.

وی می افزايد: "ابو نواس، شاعر همجنس گرای عرب که هزار سال پيش زندگی کرده، يکی از بهترين شاعران ماست، اما سروده های او ترجمه نشده است. اين حالت تصوری را ايجاد می کند که فرهنگ عربی فرهنگی تنگ نظر است. "الجاحظ" هم که از مهم ترين نويسندگان در فرهنگ عرب محسوب می شود، در همان دوران زندگی می کرد و آثار او هم ناديده گرفته شده است."

اما مريد برغوتی، شاعر و نويسنده فلسطينی، در کم آوازه ماندن ادبيات عربی بيشتر تمدن غربی را مقصر می داند که به گفته او، فرهنگ های ديگر را همسنگ خود نمی داند.

شايد توجه ويژه به ادبيات عرب در نمايشگاه لندن را بتوان تلاشی در جهت اصلاح اين تصور ارزيابی کرد. و شايد هم اين امر باعث تلاش بيشتر انتشارات عربی در عرضه آثار بيشتر خود به زبان های غربی شود.

در نمايشگاه کتاب لندن کشورهای پارسی زبان حضور نداشتند و مسئولان نمايشگاه از پاسخ به پرسش ما در اين باره خودداری کردند.

بيشتر کشورهای غربی و شمار زيادی از انتشارات آسيايی نيز در نمايشگاه کتاب لندن حضور دارند. گزارش مصور اين صفحه شما را برای چند لحظه به اين نمايشگاه، که از ١٤ تا ١٦ آوريل برپاست، خواهد برد. 

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید 

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب