كتابخانه ها بايد روش كارشان را تازه كنند

کتابخانه های حاوی  مجموعه هايی از آثار چاپی، از ديرباز محل دنج و مناسبی برای پژوهش و مطالعه محسوب می شدند. اما با ورود انفجارگونه اينترنت و نشريات الکترونيکی به عرصه مطالعات، همه روزه شمار بيشترى از کاربران به کتابخانه های همگانی پشت می کنند و به صفحه رايانه رو می آورند.

اين پژوهش توصيه می کند که کتابخانه ها دسترسی به منابع ديجيتال و اينترنتی را تسهيل کنند تا برای کاربران، به ويژه آن دسته از پژوهشگرانی که پرورده عصر ديجيتال اند، مفيدتر باشد.

اين پژوهش روش های استفاده از اطلاعات و جستجوهای اينترنتی افراد را موشکافی کرده است. اين نخستين تلاش برای تحقيق اين ادعاست که "نسل گوگل" -  افرادی که بعد از سال ١٩٩٣ به دنيای تحت سلطه اينترنت آمده اند – از منابع اطلاعات الکترونيکی به نحوى متفاوت با نسل های ماقبل خود کار می گيرد. پژوهشگران می خواستند دريابند که نحوه جستجوی اطلاعات چه گونه می تواند بر نتايج جستجو اثر بگذارد.

کاربران خرد و بزرگ در جريان اين تحقيق شيوه نامنظم جستجوی اطلاعات را به نمايش گذاشته اند. آنها غالبا به صفحات معدود اينترنتی سر زده اند و برای خواندن محتوای آن صفحات وقت کمتری گذاشته اند. پژوهشگران حدس می زنند که اين نوع رفتار می تواند معلول پيچيدگی سامانه (سيستم) اطلاع رسانی کتابخانه و مهارت ضعيف کاربر در جستجوی اطلاع باشد.

در اين پژوهش آمده است که برخلاف باور غالب، افزايش ميزان دسترسی به فناوری های مختلف به رشد توانايی های نسل جوان در جستجو و ارزيابی اطلاعات اينترنتی نينجاميده است.

افراد جوان مايلند پيش از همه از جستجوگر هايی مانند گوگل و ياهو کار بگيرند و معمولا اين دو جستجوگر تنها ابزار آنها برای پيدا کردن اطلاعات است. آنها از درک دقيق نيازهای پژوهشى شان عاجز اند و غالبا پيدا کردن راهکارهای بهتر و موثرتر جستجو برايشان دشوار است. اين گروه برای ارزيابی صحت و سقم و اعتبار اطلاعات نيز وقت زيادی نمی گذارد.

دکتر رولاندز می گويد، بسياری از کاربرهای جوان جستجو در منابع رايانه ای کتابخانه ها را کسالت بار می دانند. به گفته وی، کودکانی که پس از انفجار بزرگ اينترنتی به دنيا آمده اند، فاقد نقشه ذهنی فضای اطلاعاتی هستند و اين كمبود روی توانايی آنها در جست جو و ارزيابی اطلاعات تاثير می گذارد.

دکتر رونالدز در باره خودش می گويد: "زمانی که کودک بودم، ساعت ها را در کتابخانه مرکزی شهر پليموت سپری می کردم. از اين رو من از فضای اطلاعات درک روشنی داشتم، چون با شکل و نمای فيزيکی کتابخانه آشنا بودم و ظاهر اشيای آن را می شناختم. بزرگی يک مجموعه از مجموعه ديگر را بطور بصری می ديدم و حس می کردم. فرهنگ ها، نقشه ها و آمار رسمی، هر کدام در کتابخانه جا، حس و ظاهر خاصی خود را دارد. اين حالت به من کمک می کرد که از منابع اطلاعات و نحوه کاربرد آنها تصور دقيقی داشته باشم."

به گفته دکتر رونالدز، اکنون اين خطر واقعی وجود دارد که کودکان نقشه ذهنی فضای اطلاعاتی را به کلی از دست بدهند. آگاهی آنها از محتوای اصلی کتاب هايی که کتابخانه ها به شکل الکترونيکی درآورده اند، بسيار اندک است. آنها به طور غريزی دگمه گوگل را می زنند، چون اين جستجوگر ساده و قابل پيش بينی است. اما معمولا از صفحه دوم فراتر نمی روند و از اطلاعات متنوعی که گوگل بيرون می ريزد، معجون نامتجانسی گيرشان می آيد که به دقت ارزيابی نمی شود. دکتر رونالدز از اين که جوانان کمتر قادر به تميز اطلاعات موثق از ناموثق هستند نگران است.

به نظر دکتر رونالدز، کتابخانه ها بايد منابع الکترونيکی و ديجيتال خود را ساده تر و سازمان يافته تر کنند و بکوشند که نحوه استفاده از آنها را به کاربران خود ياد دهند.

لين بريندلی، مدير عامل کتابخانه ملی بريتانيا در لندن، با استقبال از اين پژوهش گفته است که اين کتابخانه با استفاده از يافته های پژوهش دانشگاه لندن به مقابله با چالش موجود خواهد رفت.

کتابخانه ملی بريتانيا در صدد است همه روزنامه ها و کتاب هايش را ديجيتال کند. بدين منظور کارمندان آن آموزش اينترنتی می بينند. بريندلی می گويد: "اگر ما دست به کار نشويم، به حاشيه رانده خواهيم شد و ديگر کسی سراغ منابع خوب ما را نخواهد گرفت. در حالی که کتابخانه ها نقش بسيار با ارزشی دارند که هيچ نهاد ديگری از پسش بر نخواهد آمد."

مدير عامل کتابخانه بريتانيا می افزايد: "اين که نسل جوان سواد فنی بيشتر و سواد اطلاعاتی اندک دارد، چالشی است که کتابخانه ها و آموزش و پرورش بايد با آن دست و پنجه نرم کنند. دانشجويانی که مايلند فقط از گوگل کار بگيرند و داده های آن را به عنوان وحی منزل بپذيرند، در واقع به مردمی که در عصر اقتصاد ديجيتال به مهارت های بيشتر نياز دارند، بدخدمتی کرده اند."

به اعقاد لين بريندلی، کتابخانه ها دارای غنای مضمونی هستند که خلاقيت را بر می انگيزد و با استفاده از آنها می توان تحقيقاتی مکمل انجام داد و عضو فعالی از جهان ديجيتال امروز بود.