"ماجراهای تن تن و میلو" داستان مصور محبوبی است که اول بار در سال ۱۹۲۹ به قلم "جورج پروسپر رمی" Georges Prosper Remi, با نام مستعار "هرژه" در بروکسل چاپ شد. زبان اصلی این کتاب فرانسه است اما به بیش از۱۵۰ زبان ترجمه شده است.
"تنتن"، این خبرنگار کنجکاو و زیرک، با سگ وفادارش "میلو" معماهای پیچیده زیادی را حل میکنند و هرگاه هم مشکلی پیدا شود به کمک دوستانشان، از جمله "ناخدا هادوک"، آن را حل میکنند. کتابهای تن تن در ایران هم طرفداران زیادی دارد و با قیمت زیاد بین مردم خرید و فروش میشود.
چندی پیش تولد هشتاد و پنج سالگی تن تن و میلو در فروشگاه بتهوون در تهران برگزار شد و من توانستم در این مراسم پرشور شرکت کنم. بتهوون آذین فروشگاهش را متفاوت از قبل و مناسب با این برنامه تدارک دیده بود. بر در و دیوار و بر روی میزهای فروشگاه، تابلوها و کتابهای تن تن، کشتی، هواپیما و دیگر مجموعههایی که هیچ جای دیگر نمونۀ آن را ندیده بودم، قرار داده شده بود.
از همان ساعت اولیه دوستداران و عاشقان تن تن، از کودکانی که خط به خط کتابهای تن تن را حفظ بودند تا بزرگسالانی که کودکی خود را با کتابهای تن تن گذرانده بودند، یکی یکی وارد میشدند. حضور چهار نسل از یک خانواده که همگی از عاشقان تن تن بودند برایم بسیار جالب بود.
در بین مراجعهکنندگان "رامبد نکومنش" نیز دیده میشد. او در کودکی از عاشقان تن تن بوده و بعد از تلاش زیاد توانسته نمایندگی شرکت مولینسار را به عنوان پخشکننده انحصاری محصولات تن تن به عهده بگیرد: "برای اینکه بتوانیم محصولات مرتبط با تن تن را تهیه کنیم مشکلات زیادی وجود داشت و حتا در خاورمیانه هم نمایندگی اصلی موجود نبود. شش سال پیش من به پاریس رفتم و با کمپانی مولیسنار برای گرفتن نمایندگی مذاکره کردم و کم کم با پیگیری توانستیم آنها را راضی کنیم و حدود چهار سال پیش از بلژیک محصولات را وارد کردیم. این محصولات شامل کتابهای مرتبط با تن تن و نویسنده آن هرژه، تیشرت و سرکلیدی و هر آنچه به تن تن مربوط بود، میشد.
انتشار رسمی کتابهای تن تن در ایران به خرداد ماه ۱۳۵۰ بر میگردد، زمانی که انتشارات یونیورسال به مدیریت ماردیک بوقوسیان اولین کتابها از مجموعه داستانهای تن تن به نام "جزیره سیاه" و "هدف کره ماه" را منتشر کرد. داستانپردازی منحصر به فرد، افسانههای جالب و همچنین تجربه جدید کتابهای مصور رنگی در قطع بزرگ به همراه ترجمه روان "خسرو معصومی" باعث جذابیت و استقبال زیاد نوجوانان آن دوره از کتابهای تن تن شد.
انتشارات یونیورسال تا سال ۱۳۵۶ سیزده عنوان از کتابهای ماجراهای تن تن و میلو را به چاپ رساند و مدتی قبل از انقلاب انتشار کتابها به پایان رسید. البته مجوز سه عنوان از کتابهای مجموعه تن تن به علت استفاده از نقاشی مشروبات الکلی، و حجاب با مشکل برمی خورد و به همین علت آقای بوقوسیان از انتشار مجدد کتابها صرف نظر میکند.
در سالهای بعد از انقلاب انتشارات ونوس، اورانوس، ارغوان و دیگران عناوینی از کتابهای تن تن را منتشر کردند. پس از آن در سال ۱۳۷۹ انتشارات "تاریخ و فرهنگ" و در ادامه "رایحه اندیشه"، اقدام به چاپ متوالی تمام عناوین ماجراهای تن تن کرد. کیفیت چاپ این مجموعه به نسبت بهتر و ترجمه آن هم با وجود ترجمه از نسخه انگلیسی روانتر بود. البته سانسور متن و تصاویر از این کتابها هم جدا نشدند ولی همچنان شوق طرفداران تن تن برای تهیه آنها ادامه داشت و باعث شد بعضی دیگر از ناشران هم شروع به چاپ کتابهای تن تن و دیگر کمیک استریپهای معروف کنند.
کم کم تعداد افرادی که برای تولد تن تن به فروشگاه بتهوون میآیند بیشتر میشود. در این میان خواهر و برادری که هرکدام بدون اطلاع قبلی با دوستان خودشان آمده بودند و آنجا هم دیگر را دیدند صحنه جالبی را رقم زد. "بابک چمن آرا" مدیر فروشگاه بتهوون که خود سالهاست از طرفداران تن تن بوده میگوید: "ما دو ماه پیش با آقای نکومنش تصمیم گرفتیم که در بتهوون محصولات تن تن و کتابهای آن را عرضه کنیم. در فروشگاه بتهوون معمولا مراسمهایی برای معرفی محصولات فرهنگی جدید برگزار میکنیم که اکثرا روز پنج شنبه هست. وقتی برای انتخاب روز آن جستجو میکردیم به پنج شنبه ۱۹ دی و ۹ ژانویه رسیدیم که اتفاقا ۱۰ ژانویه هم تولد تن تن بود. برای همین ما با کمپانی مولیسنار آن را در میان گذاشتیم و آنها به ما اجازه دادند که این مراسم را به شرطی که محصولات اورجینال عرضه شود، برگزار کنیم. این حضور اورجینال تن تن در فروشگاه در زمانی که ما برای حقوق معنوی و کپی رایت برای فرهنگ تلاش میکنیم میتواند تاثیری مثبت بر ذهن مردم بگذارد. تن تن با توجه به نوستالژی که در ذهن ما دارد پتانسیل بیشتری دارد و به نظر من خیلی بیشتر از انمیشینها و کتابهایی که خشونت را ترویج میدهند برای تربیت و آموزش مفید است."
تن تن در ایران راه پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است اما هرگز طرفداران خود را از دست نداده و همچنان خرید و فروش میشود و به صورت میراث از پدران و مادران جوان به فرزندان میرسد.
در این گزارش به جشن تولد تن تن در مرکز موسیقی بتهوون رفته ایم و با علاقهمندان به ماجراهای تن تن و میلو گفتوگو کردهایم.
ممنون که این اطلاعات را دادین.
من تازه خبر دار شدم که چنین تولدی برای تن تن عزیز گرفتین.
آیا در فروشگاه بتهوون باز هم از عروسک های تن تن هست که ما برای خرید به اونجا بریم؟
خیلی گزارش جالبی بود ولی چرا آدرس نداره؟
در ضمن، اگر كسى ترجمه هاى جديد از انگليسى رو «روان تر» از ترجمه هاى يونيورسال از متن فرانسوى مى دونه، مشخصه كه هيچوقت تن تن نخونده!