حمیدرضا ناصرنصیر
معماری، از جمله هنرهایی است که دست در کار آفرینش زیبایی دارند؛ زیبایی، نه فقط از آن نوع که چشم نواز باشد و خیال انگیز؛ بلکه از آن دست که اندیشه را نیز الهام بخشد و خرد را هم به درنگ و تامل وا دارد.
هنر خلاقه و معماری ارزشمند، تنها با دستان هنرمندان خلاق و معماران توانمند خلق نمی شوند، بلکه پیدایی، رشد و شکوفایی آن ها مستلزم وجود جامعه ای آگاه وهنرشناس و شهروندانی آشنا و علاقه مند به موضوع هنر و معماری است!
شهروندانی که معماری را بشناسند، حس زیبایی شناسی و دید تحلیلی و نقادانه ی آن ها نسبت به کیفیات و ویژگی هایی که یک اثر معماری را می سازند، تربیت شده و کارآزموده باشد؛ و به شهر و محیطی که در آن زندگی می کنند، اهمیت دهند! و این شناخت و آموزش، آن گاه عمیق تر، درونی تر و اصیل تر خواهد بود که بنیان های آن از کودکی، از مهم ترین سال های دریافت و یادگیری، گذاشته شده باشد.
بر پایه این اندیشه و با توجه به این که معماری و معمار در جامعه ما هنوز ناشناخته مانده اند ، انجمن فرهنگی جامعه مهندسان معمار ایران، در اولین دوره فعالیت خود، در کنار شکل دادن به رویکردهای جدید برای همگانی کردن مسئله معماری در سطح فرهنگ عمومی اجتماع، اقدام به برنامه ریزی و برپایی کارگاه های معماری کودکان نمود.
نطفه این اقدام را که برای نخستین بار در ایران شکل مى گرفت باید در آشنایی حضوری مهندس بیژن شافعی (دبیر انجمن فرهنگی جامعه مهندسان معمار ایران) با کارگاه های آموزشی معماری کودکان در CCA (Canadian Center for Architecture) و معرفی بعدی آن در قالب مقالاتی در ایران جستجو کرد.
پس از آن این فکر، به تدریج با زحمات او و مهندس سروه نقشبندی، به تشکیل اولین دوره کارگاه انجامید. این گروه تا امروز چهار دوره از این کارگاه ها را در قالب چهار تجربه هر بار نو و متفاوت پشت سر گذاشته است.
هر دوره از کارگاه های معماری کودکان در یک فصل، طی ۱۲ جلسه در خانه هنرمندان ایران و برای هنرجویان ۵ الی ۱۲ ساله برگزار شد . برگزاری این کارگاه ها از طرف تیم مربیان غیر انتفاعی بوده وصرفا جنبه ی فرهنگی و اجتماعی دارد.
برنامه آموزشی کارگاه ها در این دوره ها تلفیقی از مباحث نظری به صورت آموزش همراه با نمایش فیلم یا اسلایدشو، فعالیت های عملی با استفاده از ابزارهای ترسیم، قطعات مدولار مخصوص حجم سازی، مقوا، خمیر، وسایل ماکت سازی و غیره ، و بازدیدهای علمی از آثار معماری به همراه گفت و گوهای تاریخی، شهر شناسی و غیره بوده است .
کارگاه معماری کودکان جامعه مهندسان معمار ایران ضمن برقرار کردن ارتباط با گروهای مشابه در دیگر کشورها، تجربیات خود را طی نشست هایی در حاشیه کنگره بین المللی معماری با این گروه ها تبادل کرده است.
با این حال حرکت این هسته ی کوچک با توان محدود خود تنها برای بخش کوچکی از گروه هدف و در قالب یک اقدام سمبلیک برای طرح، ترویج و اشاعه ی یک طرز فکر بوده و راه های جدیدی را برای توسعه دامنه ی فعالیت های خود در پیش روی دارد.
شکل گیری و تداوم فعالیت کارگاه های معماری کودکان به همت داوطلبانه تیم مربیان میسّر گردید:
شاید این حد از نظم آنها را معمار کند که با صحبت اول فیلم و هدف اصلی مخالفت دارد لذا در جهت بهتر شدن قوه تخیل و تجسم و گرفتن ایده های جدید، آشنا شدن و نزدیک شدن به دنیای کودکان، دادن آزادی عمل بیشتر به آنها لازم می باشد.
برای مثال بازدید از بناهای نام برده شده، برای دانش آموزان شاید بهتر باشد. کار با مصالحی مانند گل و رنگ بجای مصالح محکم وفرم ناپذیر و قطعات مدولار بیشتر ما را به هدف نزدیک می کند.در بین مرحله گل بازی و کار با قطعات مدولار مرحله پخت می تواند بگنجد مطابق با زمان نوسنگی و دوران طفولیت بشر و روند ادراک، کشف و اختراع او.
با تشکر از شما با کاری که انجام دادید.بسیار عالی.امیدوارم که این برنامه در بین مدارس و اقشار گوناگون تداوم و گسترش پیدا کند.
ره آورد این کارگاه تنها یک گام نیست ، بلکه مدتهاست که در سفره و در این سفر مناظر باشکوهی رو تا به اینجا تجربه کرده و دستاوردهای زیادی داشته!
با آرزوی توسعه فعالیت های این کارگاه در سطح کشور و در عرصه بین الملل...!
امیدوارم همیشه پاینده، موفق و سربلند باشید.
man kheili khoshhalam ke too Iran hanooz mishe omid dasht ke ye edde karaye khooobi mikonand :-)
Huge!
You have done a great job specially in Iran. It is unbelievable! Any one got it?!
Who has invested / supported and how long has it taken time? How did you collect kids? How many are they?
Your idea, plan, tools and methods are fantastic. Have you got these ideas from any where else? To me you have advanced considerably than architecture faculties cause it is much more difficult and at the same time more effective. I wish they had field studies to successful places. Cause they are at the age of organizing their minds and standards.
You are really architect of mankind! I hope these activities proceed further and further.
Enshalah.
Lastly, my impression is (and I am confident that I am not erring – the photographs reveal more than what they depict) that the children participating in the present project are from middle- and upper middle-class families. If I am indeed right, is it possible that this and similar projects be made accessible also to children from working-class families? Somehow élitism should be avoided in order to have a harmonious society. More to the point, the future architects (similarly for physicists, chemists, etc.) should represent the entire society so that naturally some of them should have a working-class background.
BF.