"چو ایران نباشد تن من مباد"، شعار سومین جشنوارۀ ایرانی ادینبورگ است که امسال به مناسبت هزارمین سالگرد پایان سرودن شاهنامه، به نام فردوسی نامگذاری شده است. این جشنواره از یکم تا شانزدهم فوریه (سیزدهم تا بیست و هشتم بهمن) در نقاط مختلف شهر ادینبورگ (اسکاتلند) برپا میشود.
جشنواره فرهنگی - هنری ادینبورگ از سال ۲۰۰۹ به اعتبار Edinburgh University Persian Society وبه همت گروهی از داوطلبان، هر دو سال یکبار برگزار میشود. هدف از فستیوال معرفی آثار هنرمندان و اندیشمندان حوزه تاریخ، فرهنگ و هنر ایرانی است. موسیقی و رقص، کتابخوانی، نمایش فیلمهایی از سینمای ایران، نمایشگاه نقاشی و عکاسی، کمدی ایرانی، نقالی، غذای ایرانی، بازی و مسابقه، و سخنرانی و کارگاههای آموزشی از جمله برنامههای متنوع جشنواره است.
جشنواره امسال با سخنرانی علی انصاری٬ استاد تاریخ مدرن خاورمیانه در دانشگاه سنت اندروز- درباره شاهنامه و ایران مدرن، و اجرای اپرای ایرانی توسط "گروه موسیقی همیشه نو" آغاز شد. علی انصاری با اشاره به اهمیت فردوسی و شاهنامه در سخنان خود داستان ضحاک و قیام کاوه را مورد تحلیل و مقایسه با شرایط امروز قرار داد. مراسم گشایش با سخنان "سارا خردمند"، مدیر جشنواره، با سپاس از حامیان و داوطلبان و نیز دعوت حضار برای بازدید از نمایش صنایع دستی و قالی ایرانی خاتمه یافت.
در فستیوال امسال استادان وارویک بال، مایکل روف، دکتر لوید جونز، داریوش بُربُر، و نیز رکسانا ویلک و جیمز مگاچی در مورد تاریخ و فرهنگ ایران سخنرانی میکنند. همچنین کارگاه تاریخ ایران باستان توسط دکتر لوید جونز، کارگاه خط نگاری فارسی توسط دکتر ژیلا پیکاک، کارگاه زبان فارسی توسط دکتر بهزاد دوران، کارگاه سنتور توسط دکتر بودا وثوق احمدی، کارگاه تنبک و دف توسط صهبا آگاهی، و کلاس آشپزی ایرانی توسط رستوران نوروز برگزار میگردد.
سینمای ایران با نمایش منتخبی از تازهترین آثار تولید شده مانند دو دوره گذشته از داغترین بخشهای جشنواره است و فیلمهای "یه حبه قند" از رضا میرکریمی، "بوسیدن روی ماه" ساخته همایون اسدیان، "سلما و سیب" کاری از حبیب بهمنی، "بغض" ساخته رضا دورمیشیان، "نارنجیپوش" به کارگردانی داریوش مهرجویی و "یک پذیرایی ساده" ساخته مانی حقیقی، از هفتم تا چهاردهم فوریه در خانه فیلم ادینبورگ به روی پرده میروند.
اجرای موسیقی توسط گروههای پرواز، باران، ایندی راک رادیو تهران، گل و دی جی برفی شنبه و نیز هنرنمایی کمدین ایرانی ـ ایرلندی "پاتریک موناهن" از دیگر بخشهای جشنواره خواهد بود.
"نمایشگاه مرزها" با ارائه آثار متنوع ویدئو آرت، مجسمه و هنر چیدمان، نقاشی، طراحی و عکاسی، و پرفورمنس از ۲۸ هنرمند بینالمللی از دیگر بخشهای برجسته جشنواره امسال است. به جز این نمایشگاه، موزه ملی اسکاتلند از اول فوریه تا بیست و هشت آوریل میزبانی نمایشگاه "هنر از ایران" را برعهده دارد. با این همه، ویژه برنامه جشنواره امسال را باید اجرای نقالی دانست که توسط "زانته گرشام" و "آرش مرادی" اجرا میشود.
سارا خردمند هدف جشنواره را گردهمایی هنرمندان ایرانی از گوشه و کنار جهان میداند و برای بالابردن کیفیت جشنواره همه را به همکاری با این جشنواره فرهنگی دعوت میکند و میگوید : با اینکه فستیوال هر دوسال یکبار است ولی تداراکات آن از یکسال قبل شروع میشود. ما پذیرای همه کسانی که چه از نظر فکری و چه از نظر مالی قصد کمک به ما دارند هستیم. و چیزی که برای ما مهم است ایجاد یک پایگاه و محیط فرهنگی-هنری برای هنرمندان ایرانی خارج از کشور است تا بتوانند کارهای تازه خود را در این سوی مرزها ارائه دهند.
برگزارکنندگان امیدوارند این جشنواره ادامه یابد و بتواند هر چه بیشتر به معرفی تاریخ، فرهنگ و هنر ایرانی یاری رساند. در گزارش تصویری این صفحه، که به همت و یاری مسئولین جشنواره ایرانی ادینبورگ تهیه شده است، گوشههایی از برگزاری این مراسم را میبینید.
*بهزاد دوران از برگزارکنندگان فستیوال فرهنگی - هنری ادینبورگ است.
بسیار خوشحال شدم که ایرانیان خارج از کشور چنین در باره وطن خود مطلع اند و چنین مراسم هایی را برگزار می کنند . بزرگداشت تاریخ کهن این سرزمین که در داخل رو به فراموشی است یادآوری می کند که ما هنوز تاریخی بطول عمر زمان داریم که باید از داشتن آن بخود ببالیم.
نمی دانم چگونه می توانم شما را در این امر یاری کنم اما می دانم که تاریخ شناسان خارجی نیز در شکوه تاریخی این مرزوبوم حیرت زده مانده اند و از اصالت آن کتابها و رساله منتشر کرده اند. امیدوارم در کارتان موفق و پیروز باشید.
چو ایران نباشد تن من مباد
بسیار زیبا بود. فقط یک نکته مهم: بیت معروف "چو ایران نباشد تن من مبا د/ بدین بوم و بر زنده یک تن مباد" جزو ابیات الحاقی شاهنامه هست و در اکثر نسخ چنین بیتی وجود ندارد.