یحیی فیوضی در سال ١٣١٦ در مشهد متولد شد. تحصیلاتش را در رشته معماری و شهرسازی ادامه داد. از آثار او در معماری می توان به سالن اجلاس سران تهران و مجموعه تالارهای فردوسی اشاره کرد.

ایران درودی (نقاش) در مورد او می گوید: "بی شک فیوضی از نظر احاطه بر علم اعداد خیام دیگری در زمانه ماست و نقاشی های او مخاطب را وادار به اندیشیدن می کند و به درون و باطن بیننده رخنه می کند تا معنای مستتر در خود را به او عرضه کند که این صحیح ترین شیوه ارتباط با یک اثر هنریست."

مربع هاى خيال
یحیی فیوضی

سال ١٣٥١ در سفری به کویر و شهر یزد در یک سمساری قطعه پارچه مندرس و تا شده اى توجه مرا جلب کرد. این پارچه نازک جدولی از ١٠٠٠٠ عدد بود. مربعی تقسیم شده به ١٠٠×١٠٠ خانه، اعداد با نظم خاصی با مرکب سیاه و قرمز در داخل جدول قرار داشت.

من مبنای کاربرد این جدول و معنى شماره ها را نمی دانستم اما متوجه شدم که وقتی اعداد ردیف های افقی و عمودی را جمع می کنم به عددی ثابت می رسم.

آن زمان مشغول طرح تالارهای موسیقی و سخت در گیر مسائل آکوستیک و ریاضیات فضای تالارهای آن بودم. موضوع را با فرهاد مشکوه رهبر ارکستر سمفونیک تهران در میان گذاشتم او هم نمی دانست. مشکوه عقیده داشت این جدول می تواند پایه تصنیف موسیقی باشد.

اين مسأله سال ها فکر مرا مشغول  كرد اما فرصت این که عمیقا روی آن وقت بگذارم پيش نیامد. بعد از هفت سال یک روز در پاریس با حسین زنده رودی و فرهاد مشکوه قدم می زدم که صحبت از این جدول ها شد.

زنده رودی هم چند اثر با اعداد به وجود آورده بود. آن زمان جنگ ایران و عراق شروع شده بود و در ایران کارهای معماری تعطیل. به فكر افتادم كه بالاخره باید در اين باره کاری بکنم .

انگیزه کار بر روی این جدول ها همان بود که اگر اعداد را از هر طرف جمع کنیم عددی ثابت و برابر می شود. بنابراین این خاصیت برابری در جمع می تواند معرف یک هماهنگی در وزن، طول موج، رنگ و یا در فاصله باشد.

چینی ها شیفته نقش ها بودند و این تعجب آور نیست که اولین های ثبت شده از مبدا ناشناخته و کهن و مربع هاى شگفت انگیز در کشور چین باشد که من بهتر می دانم نام آن را در فارسی مربع هاى خیال بگذارم.

اولین و ساده ترین مربع که از اعداد ١ تا ٩ تشکیل می شود و قدمتی بیش از ٢٠٠٠ سال دارد، در صفحه شطرنجی ٣×٣ قرار می گیرد که جمع اعداد هر ستون برابر ١٥ است.

می گویند این جدول را لاک پشتی بر پشت خود از رودخانه " لو" (Lo River) در روزهای اقتدار امپراطوری "Yii" برای انسان به ارمغان آورده است.

بعدها می بینیم که جدول ٤×٤ به فاصله صدها سال و در قرن پنجم هجری از سرزمین های اسلامی سر بيرون می آورد. این جدول را به نام سیاره " برجیس " یا " ژوپیتر" نامیده اند که همان مشتری است.

ایرانیان  این جدول را با نبوغ باور نکردنی بسط داده اند. روش این توسعه روش خطی است. بدین طریق توانسته اند به یک جدول با بی نهایت عدد دست یابند. اِشکال این روش تنها آن است که یک موزائیک یا Puzzle تکرار می شود و جدول از یک رابطه واحد در کل برخوردار نیست.

من کار را ابتدا از کوچکترین و ساده ترین جدول شروع کردم و اعداد را به رنگ تبدیل نمودم. برای تبدیل اعداد به رنگ بر پایه سه و بالاخره پایه های بالاتر که در حساب استدلالی وجود دارد، استفاده کردم.

صدها اثر به وجود آمد که هم از نظر وزن و رنگ و هم از نظر رابطه و یا دنبال کردن تناوب اعداد با نمونه های مختلف شگفتی های فراوان و هماهنگی را به وجود آورد.

جستجو براى جداول خیال ٥×٥ و ٦×٦ و بالاتر مدت ها مشغله ذهنی من شد. در این مسیر نقش اعداد و نقش تقویم و رابطه علائم، اسطوره ها و اعداد با زندگی اجتماعی فرهنگی مردم در تمدن های اقوام مختلف را در چارچوب این جداول مطالعه کردم.

این جهان در همه اندازه هایش از اتم گرفته تا بناهای معماری، از غبارها و ذرات پراکنده در فضا و كيهان تا شهرها و فضاهای شهری، ، از منظومه ها و گردش سیارات، تا فضای سیال سیاه چال کیهانی و در درون ماده تاریک در حرکتی دائم است و نظمی پنهان در آن وجود دارد. این نظم ها بايد نقشه و پلان هایی داشته باشد.

ما معماران نقشه کشانی هستیم که آنچه را ساخته شده و آن چه را باید ساخته شود به مدارکی که ملغمه ای از خط و اعداد و اطلاعات است مبدل می کنیم.

برای من این نقشه ها همیشه والاتر از مفهومی است که امروزه در میان حرفه معماری و شهر سازی مرسوم است. 

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب