این روزها محال است عکس‌های دریاچه نیمه خشک ارومیه را ببینی و بی‌تفاوت از کنار آن بگذری. این دریاچه که آب و گِل آن بیماری‌های پوستی را شفا می‌دهد، حالا خود بیمار است. دریاچه‌ای که حجم آب آن بیش از پنج‌هزار کیلومترمربع بوده و معادل ۳۱ میلیارد مترمکعب آب داشته، حالا خود تشنه لب است.

کتاب جغرافی، نقشه ایران را مانند گربه‌ای نشان می‌دهد. بر چهره این گربه نشسته، لکه‌ای آبی می‌بینیم که نامش دریاچه ارومیه است.  لکه‌ای که تشخیص دادنش از بین بقیه دریاچه‌های نقشه، ساده‌تر بود و اگر نامش را در امتحان از ما می‌پرسیدند، بلد بودیم. دریاچه ارومیه زمانی بزرگترین دریاچه داخل ایران و بیستمین دریاچه بزرگ جهان بود و زندگی در سطح و عمق و کنارش جریان داشت. زندگی آبزیان منحصربه‌فرد، گونه‌های گیاهی مختلف، چرنده و پرنده و پستاندار در اطراف آن چنان رنگارنگ و پرشور و پرهیجان بود که هرسال تعداد زیادی مسافر و طبیعت‌دوست را به سوی خود می‌کشید.

در گذشته آنرا "چی‌چست" و "کبودان" می‌نامیدند. محلی‌ها می‌گویند آب این دریاچه هیچگاه کسی را غرق نکرده، چون شوری بیش از حد آب آن موجب می‌شود که انسان روی آن شناور بماند.

در ۱۳ سال گذشته آب دریاچه ۶متر کاهش داشته‌  که اگر این روند ادامه یابد می‌تواند مایه خشک شدن دریاچه شود. علت این خشک شدن از نگاه کارشناسان چند چیز است.  بخشی از آن  تغییرات اقلیمی و گرم شدن هوا و زمین و تبخیر آب است و بخشی دیگر علل انسانی دارد و نتیجه سیاست‌های نادرست اقتصادی مانند اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی یا برداشت غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی و حفر چاه. بعضی از کارشناسان می‌گویند که اگر سیاست‌ها و شرایط تغییر نکند این دریاچه سه سال دیگر خشک می‌شود و در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را کاملا تغییر خواهد داد.

نگرانی از بروز چنین فاجعه‌ای موجب عکس‌العمل گروه‌های مختلف مردم و دوستداران محیط زیست، هنرمندان و دانشگاهیان شده که هر گروه نگرانی خود را به گونه‌ای ابراز می‌دارد.

چند جوان علاقمند به محیط زیست که اهل موسیقی هم هستند دور هم گرد آمده و با تشکیل گروهی با نام "خورشید سیاه" آثاری درباره نگهبانی از محیط زیست خلق کرده‌اند. گفته می‌شود که این گروه اولین و تنها گروه موسیقی با رویکرد حمایت از محیط زیست در ایران است‪.‬ اعضای این گروه از قبل، کار موسیقی انجام می‌دادند و علاقمندی‌شان به محیط زیست و وجود دغدغه‌های مشترک در این حوزه، باعث شد  ترانه‌هایی با هدف توجه دادن مخاطب به سمت و سوی مسایل زیست محیطی تهیه کنند.

آثار "خورشید سیاه" نشان می‌دهد که این گروه، به کلام و موسیقی توجهی توامان دارد و آثاری ارائه می‌کند که شنونده را به فکر فرو می‌برد. کارها در سبک راک هستند و اشعار، تلاش دارد به شنونده یادآوری کند که دریاچه در حال خشک شدن است، محیط‌ بان تنهاست، خرس سیاه بلوچستان و پوزپلنگ آسیایی در خطر انقراض‌اند، درناهای مهاجر به دلیل خشک شدن تالاب در حالتی سرگردان به سر می‌برند و کارتن‌خواب‌های حاشیه کلان‌شهر با خطر یخ‌زدن در سرمای سوزناک زمستان روبرو هستند‪.‬

"جهانگیر رها" خواننده، آهنگ‌ساز و ترانه‌سرای گروه خورشید سیاه، آهنگ‌سازی و ترانه‌سرایی را همزمان شروع کرده و در زمینه‌های مختلفی از گیتار اکوستیک و آواز کلاسیک گرفته تا موسیقی سنتی و آواز ایرانی تجربه به دست آورده است. او به یاد می‌آورد که همیشه بیشتر از دور و بری‌هایش به محیط زیست توجه داشته: "من کوه بسیار می‌رفتم. بطوریکه با کوه و طبیعت درگیر بودم. شاید اینها در گرایش من به ترانه‌سرایی برای حمایت از محیط زیست بی‌تاثیر نبوده‌ است. در مورد دریاچه خیلی تحقیق کردم و از افراد مطلع پرس‌وجو کردم، پای اینترنت نشستم و در این مورد مطلب خواندم. اینها به خلق آهنگ دریاچه انجامید‪.‬"

رها ترانه‌های اجتماعی نیز می‌سراید و نام آنها را واکنش طبیعی به محیط پیرامون، براساس تجربیات شخصی، می‌گذارد. او می‌گوید: "من برای ترانه، تعریف ندارم. چون این‌ بسیار طبیعی‌ست که وقتی با یک مساله درگیر باشی به آن توجه بیشتری نشان می‌دهی. دید من به مسایل اجتماعی و محیط زیست این‌گونه است. روی کارم عنوان خاص هم نمی‌گذارم چرا که شعار در آن نیست و تمام آنچه انجام می‌شود چیزی‌ست که به آن علاقه دارم". او معتقد است واکنش‌های عاطفی یک هنرمند، به طور معمول به خلق اثر هنری می‌انجامد‪.‬

"طاهر علیرمضانی" سرپرست جوان گروه است. او آهنگ‌سازی، تنظیم و نوازندگی گیتار بیس را در این گروه برعهده دارد‪.‬ طاهر در مورد چگونگی انتخاب حوزه محیط زیست در موسیقی می‌گوید: "مسایل مربوط به محیط زیست حساسیت‌های ویژه‌ای می‌طلبد و ما با آگاهی‌هایی که در این مورد پیدا کردیم برانگیخته شدیم که حرکتی انجام دهیم‪.‬"

آنها با تعدادی از گروه‌ها و تشکل‌های غیردولتی حامی محیط زیست تعامل دارند و هنوز در حال ارتباط‌گیری بیشتر هستند. طی چندماهی که از شروع کار این گروه می‌گذرد،  چهار آهنگ را ضبط کرده‌اند و در اسفند سال گذشته کنسرتی را در تهران برگزار کردند. استقبال از این کنسرت، به اعتقاد اعضای گروه، بسیار بیش از انتظار بود‪.‬

اعضای گروه خورشید سیاه قصد دارند ۵ قطعه دیگر را بسازند و مجموع این آثار را به عنوان نخستین آلبوم یک گروه موسیقی حامی محیط زیست در ایران، منتشر کنند. برای این آلبوم تاکنون نامی انتخاب نشده است و اعضا با انتشار تک‌آهنگ‌ها سعی می‌کنند از شنونده‌ها و مخاطبین‌شان بازخورد بگیرند‪.‬

صلاح‌الدین کُرد برای این گروه، درام می‌نوازد و آرش اسلامی نیز نوازنده گیتار الکتریکِ خورشید سیاه است‪.‬

در گزارش تصویری این صفحه که به مناسبت روز جهانی محیط زیست تهیه شده است اعضای گروه خورشید سیاه از انگیزه‌های خود درباره ساخت آهنگ "دریاچه" می‌گویند.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب