"درخلال دهه‌های گذشته، معماران ایرانی سهم قابل‌توجهی در مقوله طراحی معماری داشته‌اند، هرچند بسیاری از طرح‌های معماران ایرانی به دلیل آنکه فرصت انتشار در خارج از ایران را نداشته‌اند، در سطح جهانی ناشناخته باقی مانده‌اند. از طرف دیگر معماران موفق ایرانی در غرب همچون خواهران "حریری" و "نادر تهرانی" نیز که امروزه شهرتی جهانی به هم زده‌اند، خاستگاه کارهایشان لزوما در پیوند با فرهنگ ایرانی نبوده است. علاوه بر این معماری و فرهنگ ایران، یکی از میراث‌های غنی و کهن معماری جهان است که می‌تواند بالقوه به اندیشه‌های معماری امروز کمک شایانی برساند. منظور از انتشار این شماره نشریه، معرفی معماران ایرانی و آثار کلیدی آنها، در داخل و خارج از کشور، و برجسته نمودن امکانات بالقوه تاریخ معماری ایران و معرفی ایده‌های آن برای طراحی معاصر جهان است".

این مقدمه دویست و هفدهمین نشریه تخصصی معماری به نام "AD: Architectural Design - اِی دی‫:‬ طراحی معماری" است  که هر دو ماه یکبار در بریتانیا منتشر می‌شود.

هدف این شماره نشریه، که با عنوان "ایران: گذشته، حال و آینده - Iran: Past, Present and Future" منتشر شده است، معرفی معماران پیشگام و مهم از طیف وسیعی از نسل‌های داخل و خارج از ایران و آثار آنها و نیز برجسته کردن امکانات بالقوه سازه‌های تاریخی ایران برای معماری معاصر جهان است. انتشار این نشریه حاصل تلاش  "سلمن گریک - Salman Craig" و "دفنه سون گورقلو هنسل - Defne Sunguroğlu Hensel" و  همچنین معماران جوان ایرانی، "مهران قارلقی" و "امین صادقی" است که با همکاری استاد و مشوقشان "مایکل هنسل- Michael Hensel" در لندن به انجام رسیده است.

مهران قارلقی از آشنای‌اش با مایکل هنسل در ایران، از شیفتگی مایکل نسبت به معماری سنتی ایران و بخصوص از علاقه او به راه‌حل‌های هوشمندانه‌ای که معماران سنتی ایران سال‌ها پیش بکار گرفته‌اند می‌گوید. از زمانی حکایت می‌کند که مایکل با مشاهده بنای باد گیر معروف باغ دولت آباد یزد، درایت معماران سنتی ایرانی را تحسین کرده و با قطعیت تاکید می‌کند که رسالت معماران در تمام اعصار، بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان بوده است.

 

در فصل اول این نشریه نتیجه تحقیقات صورت گرفته روی تعدادی از عناصر و مجموعه‌های شاخص معماری سنتی ایران است مانند کبوترخانه‌ها، یخچال‌ها و سرداب‌های سنتی، قنات، آب انبار، پل‌ها و خانه‌های مسکونی ساخته شده در اقلیم گرم و خشک ایران‫.‬ مطالعاتی که روی این پدیده‌های معماری ایرانی صورت گرفته تنها برای یادآوری و تحسین معماران با ذکاوت گذشته نیست بلکه جنبه‌های کاربردی معماری قدیم در فصول مختلف سال نیز مد نظر بوده است. این شیوه بررسی برای اولین بار توسط نرم افزارهای پیشرفته همچون Ensight, Radtherm, Ansys انجام گرفته که پیش از این تنها در صنایع اتومبیل‌سازی و صنایع دفاعی مورد استفاده بود. طبق این آنالیزها به راحتی می‌توان رفتارهای بنا را بررسی کرد، جهت وزش باد در ساعات مختلف و فصل‌های مختلف سال، جابه‌جایی هوای گرم و سرد و بسیاری از رفتارهای هوشمندانه‌ای که صدها سال قبل جهت تنظیم شرایط محیطی محاسبه و اجرا شده‌اند را در نظر داشت.

فصل دوم نشریه به معماری معاصر ایران و تاثیرگذاران معاصری  که از معماری گذشته ایران الهام گرفته‌اند، پرداخته است. معماران نام‌آوری هم چون "کامران دیبا"، معمار موزه هنرهای معاصر تهران  و شهر جدید شوشتر، "حسین امانت"،  معمار برج  آزادی (شهیاد). این فصل با مقاله‌ای درباره باغ‌های ایرانی (پردیس) از "امین صادقی" و "نسرین فقیه" شروع می‌شود.

در مقاله  "فرشاد فرحی" با عنوان "دنیای همگونی‫:‬ دگردیسی معماری ایرانی" بحثی فلسفی درباره معماری ایرانی به میان می‌آید. در مقاله دیگری، "رضا دانش میر"، که سال‌هاست با اتفاق همسرش "کاترین اسپریدونف" بر روی قنات‌های ایران مطالعه و پژوهش می‌کند، از تاثیر قنات‌ها بر توسعه شهری تهران سخن می‌گوید. در جای دیگر "سامان سیار" به تجلیل از "هادی میرمیران"، طراح و معمار فقید معاصر، می‌پردازد. هادی میرمیران طراح و معمار برجسته ایرانی است که موفق به طراحی مجموعه ورزشی و استخر رفسنجان با بهره‌گیری و الهام  از فضای آب انبارهای سنتی ایرانی شده است و همچنین طراح بسیاری از ساختمان‌های داخل و خارج از ایران مانند ساختمان کانون وکلای دادگستری در تهران و ساختمان  کنسولگری ایران در فرانکفورت و تایلند و نیز ساختمان کتابخانه مرکزی تهران بوده است. وی در ۲۹ فروردین ۱۳۸۵ در برلین چشم از جهان فروبست. نسبت خانوادگی آقای سیار با هادی میرمیران و کار در شرکت  ساختمانی‌اش (شرکت نقش جهان پارس) امکان خوبی به او داده تا به بهترین نحو شخصیت حرفه‌ای و خصوصیات فردی او را در این مقاله ارائه دهد.

در مقاله مهران قارلقی، از بانیان گردآوری و تدوین این مجموعه، از چند تن از معماران متأخر ایران با ذکر نمونه‌هایی از آثار آنها با رویکردی مثبت در دوره ده ساله اخیر نگریسته شده است. در ادامه مایکل هنسل مقاله‌ای درباره معماران مطرح ایرانی که ساکن ایران نیستند ولی در سطح بین‌المللی بسیار موفق بوده‌اند و ردپایی از رویکرد آنها به فرهنگ ایرانی ارائه کرده است.

فصل آخر و پایانی این شماره نشریه نیز به همت مایکل هنسل تهیه و تدوین شده است. او که سال‌هاست در انجمن عالی معماری لندن موسوم به " AA: Architectural Association" تدریس می‌کند  درباره معماری منطقه خاورمیانه به ویژه ترکیه، مصر و ایران مطالعه کرده است. مایکل هنسل در این فصل به ذکر نقل قول‌های مختلف معماران می‌پردازد که می‌تواند حلقه ارتباط بین گذشته، حال و آینده معماری ایران نیز باشد و چشم‌اندازی که برای این سبک از معماری متصور است را به پیش چشم خواننده می‌آورد.

کلام آخر این مجموعه مقالات به قلم "فرخ درخشانی"، یکی از مدیران ایرانی "بنیاد آقاخان" است. بیناد آقاخان مسابقه مهم معماری درباره شیوه‌های بومی و اسلامی و روش‌های معماری کهن و نوین در توسعه جهان سوم  را هر سه سال یک بار در دنیا برگزار می‌کند و به بسیاری از معماران ایرانی جایزه داده است‫.

نشریه ایران: گذشته، حال و آینده در ۱۳۶  برگ و با قیمت ۲۵ پوند منتشر شده و  در فروشگاه‌های کتب هنری، مهندسی و معماری و نیز فروشگاه‌های اینترنتی قابل دسترسی است.

در گزارش تصویری این صفحه مهران قارلقی درباره مجله ایران، گذشته، حال و آینده توضیح می‌دهد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب