معمولا نوع پوشش و آرايش ظاهری نشان دهنده منزلت، جايگاه و گاه وابستگی های دينی و اجتماعی افراد است. به بيان ديگر آرايش ظاهری پايگاه اجتماعی شخص، نقش  و رفتاری را که توقع می رود از او سر بزند نشان می دهد.

شروين وکيلی جامعه شناس و مدرس دانشگاه با اشاره به بدن آرايی به عنوان اولين هنر بشری ارتباط معنی داری را ميان آرايش ومناسبات اجتماعی افراد در جوامع مختلف قائل می شود و می گويد: 

پيش از تاريخ  قبل از آن که نقاشی و ديوارنگاری آغاز شود اولين هنری که انسان فرا گرفت بدن آرايی بود در همان زمان هم نوع آرايش نشانگر نقشی بود که هر فردی در جامعه خود ايفا می کرد مثلا شخصی که شکارچی بود دندان های شکارش را به گردنش آويزان می کرد (اين رسم هنوز هم بين قبايل بدوی وجود دارد) واين بدان معناست که فرد با اين کار به ديگران نشان می داد که من شکارچيم و اين حيوان را شکار کرده ام. يعنی مهارت خود را به ديگران نشان می داد. اين موضوع ادامه پيدا کرد و هرچه نظام اجتماع پيچيده تر شد  الگوها هم شاخه شاخه شدند و نمادهايی که روی بدن و لباس سوار می شدند ريزتر و معنی دارتر شد. 

او با اشاره به نمونه های تاريخی اين موضوع به عقيده هرودت در مورد ايرانيان و نوع پوشش در انقلاب فرانسه اشاره می کند: 

 اگر بخواهيم چند مثال تاريخی بزنيم می توانيم به مواردی چون عقيده ی هرودت در مورد ايرانيان  اشاره کنيم که او"ايرانيان را مردمی می داند با ريش و شلوار" و  يا می توان نمونه ديگری را در انقلاب فرانسه ديد که يکی از تفاوت های اصلی بين انقلابيون و محافظه کاران در نوع پوشش آنها بود به اين معنی که انقلابيون شلوارهايی مانند آنچه امروزه ما می پوشيم برتن می کردند و محافظه کاران از نوعی شلوار که تا بالای زانو است و با جوراب بلند و بندی بسته می شد استفاده می کردند. که باز در اين مورد هم همان طور که می بينيم نوع پوشش نشانه جناح سياسی، طبقه اجتماعی و حتی ميزان درآمد افراد بود. 

انقلاب اسلامی در ايران تغييراتی را در شکل و پوشش مردم  به همراه آورد. از جمله اين تغييرات استفاده از ريش برای آقايان بود اما تا پايان جنگ ميان ايران و عراق تنوع عمده ای در آرايش ظاهر وجود نداشت. دکترشروين وکيلی با توجه به نقش گسترده رسانه های ارتباطی درآرايش جوانان پس از دوران جنگ و آغاز دهه هفتاد  می گويد: 

بعد از جنگ با هجوم متغيرهای مختلفی مانند ويدئو، ماهواره و دست آخر اينترنت به عنوان يک رسانه عمومی، الگوی صورت بندی آرايش به طور کامل تغيير می کند که شکل واضح و مشخص آن را در جوان ها می توان ديد. در ابتدا شاهد تغيير در وضعيت پوشش دختران جوان دبيرستانی يا دانشگاهی بوديم سپس دامنه اين تغييرات در بين جوانان پسر گسترش يافت و آنها نيز درگير اين تنوع شدند و عملا در دوران رياست جمهوری آقای خاتمی به نوعی از تعادل نزديک شديم اما با پايان اين دوره ما مجددا  شاهد يک نوع افراط و تفريط هستيم.

او در مورد شيوه الگوی رفتار جوانان ايرانی و مخصوصا آرايش موی آنان اين چنين توضيح می دهد: 

در ايران  اصولا الگوی رفتار جوانان يک الگوی طغيانگراست که اين طغيانگری را در بزهکاری جوانان( البته بايد گفت اگر بزه اعتياد را به دلايل بسيار جدا کنيم  بزهکاری در ميان جوانان ايرانی از حد توقع بسيار کمتر است) اعتقادات مذهبی آنها، انتخاب شغل، آرايش جوانان و ... می توان به وضوح ديد. در اين شکل از آرايش نوعی  مقاومت مدنی و هويت يابی ديده می شود.

آقای وکيلی به جنبش" پانک" در آمريکا و اروپا اشاره می کند که جنبش طبقات پايين جامعه بود و چون اين طبقه بهترين و در دسترس ترين وسيله را بدنشان می دانستند به آرايش و پوشش های پر زرق و برق و خال کوبی های عجيب و غريب روی آوردند. وی در مورد جوانان ايرانی به اين نکته اشاره می کند که: 

در ايران به نظر می رسد اين اشخاص بيشتر از گروه سنی جوان – نوجوان هستند و از طبقات پايين جامعه يا حاشيه ای بيرون می آيند. اشخاص تحصيل کرده در ميان آنان بسيار کم هستند بيشتر می توان گفت اين يک بازتعريف هويت در شرايطی اعتراض آميز است چون با الگوهايی که در رسانه های دولتی ترويج می شود کاملا فرق می کند و مجرای بروز آن بدن و آرايش چهره و سر است و با توجه به زمان و هزينه ای که برای آن صرف می کنند و الگوهای زيبا شناسی غيرعادی آن که البته کاملا سليقه ای است به نظر می آيد در علوم اجتماعی جزو رده هويت يابی در اوقات فراغت بشمار می آيد. در ايران برخلاف کشورهای ديگر اين آرايش ها به معنی عضويت در حزب، دسته و يا گروه خاصی نيست.  

شروين وکيلی در مورد نظر همين جوانان در رابطه با نوع آرايششان می گويد: 

بسيار جالب است که خود اين جوانان به اين خودآگاهی رسيده اند که مثلا اين کاررا برای سرگرمی يا جلب توجه ويا ... انجام می دهند در صورتی که در کشورهای ديگر کسانی که از اين نوع آرايش استفاده می کنند معمولان يا به اين خودآگاهی نرسيده اند و يا آن را بيان نمی کنند. 

در گزارش مصوری که در اين صفحه می بينيد مديا مصور در گفتگو با چند جوان تهرانی از انگيزه آنها برای آرايش خاص موهايشان پرسيده است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب