رفتن به پیشواز نوروز ریزه کاری ها و مراسم خاصی دارد که هیجان این جشن را بیشتر می کند. خانه تکانی شب عید یکی از همین مراسم است که البته، برخلاف نامش در شب عید انجام نمی شود و حدوداً از اواسط اسفند ماه خانم های خانه و گاهی هم آقایان دست به کار می شوند.

در گذشته که خانه ها حیاط های بزرگ داشتند، سبک و سیاق خانه تکانی هم کمی متفاوت تر از امروز بود. بیشتر اساس خانه را به حیاط می آوردند و کهنه ها را به کناری می گذاشتند، تا اگر به درد کسی می خورد، آن را ببخشند و یا به دور بی اندازند.

وسایل دیگر را هم تا آنجایی که ممکن است، برق می انداختند و تمیز می کردند. فرش ها را در حیاط خانه می شستند و بر روی پشت بام پهن می کردند. تمام وسایل انبار هم به بیرون آورده می شد و بعد از گردگیری و جدا کردن بلامصرف ها، وسایل بدرد بخور دوباره به انبار می رفت. به دوده گیری اتاق ها و تمیز کردن بخاری برای سال آینده مشغول می شدند.

شستن شیشه ها و در و پنجره ها هم از آن دسته کارهایی بود که حتماً انجام می دادند. بعد سری به پستو می زدند و تمام پارچه ای ها را می شستند و رختخواب ها را هوا می دادند. آشپزخانه هم جای مهمی بود. تمام ظرف و ظروف از کمدها بیرون می آمد و شسته می شد و دوباره به کمد باز می گشت. ظروف مسی را هم برای سفید کردن به بیرون از خانه می فرستادند.

مادر بزرگم می گوید: گاهی ظرف ها را سال به سال بیرون می آوردیم و فقط می شستیم و به سر جایش می گذاشتیم تا سال بعد. و در این بین استفاده ای از آن نمی شد. جمع کردن لباس های زمستانی و قراردادن نفتالین در بین آنها هم در مرحله آخر انجام می شد.

زمانی که داخل خانه به اندازه کافی تمیز می شد، اسباب و اثاثیه را از حیاط می آوردند، پرده ها آویخته می شد و فرش های تمیز که هنوز بوی پشم از آن بلند می شد، به کف اتاق ها زینت دوباره می بخشید. در کنار این کارها، خانم خانه مشغول سبز کردن سبزه هم می شد و مرد خانه هم دست به کار کاشتن گل های بهاری در باغچه.

با رواج آپارتمان نشینی و کوچک شدن خانه ها، کم شدن تعداد درها و پنجره ها و نبودن انبار و پستو، خانه تکانی آسان تر شده، اما اصول آن تغییری نکرده است. درست است که خانم ها به دلیل آلودگی هوا مجبورند در طول سال چند بار شیشه ها و پرده ها را بشویند، ولی جابجایی بعضی از لوازم سنگین و تمیز کردن آن، مثل یخچال و شعله گاز و مبلمان، بیشتر سالی یکبار و در همان خانه تکانی انجام می شود.

با کار کردن خانم ها در بیرون از منزل و کمبود وقت، بازار کارگران خانه ها در شب عید سکه می شود. از ماه اسفند تمام وقت آنان پر است و خدا نکند که کسی فراموش کند، برای خانه تکانی وقت بگیرد. در ماه پایانی سال مهاجرت موقت، بازار کارگران شهرستانی که فقط برای خانه تکانی به تهران می آیند هم رونق زیادی دارد. زنان و مردانی از روستاهای اطراف و حتا شهرهای دور برای کمک به مخارج بالای شب عیدشان برای خانه تکانی به شهرهای بزرگ می آیند و در خانه ها مشغول به کار می شوند.

هرچه که به آخر اسفند نزدیک می شویم، روزنامه ها و در و دیوار شهر پر می شود از آگهی نظافت چی برای کارهای شب عید و وانت بارهایی که پر است از فرش و گلیم هایی که باید برای شسته شدن به حومه شهر بروند، بیشتر به چشم می خورد. در خانه ها هم بوی تمیز کننده ها در فضا موج می زند. وقتی به شیشه های آپارتمان ها نگاهی بیندازیم، پاکی شیشه ها دل آدم را باز می کند.

در این که خانه تکانی کار سخت و پرزحمتی است، هیچ شکی نیست. ولی کافی است بعد از تمیز شدن خانه و جابه جایی وسایل از پنجره تمیز خانه به جوانه های سبز شده درختان نگاهی بیندازیم و بوی عید را استشمام کنیم. تمام خستگی از بین خواهد رفت.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب