جدید آنلاین: برای برگرداندن کلمات فارسى و اسامى ايرانى به الفبای لاتین  قاعده يگانه و پذيرفته شده اى وجود ندارد. در بين دانشگاهيان در غرب دو سه شيوه پیشنهادی برای متون دانشگاهی وجود دارد.

اما اغلب رسانه ها شيوه ساده ترى را معمول کرده اند که ظرافت های زبان در آن گم می شود. مثلا باد و بد و گاهی هم بعد به خاطر سهل انگاری همه به صورت bad نوشته می شود.

این مشکل زمانى شدت مى يابد که به هنگام گرفتن گذرنامه، که سندی است رسمی و حقوقی، در نوشتن اسامی به الفبای لاتین، توجه جدی مبذول نمی شود كه بعد مایه پشیمانی ها و سردرگمی هایی می شود. مثلا سه برادر ممکن است سه نام فامیل با املای متفاوت داشته باشند که می تواند پیامدهایی حقوقی و مالی داشته باشد. 

شايد يکي از راه های حل این مشکلات رسیدن به معيارى پذيرفته شده براى برگردان اسامى و کلمات فارسى به الفبای لاتین باشد.

فواد نيک زاد در گزارشى مصور به طرح اين مشکل پرداخته و درآن با دکتر محمد رضا باطنى، استاد برجسته زبان شناسی درایران، گفتگو کرده که شيوه اى را براى برگرداندن اسامى وکلمات به خط لاتين پيشنهاد کرده است.

چنانچه شما هم در اين باره نظر و پیشنهادی دارید، برای ما بفرستید و ما  با خوشحالی نظر شما را هم منعکس خواهیم کرد.

فارسی به الفبای لاتین
فواد نیک زاد

حدود ١٠ سال پيش با پديده اى به نام email يا پست الكترونيكى از نزديك آشنا شدم و برايم كاربردى ملموس پيدا كرد.

كامپيوترهاى آن زمان بسيار كمتر از امروز مجهز به سيستم نگارشى خط هاى "از راست به چپ" مثل فارسى و عربى بودند و در نتيجه به طور طبيعى براى من مانند بسيارى ديگر اين پرسش مطرح شد كه حال اگر نخواهيم يا نتوانيم متنى را مثلاً به انگليسى ايميل كنيم تكليف ما چيست؟

در دسترس ترين پاسخ اين پرسش در آن زمان استفاده از حروف لاتين موجود در دستگاه ها  براى فارسى نگارى بود. يعنى همان كارى كه همه ما كم و بيش در دوران مدرسه براى تفريح انجام داده بوديم آنروز كاربردى جدى تر يافته بود.

آن زمان اين داستان مرا برآن داشت كه شيوه اى را براى اين نوع نگارش بر پايه صداهاى موجود در زبان فارسى جستجو كنم.

امروز شايد بيش از ده ها روش براي اين نوع فارسى نويسى بوجود آمده كه بيشترشان بداهه نگارانه و بنا به سليقه لحظه اى نويسنده خلق و ساخته مى شوند و كمتر شيوه نوشتنى بنا شده بر دليل و برهان و داراى روش مشخص نگارشى در ميان آنهاست.

اين مسئله سبب شد كه روش پيشنهادى خودم را كه در اين سال ها به كار برده بودم با يك زبان شناس براي شنيدن نظرش در ميان بگذارم. چنين شد كه آن را به دكتر محمد رضا باطنى محقق و زبان شناس نشان دادم.

نتيجه ديدارهاى من با ايشان چند مورد دگرگونى واضافه كردن نكاتى به خط پيشنهادى ام بود كه آقاى باطنى يادآورى كردند وهمينطور انتخاب تصادفى تكه متنى كه ايشان براى نشان دادن روش خودشان براى نگارش فارسى با الفباى لاتين برايم تايپ كردند.

اكنون كه اين مطلب را مي نويسم، با پيشرفت فن آورى ها استفاده از خط هاى از راست به چپ در كامپيوترها و همينطور در پيامك (sms) هاى تلفن هاى همراه بسيار رايج تر از قبل است.

اما همچنان چند نكته باقى است كه مرا واداشت كه از امكان اين رسانه اينترنتى استفاده كنم واين شيوه نگارش را به تشويق آقاى باطنى به معرض نمايش و قضاوت بگذارم.

يكم اين كه هنوز ممكن است بسيارى از گوشي هاي تلفن همراه مجهز به سيستم داراى حروف فارسى نباشند يا بسيارى از كامپيوترها نرم افزار فارسى نگار نداشته باشند.

دوم، در حال حاضر چندين ميليون ايراني خارج از ايران زندگى مى كنند كه در بسياري از  خانواده ها فرزندانشان به خوبى به زبان فارسى صحبت مى كنند اما خواندن ونوشتن آن را نياموخته اند و با اين خط مى توانند به يكباره و با صرف تنها چند دقيقه وقت با فرهنگ نوشتارى زبان فارسى آشنا شوند و مطالبى را به اين زبان بخوانند و بنويسند.

و سوم اين که به گفته دکتر باطنی اگر هم اصلا همه اين موضوعات را فراموش كنيم وفرض كنيم كه ما مى خواهيم تنها اسم مان را با حروف لاتين آوانويسى كنيم آيا نبايد در اين راه به يك توافق جمعى برسيم؟

متن پيوست تنها يك پيشنهاد است براى آوانگارى زبان فارسى با حروف لاتين؛ و راهى براى ديدن و شنيدن نظرهاى گوناگون که شاید سرانجام بتوان در راه رسیدن به يك توافق جمعى در اين باره گامی برداشت.

آوانگارى پيشنهادى فواد نيك زاد را اينجا ببينيد

راهنماى آوانگارى كتابخانه كنگره آمريكا

راهنماى آوانگارى نشريه بين المللى مطالعات خاورميانه

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب