'دلقک های کامبیز درم بخش' عنوان جدیدترین نمایشگاه این کاریکاتوریست است که روز جمعه  ٢٧ مهرماه در گالری باران افتتاح و تا روز ١٠ آبان ماه ادامه خواهد داشت. در این نمایشگاه پنجاه اثر از جدیدترین کارهاى کامبیز درم بخش که دردو ماه گذشته طراحی شده اند، ارائه شده است.

کامبیز درم بخش درباره این نمایشگاه می گوید:  " در طول زندگیم به همه چیز و همه مسائل پرداخته ام و این بار دلقک ها جزو کار من شده اند. این دلقک ها از نظر طنزآمیز بودن ، زیبایی شناسی و رنگ می توانند یک تصویر زیبا ارائه کنند. این دلقک ها احمق نیستند، بلکه هوشیارانه و زیرکانه کارهای خود را انجام می دهند و با فکر و اندیشه انسان رابطه برقرار می کنند و او را به تحرک وا می دارند."

حرف هاى کامبيز درم بخش در باره خودش و کارهايش را در گزارش مصورى از شوکا صحرائى در همين صفحه مى بينيد و نوشته اى از سيروس على نژاد در باره او را در زير مى خوانيد.

خط و اسلحه
سیروس علی نژاد

نام کامبیز درم بخش شاید برای همه یاد آور خط های نازک و مینیاتورهای سیاه باشد، اما برای من یادآور تحریریۀ آیندگان است. روزنامه ای که محصولاتش پس از تعطیلی بیست و چند ساله هنوز درخشان است، و آدم هایش نشان داده اند که کار خود را بلد بوده اند.

او آرام ترین و در عین حال خلاق ترین فرد تحریریه بود. خاموش می آمد و خاموش می رفت ولی آثار قلمی اش نشان می داد که در درونش غوغایی است. خط هایش به نازکی بر صفحۀ کاغذ می آمد، وقتی به آن نگاه می کردی خیال می کردی هیچ چیز در آن نیست، اما دقیق که می شدی می دیدی بمبی در آن پنهان است.

پوستر نمايشگاه کامبيز درم بخش

می گویند هیچ سلاحی به قدرت کلمه نیست. به گمانم کاریکاتوری از خود کامبیز که در آن هفت تیری جایگزین دهان شده، درک ما را از قدرت سلاح کلام بالا می برد. خط های کامبیز درم بخش با همۀ نازکی اش از هر سلاحی تندتر و براتر و اسلحه تر بود.

وقتی در روزنامۀ آیندگان بود کاریکاتوریست پخته و به کمال رسیده ای بود.  آن سالها، سالهای دهۀ پنجاه خورشیدی بود و اگر متولد ١٣٢١ باشد که همه جا می نویسند در آن زمان سی و دو سه سالی بیشتر نداشت و من هیچ نمی دانستم که کارش را از سال ١٣٤٣ با فکاهی نامۀ توفیق آغاز کرده است؛ زمانی که بیست و یکی دو سال بیشتر نداشت.

خط های نازک می کشید. صفحه را هیچ شلوغ نمی کرد، صحنه را جوری ترتیب می داد که قرار نیست اتفاقی بیفتد، انگار هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. اما وقتی در آن دقیق می شدی وحشت می کردی از قساوتی که در بشر هست. از قساوتی که می شد از آدمی در عین آرامش و بی خیالی سر بزند. در گوشه ای از همان صفحه و صحنۀ آرام قساوتی می دیدی که مایه شرم بشریت می شد.

محمد قائد دوست و همکار آن سالهای مان در روزنامۀ آیندگان این موضوع را بهتر از هر کس توضیح داده است و من نیازی نمی بینم چیزی بر آن بیفزایم: "اگر نگاهمان را از آن موضوع خاص برداریم می توانیم لبخند بزنیم و سرمان گرم کار خودمان باشد اما باز وسوسه می شویم که ببینیم، مثل، چه شد آن آدمی که تبسم بر لب داشت گردن بچه گربه را قیچی می کرد." (کمدی های سیاه مرد آرام)
البته وضعیت همیشه به این اندازه آرام و بی سروصدا پیش نمی رفت. گاهی موشکی را می دیدی که عظمتش برای خراب کردن یک شهر کافی بود، در حالی که به سمت یک کلبۀ کوچک نشانه رفته بود؛ انگار تانکی برای شکار گنجشک آمادۀ شلیک شده باشد. یا در همان مینیاتورهای سیاه سرهای فراوانی که گاه به شمشیر زده شده بود. شاید هم  کاریکاتورهای او با موضوع قفس و پروانه، بیش از دیگر کاریکاتورهایش نشان دهندۀ قساوت آدمی باشد.

قلم او و خط های نازکش در آن سال ها گاه مرا به این فکر می انداخت که نکند هنرمند دچار هیولاهای خود ساخته شده باشد، نه طینت آدمی این نیست. آدمی نمی تواند تا این حد در لجن زار قساوت فرو شود، یا تا این حد خوار و خفیف گردد اما وقتی از سی سال پیش تا امروز بشریت از پله های خفت یکی یکی بالا رفت ( بالا رفت یا پایین؟ ) و جهان از امیدی که به عاقبتش بود، ویران تر شد، دیدم او با حس هنرمندانه اش بهتر از اندیشۀ متفکران، جهان را شناخته و تصویر کرده است.

آن سال ها، خط های نازک می کشید و صفحات و صحنه های آرام می ساخت. چیزی که به رفتار و خصلت کاریکاتوریست ما بیشتر شباهت داشت. خیال می کردم همیشه سبک و سیاقش همین بوده است. اما این اواخر در مقاله اى از منوچهر احترامی که زمان ورود او به توفیق را به یاد دارد، در ویژه نامۀ مجلۀ بخارا می خواندم که ابتدا کاریکاتورهای شلوغ می کشید که البته به سرعت به سمت ساده شدن رفت. 

در سال ٥٨ وقتی تقدیر سنگ دل چنین شد که روزنامه نگاران پراکنده شوند، کامبیز هم غیبش زد و از آلمان سر در آورد. دیگر از او خبر نداشتم مگر این که گاهی خبر موفقیت های او را می خواندم. این که او می توانست به همان اندازه در مطبوعات اروپایی بدرخشد که در مطبوعات فارسی درخشیده بود، مایه مباهات بود و بیش از آن مرا از کار در روزنامه ای خرسند می ساخت که آدم هایش در هر جای دنیا کارآمد بودند.

اما شش هفت سال پیش ناگهان زنگ یک تلفن به من فهماند که دوباره به وطن بازگشته است. قرار و مداری گذاشتیم ولی آن روزها که او زنگ زده بود حال من بد بود؛ به قدری بد بود که دیدارش فقط می توانست حال او را بدتر کند. نرفتم و نرفتن سنگین شد و ماند و همچنان مانده است. بلبل عاشق تو عمر خواه ... از آن زمان مرد آرام همچنان در تهران مشغول زندگی در زاویۀ خویشتن است.

گهگاه یا به قول قدما به تفاریق که به کاریکاتورهایش نگاه می کنم این حرف ساراماگو در خاطرم زنده می شود: "اگر نمی توانیم مانند انسان ها زندگی کنیم لااقل سعی کنیم مانند حیوانات زندگی نکنیم".

در سايت هاى ديگر:
محمد قائد: کمدى هاى سياه مرد آرام

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب