در روزهای پایانی فروردین ماه تمامی گالریهای خانه هنرمندان تهران میزبان نمایشگاه بزرگی از آثار ۶۲ هنرمند با ویژگی مشترک "خودآموختگی" بود. آثار این نمایشگاه، که "پرواز خیال" نام داشت، فارغ از بحثهای آکادمیک هنری، تنها از ذهن خلاق هنرمندان ناشناختهای از شهرهای مختلف ایران نشات گرفته بود، از مجسمههایی با طرحهای مدرن و تابلوهایی از مواد دور ریختنی گرفته تا حکاکی برروی استخوان، نقاشیها وعروسکهای مختلف که تنها با صبر و حوصله و خلاقیت و دغدغه میشود آنها را آفرید. هنرمندان گمنام و بیادعای این نمایشگاه حرف دلشان را به زبان رنگ زده بودند وگویی هدفشان به چالش کشیدن هنرآکادمیک بود.
"علی عزتی" مدیرعامل انجمن خودآموختگان ایران و مسئول برگزاری نمایشگاه میگوید از سال ۱۳۸۶، پس از درگذشت "مکرمه قنبری" به فکر ایجاد بستری برای بالا بردن ژانر و گونه هنر خودآموخته ایران بوده است. سپس او در سال ۱۳۸۷ پس از مشورت با چندین نفر از جامعه هنری ایران و حمایت آنها توانسته انجمن هنرمندان خودآموخته ایران را تشکیل دهد. او تلاش زیادی برای معرفی و شناساندن هرچه گستردهتر هنرمندان خودآموخته داشته که نقطه عطف آن نمایشگاه "پرواز خیال" بوده است.
از برنامههای آینده علی عزتی تاسیس موزه ثابت برای هنرمندان خودآموخته است، به طوری که این افراد بتوانند در تمامی سال آثار خود را به نمایش و فروش بگذارند. در این راستا وی اولویتهایی برای استانهای محروم کشور در نظر گرفته است. همچنین با توجه به این که بخشی از تمرکز انجمن بر روی خودآموختگان رشته موسیقی است، بر معرفی هنرمندان این رشته در قالب برنامهای جداگانه در آینده تاکید میکند.
در گوشهای از نمایشگاه آثاری از زنان جزیره هرمز به نمایش گذاشته شده بود که مخاطبان زیادی را به خود جذب میکرد. کارگاههای نقش حنا و شن و ماسه نیز از دیگر بخشهای نمایشگاه بود.
از جمله آثار این نمایشگاه، نقاشیهای با خودکار اثر "رضا بلوط" بود. وی سالیان زیادی است که نقاشیهای خود را در خیابان ابوریحان به فروش میرساند و آنطور که میگفت آثار خود را به خاطر اصرار مسئولان به نمایش درآورده بود: "من بیقراریهای خودم را روی کاغذ میآورم. کار با خودکار باعث میشود که خود واقعیام را بدون اینکه امکان پاک کردن یا تصحیح آن را داشته باشم روی کاغذ بیاورم".
در گوشه و کنار گالریهای نمایشگاه، هنرمندانی نیز مشغول به کار بودند که مجسمههایی از چوب و گل و استخوان میساختند. یکی از این هنرمندان میگفت: حدود ۲۰ سال پیش در گل و لای خیابان استخوانی را دیدم که توجهم را جلب کرد. آن را با خودم به خانه بردم و بر روی آن طرح زدم. کم کم توانستم آثاری را درست کنم ولی جایی برای عرضه وجود نداشت و تنها یکی دو بار چند خارجی کارهای من را خریدند. این اولین بار است که آثارم را به نمایش میگذارم".
در نمایشگاه پرواز خیال حدود هشت صد اثر از هنرمندانی ۲۰ تا ۸۵ ساله از شهرهای تهران، اهواز، اصفهان، شیراز، زنجان، قائم شهر و کرج در قالب نقاشی، مجسمه، هنرهای تجسمی، و صنایع دستی عرضه شده بود. در این میان نقاشیهای خودآموخته لوریس چکناواریان، رهبرارکستر و آهنگساز صاحبنام، نیز به چشم میخورد.
در این گزارش به بازدید از این نمایشگاه میرویم و با چند تن از هنرمندان خودآموخته به صحبت مینشینیم.