مجموعه عکس

دو سه سال پیش یک اتفاق ساده موجب کشف مکانی شد که بلافاصله در فهرست آثار ملی جا گرفت. این دومین پدیده طبیعی بود که به عنوان اثر ملی ثبت می‌شد. اولین این آثار، دماوند بود. از همین جا می‌توان به اهمیت دومی پی برد؛ یکی از کوهنوردان کشور – نادر ضرابیان، سرپرست گروه کوهنوردی لواسان – در "مسجد تاریخانه" دامغان بروشوری دید که از سوی میراث فرهنگی آن شهر برای گردشگران ناحیه منتشر شده بود. در این بروشور عکسی وجود داشت که از وجود چشمه‌های ناشناخته ای خبر می‌داد. عکس را یک معلم جغرافیا گرفته بود و میراث فرهنگی از محل دقیق چشمه‌ها اطلاع نداشت. او به همراه خانم فاطمۀ ناصری عضو هیات مدیرۀ کوهنوردی لواسان به ناحیه رفتند.

بقیه ماجرا روشن است. حیرت کردن از وجود چشمه‌هایی که محوطه ای بدیع و بی مانند به وجود آورده اند ولی تاکنون ناشناخته مانده اند، کشمکش‌های اداری برای معرفی اثر و شناساندن اهمیت آن به ادارات میراث فرهنگی، جلوگیری از کار یک معدن سنگ که اطراف چشمه‌ها را به سرعت تخریب می‌کرد و دردسرهای دیگر، اما حاصل کار دلکش بود. یک مکان دیدنی درجۀ اول به فهرست مکان‌های دیدنی کشور افزوده شده بود.

چشمه‌های باداب سورت در ناحیه ای بین سه ضلع مثلث سمنان و دامغان و ساری در شمال کشور نهفته است. بین دو روستای اورُست و مالخواست در شمال غربی دامغان و جنوب شرقی ساری. با دامغان ۶۸ کیلومتر فاصله دارد و با روستای مشهور بادله در ساری، هفت کیلومتر. اما از هر طرف که بروید، از دامغان، سمنان یا ساری دو سه ساعتی طول می‌کشد. برای ما، دیدن سرسبزی‌های شمال به طولانی شدن‌تر راه می‌ارزید.

جاده از یک کیلومتری روستای اورست تا باداب سورت خاکی است ولی سواری هم به راحتی تردد می‌کند. البته طبیعت گردان برای این که آسیب کمتری به محیط وارد شود، مسیر را پیاده طی می‌کنند. بیشتر مسیر دشت همواری است و حدود نیم ساعتی هم پیاده روی دارد. هرچه از کوه بالاتر می‌رویم بافت سنگ‌ها و گیاهان بیشتر تغییر می‌کند. سنگ‌ها ورقه ورقه می‌شود و در جای جای کوه، اثر کند و کاوهایی برای یافتن معدن سنگ خارا پیداست.

چشمه‌های باداب سورت در ارتفاع ۱۸۴۱متر از سطح دریا قرار دارد و هنگام نزدیک شدن چشم‌ها را خیره می‌کند. چشمه‌ها به دلیل قدرت رسوب‌گذاری بالایی که دارند، حوضچه‌هایی در مسیر خود پدید آورده‌اند که باعث جذابیت منطقه شده و تا جائی که می‌دانیم وضعیت یگانه ای به وجود آورده اند که در تمام کشور مانند ندارد. گفته و نوشته‌اند که در کشور ترکیه چشمه‌ای به نام پاموکاله وجود دارد که تا حدی شبیه باداب سورت است و البته امکانات جهانگردی آن و نیز نوع محافظت از چشمه‌ها با ایران قابل مقایسه نیست.

باداب سورت شامل دو چشمه و با آب‌هایی از هر نظر متفاوت است. "باداب"، یعنی آب گازدار.

یکی از چشمه‌ها، آبی بسیار شور دارد و دارای استخر آبی کوچکی است که بیشتر اوقات در تابستان برای آب‌تنی استفاده می‌شود و همچنین کاربرد اصلی آن برای درمان دردهای کمر، پا، روماتیسم و امراض پوستی است.

چشمۀ دیگر، دارای آبی به رنگ قرمز و نارنجی و کمی ترش مزه است که به صورت دائمی و نشتی است و در اطراف دهانه چشمه کمی رسوب اکسید آهن نشسته ‌است. به دلیل گوگردی که در آب یکی از چشمه‌ها هست، مردم محلی اعتقاد دارند که این چشمه‌ها شفابخش است. البته، آب آنها بر روی بعضی از بیماری‌های پوستی و مَفصلی اثر خوبی دارد، ولی تاکنون تحقیقات آزمایشگاهی ثبت ‌شده‌ای بر روی آن انجام نشده ‌است.

همین شفابخشی، بلای جان چشمه‌هاست. متأسفانه، ضمن تردد طبیعت‌گردان این منطقه هر بار با تخریب بیشتر مواجه می‌شود.

یکی از مهمترین عوامل تخریب هم کسانی هستند که ارزشی برای این پدیده زیبا قایل نیستند. راهنمای گشت برای آسیب نرساندن به حوضچه‌ها که طی هزاران سال به این شکل درآمده‌اند، سفارش‌های زیادی به ما کرده بود. باید با احتیاط کامل از ردیف‌ حوضچه‌ها رد می‌شدیم و تمام تلاشمان را می‌کردیم که اثری از خود به جای نگذاریم.

راهنمای گشت برایمان توضیح داد که در زمستان به دلیل سردی هوا، بعضی‌ها در اطراف چشمه‌ها آتش روشن کرده، سنگ‌های داغ به داخل چشمه می‌اندازند، تا آب گرم شود و بتوانند در آن آب‌تنی کنند. به دلیل قدرت رسوب‌گذاری بالای آب بر روی سنگ‌های درون چشمه، این عمل به مرور باعث انسداد ورودی چشمه‌ها شده و بعد از مدت کوتاهی چشمه‌ها خشک می‌شوند. باقی‌مانده خشک ‌شده و از بین‌رفتۀ حوضچه‌ها و چشمه‌ها در اطراف قابل دیدن بود.

یکی دیگر از دلایل تخریب منطقه، معدن سنگ خارا در پایین‌دست چشمه‌هاست که حفاری و گاهی انفجارهای معدن باعث صدمه دیدن سفره‌های آب‌های زیرزمینی و در نتیجه، خشک شدن چشمه‌ها می‌شود. البته، گفته می‌شود بهره‌برداری از معدن متوقف ‌شده که امید است چنین باشد.

چشم‌انداز دشت‌ها و جنگل‌های اطراف از بالای کوه در کنار حوضچه‌هایی که هر قسمت از آن به رنگی است، در روح و جسم ما باقی خواهد ماند. ولی دیدن چشمه‌های خشک شده در اطراف چشمه‌های باداب سورت نگرانی زیادی در گردشگران ایجاد می‌کند. مبادا عاقبت این اثر منحصر به فرد طبیعت هم چنین باشد؟

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب