يک نت کافه در هرات

 

در حالی که کاربران اینترنت در برخی از کشور های منطقه از جمله ایران، گرفتار کنترل سخت گیرانه و فزاینده بر ترافیک سایت های اینترنتی هستند، در افغانستان، کشوری که هنوز درگیر بی ثباتی و جنگ است، کاربران روز افزون اینترنت، با پدیده ای به نام فیلترینگ ناآشنا هستند و آزادانه و به راحتى به سايت هاى مورد علاقه خود دسترسى دارند.

آمار دقیقی از کاربران اینترنتی در افغانستان وجود ندارد، اما گفته می شود  درحال حاضر،  کمی بیش از پانصد هزار نفر از جمعیت تقریبا بیست و هفت میلیونی افغانستان، به اینترنت دسترسی دارند.

کافی نت ها (یا به قول افغان ها: نت کافه ها) به همراه تلفن های همراه جی اس ام، از نخستین پدیده های دنیای مدرن بود که از ماه های اول پس از سقوط طالبان (ابتدای سال ٢٠٠٢ میلادی) در افغانستان عرض اندام کرد.

"نباشد، چون نمی توانیم فیلتر کنیم"

اینترنت برای نخستین بار، در بهار  سال ٢٠٠١ وارد افغانستان شد. در آن زمان، فقط ادارت خارجی و دفاتر مربوط به سازمان ملل متحد از امکانات اتصال به شبکه جهانی از راه ماهواره برخوردار بودند.

رژیم طالبان، از تلاش ها برای گسترش اینترنت در افغانستان، از بیم وجود مطالب غیراخلاقی و مخالف اسلام در آن، جلوگیری کرد.

مقامات طالبان در ماه جولای همان سال اعلام کردند که به دلیل نداشتن امکانات کنترل و فیلتر سایت های مخالف عقاید خود، نمی توانند اجازه دهند اینترنت در افغانستان گسترش یابد.

رفتن طالبان، بازگشت اینترنت

چهار ماه بعد از اعلام این موضوع، در پی تحولاتی که منجر به حمله به افغانستان شد، رژیم طالبان سقوط کرد و با همکاری جامعه جهانی، دولتی روی کار آمد که حمایت از آزادی بیان و رسانه های آزاد، از اولویت های آن به شمار می رفت.

از آن پس، به همراه ده ها رسانه دولتی و آزاد، اینترنت نیز به افغانستان بازگشت و پنجره تازه ای به سوی دنیای جدید، به روی مردم افغانستان گشود که تا چند ماه پیش، حتی از گرفتن عکس و نگهداری آن نیز محروم بودند.

اکنون و با گذشت نزدیک به شش سال از ورود اینترنت به افغانستان، دولت این کشور، کنترلی بر نحوه ارائه خدمات اینترنتی ندارد و کاربران افغان، در استفاده از هرگونه سایتی آزادند.

این عدم کنترل، شاید پیش از این که نشانه تعهد به آزادی رسانه ها باشد، حاکی از نبود یک برنامه مدون و مشخص در زمینه کنترل ترافیک اینترنتی باشد.

اما هرچه هست،  نبود فیلترینگ در افغانستان، پدیده مثبتی است که به اعتقاد بسیاری، می تواند با دادن حق انتخاب به کاربران، آنها را در تشخیص خوب و بد موجود در این دنیای بیکران مجازی، آزاد بگذارد.

چرا فیلتر؟

دولت افغانستان، حتی اگر برنامه مدونی برای فیلترینگ سایت های اینترنتی تهیه کند، به نظر نمی رسد قصدی برای فیلتر کردن سایت های خبری و سیاسی - آنگونه که در ایران و بسیاری از کشورهای منطقه رایج است - داشته باشد؛ چرا که طرفداران تمام اندیشه های سیاسی، هم اکنون در این کشور از آزادی کامل برخوردارند.

این آزادی، شامل انتشار افکار وعقاید شان در رسانه های نوشتاری، شنیداری و دیداری، انجام فعالیت های حزبی و حتی شرکت در انتخابات و حضور در پارلمان کشور می شود.

از سوی دیگر، رادیو و تلویزیون های کشورهای خارجی نیز، در افغانستان آزادانه فعالیت می کنند و حتی برنامه های شان، از طریق ایستگاه های داخلی اف ام و یا شبکه های کابلی در شهرهای مختلف افغانستان پخش می شود.

بنابراین، وقتی چنین آزادی هایی در عرصه فعالیت و ابراز عقیده طرفداران اندیشه های سیاسی و رسانه های خارجی وجود دارد، چه نیازی به فیلترکردن سایت های اینترنتی آنها خواهد بود؟

و اما سایت های جنسی

در این میان، حساس ترین موضوع، استفاده از سایت های جنسی  است. در صورتی که استفاده از چنین سایت هایی در میان کاربران افغان اینترنت، به اندازه ای گسترش یابد که سرو صدای آن به گوش بنيادگرايان برسد، آن وقت ممکن است دولت به فکر بیفتد تا جلو دسترسی به این سایت ها را بگیرد.

این احتمال، در حال حاضر زیاد مطرح نیست. زیرا به نظر نمی رسد که مراجعه به این سایت ها، در اولویت کاربران اینترنت در افغانستان باشد و هنوز سرو صدای خاصی در جامعه ایجاد نکرده است.

از آنجایی که بیشتر مراجعه کنندگان به کافی نت ها و یا کاربران خانگی اینترنت در افغانستان را، افراد تحصیل کرده، دانشجویان، کارمندان موسسات خارجی، روزنامه نگاران و کارمندان بلندپایه دولتی تشکیل می دهند، بیشتر سایت های خبری، سیاسی، علمی، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشورهای غربی  و سایت های دوست یابی و چت روم ها، در اولویت مراجعه کنندگان افغان قرار دارد.

خدمات اینترنتی در افغانستان، بیشتر از طریق چند شرکت خدمات اینترنتی (ISP) عمده  ارائه می شود. این شرکت های چندملیتی، تاکنون دستورالعملی از سوی وزارت مخابرات و تکنولوژی اطلاعات افغانستان، که متولی امور تلفن و اینترنت است، دریافت نکرده اند که آنها را به فیلتر سایت های جنسی وادار کند.

اما در مواردی معدود، صاحبان کافی نت ها،  برای جلوگیری از افت سرعت اینترنت خود و گاهی هم از ترس این که مبادا مورد بازخواست دولت قرار بگیرند، بر روی سرورهای اصلی خود، نرم افزارهایی برای جلوگیری از دسترسی به اینگونه سایت ها نصب می کنند.

تا جایی که مربوط به سیاست دولت می شود، در افغانستان، به طور رسمی هیچ سایت اینترنتی، اعم از سیاسی، عقیدتی و حتی سایت های غیراخلاقی، ممنوع و مسدود اعلام نشده است.

سازمان های مدافع آزادی رسانه ها نیز، تاکنون هیچ موردی از فیلتر سایت های اینترنتی در افغانستان را گزارش نکرده اند.
 

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب