زندگی بی عیش، مردن بی خوشی
وحید تدبیر
تفریح کلمه ای است که مصداق آن را کمتر می توان در متن یک زندگی در افغانستان یافت، اما وقت گذرانی و به در کردن خستگی های تلاش روزانه از تن را به نحوی می توان دید.
وقت گذرانی عبارتی نيست که بتوان آن را به معنای عملی خوب در نظر گرفت. اما در افغانستان اگر بخواهید آن قسمت از اوقات فراغتی را که در اختیار دارید پر کنید، چه می کنید؟
نمی دانم اگر بازی ورق، که در اینجا به آن قطعه بازی می گویند، وجود نداشت خیلی از آنهایی که من در شهرهای این کشور دیده ام، با چه چیزی اوقات بیکاری خود را پر می کردند.
اینجا قطعه بازی تنها وسیله رایج سرگرمی در میان جوانان است، اما در سنت و فرهنگ رایج در اجتماع قطعه بازی همسنگ قماربازی پنداشته می شود و بنابر این، بزرگترها آن را کار درستی نمی دانند و باید پنهانی قطعه بازی کرد.
فرقی نمی کند که چه کاره باشید –دهقان مزرعه، کارگر کارخانه، دانش آموز یا دانشجو و یا هم کارمند اداره– در همه حال وقتی از کار فارغ می شوید، تنها می توانید راه خانه را در پیش بگیرید.
چایخانه های محلی یا در اصطلاح رایج همان کافه ها هم اکنون و برای نسل حاضر جاذبه ای ندارند و نمی توان برای گذراندن وقت و دیدن دوستی به آنجا رفت.
در این سال ها که اینترنت آرام آرام در شهرهای بزرگ رواج یافته و اخیرا امکان اتصال به اینترنت با استفاده از تلفن های همراه هم میسر شده است، یکی از چاره های کار رفتن به اینترنت کافه و سرگرم شدن با این دنیای مجازی است.
آنهایی که کبوترباز اند و طبعا شمارشان زیاد نیست، عصرها کبوتران خود را آزاد می کنند و از تماشای پرواز پرندگانی که در اسارت خود دارند، لذت می برند.
سگ بازان و بودنه )بلدرچین) بازان هم حال تقریبا مشابهی دارند. گاهی حتی می توانید سربازی را ببینید که هنگام نگهبانی از خانه یکی از سیاستمداران بلدرچینی را در قفسی کنار خود دارد.
شاید یکی از دلایل بروز نشانه هایی از گسترش بیماری های روانی در این سال ها در افغانستان همین خستگی های مفرطی باشد که به هیچ شیوه مشروعی نمی توان آن را از تن و دماغ خود دور کرد. اثرات این شیوع تعداد رو به افزونى خودکشی در بین جوانان است.
در سال هاى اخير کشیدن تریاک رواج فروانی یافته است و حتی در روستاهایی هم که پیش از این مردم تریاک را در سراسر زندگی خود حتا یک بار هم نمی دیدند، اکنون جوانان اغلب بیکار به آن پناه می برند و به این شیوه از واقعیت های زندگانی پر از فشار و بیم می گریزند.
حوادث بسیار دلخراش رانندگى هم که در این سال ها موارد آن افزایش زیادی داشته، در کنار دلایل فراوان دیگر ناشى از مصرف مشروبات الکلی هم بوده است.
البته همه اینها فقط برای مردان است و می توان گفت که زنان از هیچ امکانی برای تفریح بهره ندارند، آنها تنها قادرند در کنار مردان خانواده به جایی بروند.
برای جوانان اهل بلخ –البته تنها پسران– در تابستان رفتن به دامنه های کوه شادیان و پختن کباب یا رفتن به شهر بلخ و دیدن اماکن باستانی آنجا و یا هم آب بازی (شنا) در نهر آبی که در دهدادی است، يكى از تفریح ها به شمار می آید.
اما در اطراف کابل بند قرغه، دامنه کوه های سالنگ، کناره های رودخانه ی صیاد و تخت استالیف از تفریحگاه های تابستانی است.