شاید در برخی از فیلم ها دیده باشید که چگونه گیاهان و جانداران از درون نقشه قالی ها به جنبش در می آیند و در برابر چشمان شما گویی به جهان زندگان می پیوندند. اگر از امروز (سه شنبه ۲۱ ماه آوریل ۲۰۰۹) سری به کتابخانه جهانی در شبکه بزنید می بینید که دنیای دیجیتال در شبکه جهانی اینترنت برای زنده کردن جهان درون کتاب ها و رفتن به ژرفای فرهنگ ها و تاریخ ملل در زمینه علوم و ادبیات و هنر و سایر رشته های دانش بشری گامی بزرگ برداشته.
مدتی پیش یونسکو اعلام کرده بود که کتابخانه جهانی دیجیتال با همکاری ۳۲ نهاد از ۲۱ کشور و بویژه کتابخانه کنگره آمریکا راه اندازی می شود و جهانی بزرگ را در برابر چشمان دوست داران کتاب بازخواهد کرد.
اکنون این کتابخانه باز شده و امکانات این کتابخانه به هفت زبان مهم دنیا در اختیار شماست: زبان های انگلیسی، فرانسه، چینی، روسی، پرتغالی، عربی و اسپانیایی. اما کتاب ها و محتواهای این کتابخانه به بسیاری دیگر از زبان های دنیا خواهد بود. مرورگر و جستجوگرهای این کتابخانه این امکان را می دهند که بشود موضوعی را در زبان ها و فرهنگ ها، در سده های مختلف و در چندین رسانه در کنار هم دید و به یکدیگر پیوند داد.
جای بسی افسوس است که در میان همکاران این کتابخانه نامی از کشورهای فارسی زبان یعنی ایران و افغانستان و تاجیکستان نیست. اما مخطوطات فارسی از کاتالوگ کتابخانه کنگره آمریکا در اختیار این کتابخانه جهانی قرار گرفته است. به هرحال با بهره گیری از منابع عظیم کتابخانه کنگره، که از بزرگترین کتابخانه های دنیاست و نیز بسیاری کتابخانه های دیگر که در این طرح شرکت کرده اند، شما می توانید شخصا هر موضوعی را دنبال کنید و در کنار آن نظر صاحبنظران را نیز ببینید و از راهنمایی های آنها بهره مند شوید. این اما هنوز آغاز کار است.
برای آشنایی با این کتابخانه اگر شما به یکی از صفحات این کتابخانه که درباره خطاطی است سری بزنید پاره ای از مناجات خواجه عبدالله انصاری را می بینید که در لوحی چند رنگه نوشته شده است.
این خط به صورت دیجیتالی ضبط شده و از همین رو شما می توانید آن را بزرگ و کوچک کنید و در اندازه دلخواه بر صفحه رایانه با کیفیت خوب ببینید.
همه اطلاعاتی که درباره این متن ممکن است خواسته باشید در کنار آن آمده است. از این گذشته در یک ویدئو که پیوند آن در کنار متن دیده می شود، می توانید به سخنان یک متخصص گوش کنید که درباره هنر خطاطی و خوشنویسی در جهان اسلام سخن می گوید و از انواع خطوط و کاربرد آنها با جزییات نظر می دهد.
پيوند مناجات خواجه عبدالله انصاری در کتابخانه ديجيتال
پيوند ويدئوی کتابخانه ديجيتال در باره خوش نويسی
گذشته از کتابخانه کنگره آمریکا، نقش کتابخانه اسکندریه در دادن امکانات به این کتابخانه دیجیتالی زیاد بوده است.
کمتر کسی است که در کتب درسی راجع به کتابخانه اسکندریه در جهان باستان و نیز کتابخانه جندی شاپور چیزی نخوانده باشد. البته آن کتابخانه تاریخی اسکندریه در آتش سوخت و کتابخانه کنونی اسکندریه به تازگی دایر شده و به کمک یونسکو نقشی برجسته یافته است. شاید دانستن این چند نکته هم درباره کتاب و کتابخانه در جهان بد نباشد:
• گویا کتابخانه هایی در معابد مصر باستان وجود داشته است. اما از جزئیات آنها زیاد نمی دانیم.
• اولین کتابخانه حدود چهارهزار سال پیش در بابل تاسیس شد که در آن الواح بابلی را نگهداری می کردند که در واقع باید به آن "لوح خانه" گفت.
• حدود سه هزار سال پیش در زمان آشور بانیپال در نینوا کتابخانه ای وجود داشت که بیشتر داستان های پیروزی و پهلوانی آشور را نوشته بودند.
• کتابخانه اسکندریه حدود ۲۳۰۰ پیش در زمان بَطلمیوس اول تاسیس شد که از مهمترین کتابخانه های جهان باستان بود.
• کتابخانه دانشگاه جندی شاپورکه در زمان بهرام اول حدود ۱۷۰۰ سال پیش پایه گذاری شده بود تا زمان یعقوب لیث صفاری در قرن سوم هجری به نحوی وجود داشته و بعدا از بین رفته یا آتش زده شده.
• اولین کتابخانه های اروپا در دیرهای مسیحی برای کتاب های مذهبی دایرشد. برای اولین بار پادشاهان در قرن های ۱۴ و ۱۵ میلادی کتابخانه هایی در اروپا دایر کردند.
زمانی به ما یاد داده بودند که "بهتر ز کتابخانه جایی نبود"، حرفی که علی رغم اصرار آموزگاران و استادان و گاهی هم پدر و مادرها کمتر به گوش مان می رفت. در این دور و زمانه بهانه برای کتاب نخواندن بسیار است.
روی خط اینترنت بودن و از پنجره ها به داخل اندرونی خانه های مردم سرک کشیدن برای بسیاری سرگرمی لذت بخش تری است. باید دید که این ابتکار یونسکو مایه کتاب خواندن بیشتر می شود یا راهی است برای گریز از کتاب خوانی.