عبدالحی سحر

یکی از بحث های عمده در میان مهاجران افغان در کشورهایی چون ایران و پاکستان، در کنار تامین مخارج زندگی، موضوع آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان است.

با وجود این که در سال های اخیر میلیون ها تن از آنها، به ویژه از کشورهای پاکستان و ایران بازگشته اند، هنوز بیش از هفتصد مدرسه مهاجران افغان در پاکستان وجود دارد. تنها در ایالت سرحد هم مرز با افغانستان و بیش از چهارصد و پنجاه مدرسه در اردوگاه های مختلف و یا در خانه های شخصی واقع اند. از این میان حدود سیصد مدرسه در نمایندگی وزارت معارف (آموزش و پرورش) افغانستان در کنسولگری افغانستان در شهر پیشاور ثبت شده اند و از برنامه آموزشی داخل افغانستان استفاده می کنند.

بسیاری از مدارس در اردوگاه های پناهندگان، در فضای باز دایر می شوند و از برنامه آموزشی رسمی افغانستان خبری نیست.

علیرغم موجودیت این همه مدرسه در اردوگاه ها، بعضی آمار منتشرشده غیر رسمی حاکی است که معدودی از دختران و پسران پناهجو در پاکستان به مدرسه می روند، زیرا بیشتری آنها نان آوران کوچک خانواده هایشان هستند و به کارهای پرمشقت مغشول اند. مرتضی سادات، نماینده وزارت معارف افغانستان در پیشاور می گوید که باید بسیاری از این مدارس را با هم ادغام کرد، چون شمار دانش آموزان و آموزگاران آنها بسیار اندک است و تاسیس مدرسه به یک راه پول درآوردن تبدیل شده است.

گفته می شود که بسیاری از دانش آموزان توانایی ادامه تحصیل بالاتر از سطح ابتدایی را ندارند.

شمار کمی از خانواده های پناهنده که توان اقتصادی داشته اند، کودکان شان را در مدارس و آموزشگاه های پاکستانی شامل کرده اند. هزینه ادامه تحصیل در موسسه های بومی تا پایان کلاس دوازدهم از صد هزار روپیه پاکستان (بیش از ۱۲۰۰ دلار) تجاوز می کند که اکثر خانواده های مهاجر افغان، امکان پرداخت آن را  ندارند.

یک عده از کودکان پناهنده در مدارس ویژه مهاجران، که از سوی نهادهای مختلف گروه های جهادی وقت و سازمان های مردم نهاد (غیر دولتی) تاسیس شده بود، به آموزش پرداخته اند، ولی بعد از منحل شدن گروه های جهادی در پاکستان، مدارس و آموزشگاه های مربوط به این گروه ها نیز منحل شدند.

برخی خانواده های مهاجر علاقه مند اند تا فرزندان شان – هرچند به زبان های اردو و انگلیسی – در "مکتب" های پاکستانی درس بخوانند، زیرا این خانواده ها از مدارس افغانستانی و روند نصاب و نظام آن شاکی اند. 

بیشتر خانواده های پناهجویان افغان دلیل می آورند که برنامه تعلیمی کهنه که چهل و پنج سال پیش ریخته شده، هنوز در تمام مدارس، چه در داخل افغانستان و چه بیرون از افغانستان، تدریس می شود.

تا قبل از حکومت منتخب در کابل، سه گونه برنامه آموزشی در مدارس پناهجویان افغانستانی در پاکستان تدریس می شد: برنامه آموزشی که از سوی گروه های جهادی در پیشاور طرح ریزی شده بود، برنامه آموزشی سازمان های مردم نهاد و برنامه آموزشی "بیفار" (سازمان آموزش ابتدایی پناهندگان افغان).

برخی از دانش آموزان در مدارس پناهندگان می گویند که برنامه تحصیلی کهنه پاسخ گوی نیازهای جامعه امروزی نیست و استعداد و ظرفیت دانش آموزان را گسترش نمی دهد.

مرتضی سادات نماینده وزارت معارف افغانستان در پیشاور می گوید: با وجود این که بیش از ۴۵۰ مدرسه در ایالت صوبه سرحد، در مرز با افغانستان وجود دارد، حدود سیصد مدرسه در این نمایندگی ثبت شده و از برنامه آموزشی افغانستان پیروی می کنند. به گفته مرتضی سادات، وزارت معارف کیفیت تدریس در آموزشگاه های خصوصی را در آینده نزدیک بر اساس لایحه جدید تحت نظارت قرار خواهد داد.

وی افزود که این وزارتخانه تصمیم گرفته است همه مهاجران افغان مقیم کشورهای همسایه که در مدارس افغانی دانش می آموزند، باید از کتاب های نو استفاده کنند. برای این کار آمارگیری شده و بنا بر آن، تنها در پاکستان به یک میلیون جلد کتاب نیاز هست. آقای سادات می گوید که همه کتب ها آماده است، اما مقامات پاکستانی برای انتقال این تعداد کتاب به مدارس موافقت نکرده اند.

در گزارش مصور سراغ یکی از مدارس پناهندگان افغانستان در شهر پیشاور را گرفته ایم.

  برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب