این گروه دانشوران تصمیم گرفتند طرحی را برای تدوین فهرست آن کتاب ها و گردآوری همه آثار چاپی افغانستان در آن دوره راه اندازند و حتی الامکان آن کتاب ها را با کیفیت خوب دیجیتال در شبکه جهانی اینترنت منتشر کنند، تا همه به آنها دسترسی داشته باشند.

طرح "کتابخانه دیجیتال افغانستان" سال ۲۰۰۳ با حمایت مالی "بنیاد ملی علوم انسانی" آمریکا و دو نهاد غير دولتى دیگر آغاز به کار کرد. پروفسور رابرت مک چسنی (McChesney)، استاد پیشین دانشگاه نیو یورک که همچنان از مسئولان عمده این طرح است، کار را از مجموعه کتاب های شخصی خودش آغاز کرد.

دست اندرکاران طرح با استفاده از تجهیزاتی پیشرفته که در کتابخانه دانشگاه نصب شده بود، از کتاب های خرد و بزرگ صفحه به صفحه عکس بر داشتند و روی شبکه اینترنت منتشر کردند. حجم برخی از این کتاب ها، به مانند سراج التواریخ بالغ بر ۱۲۰۰ صفحه بود و شماری هم به مانند نظام نامه ها و اصول نامه های عهد امیر حبیب الله و امیر امان الله، دو تا صد صفحه بیشتر نداشتند.

نمونه ای از آثار دیجیتال شده

از این میان تا کنون ۵۷۰ کتاب دیجیتال شده و حدود ۴۰۰ جلد آن از طریق اینترنت در دسترس عموم است. در فهرست کتاب های دیجیتال تارنمای این طرح می توان کتاب های مختلف، از شعر و داستان گرفته تا کتاب های درسی و حقوقی و تاریخی آن دوره را پیدا کرد.

کتابخانه دیجیتال افغانستان در سال ۲۰۰۷ شیوه دیجیتال کردن کتاب و اسناد را به بایگانی ملی افغانستان در کابل نیز آموزش داد. پروفسور مک چسنی با شگفتی می گوید که این بایگانی، آثار چاپی اندک دارد و بیشتر آثارش دستنویس است.

پروفسور مک چسنی می گوید، ده درصد آثار دیجیتال، به ویژه نظام نامه ها و اصول نامه های دولتی،  به زبان پشتو است و مابقی همه فارسی است. عبدالرحمان، نخستین امیر افغانستان بود که به انتشار آثار به زبان پشتو آغاز نهاد. پروفسور مک چسنی می افزاید، کتاب های پشتوی آن دوره عمدتا ترجمه آثار فارسی اند یا همزمان با نسخه فارسی آن کتاب ها منتشر شده اند و در آن میان تنها پنج یا شش جلد کتاب پشتو هست که نسخه فارسی ندارد.

به گفته رابرت مک چسنی، طرح کتابخانه ملی افغانستان تقریبا به همه هدف هایش رسیده است و در این روزها ندرتا کتابی تازه از دوره مورد نظر تاریخ افغانستان گیرشان می آید. از این رو سرعت کار کندتر شده است. برخی از دست اندرکاران طرح می خواهند دامنه آن را گسترش دهند و کتاب هایی را هم که در سال های ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰ منتشر شده، شامل کتابخانه دیجیتال کنند. اما این دسته از کتاب ها را با سهولت بیشتر می توان در کتابخانه های همگانی یافت.

ورود به کتابخانه مجازی افغانستان آزاد است: afghanistandl.nyu.edu

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب