آزاده حسینی

وقتی برای اولین بار وارد کتابخانۀ مطالعات ایرانی شدم، حسی آشنا و دیرین به سراغم آمد. ترکیب و شکل ظاهری و حتا بویی که از محیط می‌آمد، من را به یاد کتابخانۀ دانشکدۀ خودم در تهران انداخت؛ قفسه‌های چوبی‌ بزرگش که روی آنها کتاب‌ها مرتب در کنار هم قرار گرفته‌ بودند.

کمی آن طرف‌تر یک میز چهارگوش پر از روزنامه‌های فارسی بود. بعد از مدت‌ها انبوهی کتاب، مجله و روزنامۀ فارسی را در کنار هم در یک جا می‌دیدم. احساس خوب همراه با دلتنگی به من دست داد. نمی‌دانستم از کجا شروع کنم. به دلیل رشتۀ تحصیلی‌ام، به طور خودکار سراغ قفسۀ کتاب‌های سیاسی اجتماعی را گرفتم. آثار نویسندگانی را دیدم از ایران و جهان، جدید و قدیم که همه در این مکان هستند؛ کتاب‌هایی با نظرات متفاوت و گاه متناقض، اما آرام و بردبار در کنار هم.

این کتاب‌ها گویی به من می‌گفتند که چشم براهند تا فارسی زبان‌ها بیایند و حرف دلشان را بشنوند. در این میان کتاب‌هایی هم بودند که در کتابخانه‌های ایران من هرگز ندیده بودم؛ کتاب‌هایی که برای پیدا کردنشان، نمی‌توانستی حتی از دوستانی که آن کتاب ها را داشتند سراغ بگیری و باید روزها یا حتا ماه‌ها برای دسترسی به آنها تلاش می‌کردی.

در دوران دانشجویی، به هنگام جستجوی کتاب‌هایی با موضوعاتی که دارای حساسیت بیشتر بودند، با مشکل روبرو می‌شدیم. حساسیت‌هایی که، بسته به جّو سیاسی، پیوسته در حال تغییر بود. این نوع کتاب‌ها یا در فهرست کتاب‌های کتابخانه وجود نداشت یا به دانشجویان کارشناسی امانت داده نمی‌شد. با اینکه انتظار می‌رفت کتابخانۀ دانشکدۀ ما، یعنی دانشکدۀ حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه تهران، از نظر منابع درسی یکی از پربارترین کتابخانه‌ها باشد.

اما حالا به کتابخانه‌ای دسترسی دارم که به جرأت می‌توانم بگویم، نمونۀ آن را، از نگاه بی‌طرفی و تنوع فکری، در ایران ندیده‌ام. اسناد و نشریات سازمان‌های سیاسی و اجتماعی موجود در این کتابخانه برای  پژوهندگان تاریخ معاصر هم  بسیار ارزشمند است. از سوی دیگر مجموعۀ این کتابخانه، تلفیقی است از مجلات و کتاب‌ها با موضوعات تخصصی و عمومی برای تمامی گروه‌های سنی.

نخستین جرقه‌های ساخت این کتابخانه توسط یکی از برجسته‌ترین طنزنویسان ایران، به نام منوچهر محجوبی زده شد. او تصمیم گرفت با کمک دکتر ماشاءالله آجودانی، پژوهشگر و استاد تاریخ و ادب ایران، مجله‌ای را در زمینۀ نقد و بررسی کتاب‌های فارسی چاپ داخل و خارج کشور تحت عنوان "فصل کتاب" تأسیس کند. از این رو بسیاری از نویسندگان و ناشران خارج از کشور، به هنگام چاپ جدید کتاب‌های خود، نسخه‌ای از آن را برای این مجله می‌فرستادند.

با جمع شدن تعداد زیادی از کتاب‌های فارسی در دفتر مجله، ایدۀ اولیۀ تأسیس یک کتابخانۀ ایرانی شکل گرفت. از آنجا که در نخستین دهه بعد از انقلاب ایران، ارسال کتاب به خارج از کشور دشوار بود، تاسیس چنین کتابخانه‌ای با استقبال گستردۀ فارسی ‌زبانان اروپا روبرو شد.

مشکل مالی با کمک ایرانیان فرهنگ ‌دوست شهر لندن بر طرف شد و در سال ۱۹۹۴ این کتابخانه بنیاد شد. در حال حاضر این کتابخانه، بالغ بر سی‌هزار جلد کتاب به زبان فارسی دارد و یکی از مهمترین و بزرگترین مراکز فرهنگی فارسی‌زبانان در بریتانیا و حتا اروپا به شمار می‌آید.

واژۀ "ایرانی" در عنوان این کتابخانه مفهوم وسیع فرهنگی دارد و شامل کتاب‌هایی دربارۀ افغانستان و تاجیکستان هم می‌شود.  برگزاری سخنرانی‌ها، نشست‌های فرهنگی و علمی با حضور استادان برجسته، و نشست‌های هنری‌ ویژه، و نیز درس  فارسی برای کودکان دورۀ دبستان، از خدماتی است که این کتابخانه عرضه می‌دارد.

در گزارش مصور این صفحه از کتابخانۀ ایرانیان مقیم لندن بازدید کرده‌ایم.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب