آخرین مطالب
موسیقی که همسال من است
۲۹ می ۲۰۰۸ - ۹ خرداد ۱۳۸۷
سهراب ضیا
موسیقی مدرن یا پاپ تاجیکستان هم سن و سال من است. سال ١٩٦٤ میلادی برای اولین بار در تالارصدرالدین عینی دوشنبه موسیقی پاپ تاجيکی در اجرای گروه "گلشن" صدا داد. به گفته پژوهشگران، موسیقی این کنسرت سرآغاز فصل تازه ای در هنر موسیقی تاجیک شد.
"گلشن" که آن را به عنوان گروه پاپ (استرادی) و سازی و آوازی نام می بردند، وابسته به کمیته رادیو و تلویزیون بود. لیلا شریفوا، تاج الدین محی الدینف، مقدس نبی یوا، خرما شیرینوا، بهادر نعمتف، مغفرت همراهقلوا، عمر ضیایف، رحیمه شالائر و کرامت الله قربان در سال های مختلف در این گروه موسیقی فعالیت کرده اند.
با اولین سفر این گروه هنری یکجا با گروه رقص "زیبا" به افغانستان در اوایل دهه ١٩٨٠ میلادی، موسیقی مدرن تاجیکی در افغانستان نیز مورد استقبال گرم علاقه مندان هنر قرار گرفت.
بعدها در تاجیکستان گروه دیگر سازی و آوازی با نام "سغدیان" تاسیس یافت که نیز در رشد موسیقی مدرن تاجیکی نقش دارد.
از طرف دیگر، با توجه به فضای واحد سیاسی و ایدئولوژیک در قلمرو شوروی پیشین در آن زمان، بسیاری بر این نظرند که پیدایش موسیقی مدرن در تاجیکستان در اواسط دهه ١٩٦٠ میلادی پیش از همه ناشی از تاثیرپذيری از همین نوع موسیقی در روسيه بوده است.
زیرا آن زمان شبکه های سراسری تلویزیونی و رادیویی شوروی برای همه ١٥ جمهوری، از جمله تاجیکستان برنامه های مختلف پخش می کردند. در سال ١٩٧٩ میلادی ارتش شوروی وارد خاک افغانستان شد و ده ها نفر از شهروندان تاجیکستان به عنوان کارشناس و مترجم برای انجام ماموریت به آن کشور رفتند.
در راه بازگشت به تاجیکستان آنها هزارها عدد نوارهای صوتی را با خود می آوردند که عمدتا حاوی موسیقی پاپ ایرانی و افغانی بوده اند. تاجیک ها در همان سال ها با ترانه های گوگوش، آوازخوان پرآوازه ایرانی و احمد ظاهر، هنرمند فقید افغان آشنایی پیدا کردند.
بعدتر فیلم ایرانی "در امتداد شب" پرويز صياد که نقش اصلی آن را گوگوش اجرا کرده است، با دوبله روسی روی پرده سینما در تاجیکستان آمد. به این ترتیب هنر موسیقی مرزهای سیاسی را شکست و پیوندگر قلب ها شد.
موسیقی مدرن یا پاپ تاجیکستان هم سن و سال من است. سال ١٩٦٤ میلادی برای اولین بار در تالارصدرالدین عینی دوشنبه موسیقی پاپ تاجيکی در اجرای گروه "گلشن" صدا داد. به گفته پژوهشگران، موسیقی این کنسرت سرآغاز فصل تازه ای در هنر موسیقی تاجیک شد.
"گلشن" که آن را به عنوان گروه پاپ (استرادی) و سازی و آوازی نام می بردند، وابسته به کمیته رادیو و تلویزیون بود. لیلا شریفوا، تاج الدین محی الدینف، مقدس نبی یوا، خرما شیرینوا، بهادر نعمتف، مغفرت همراهقلوا، عمر ضیایف، رحیمه شالائر و کرامت الله قربان در سال های مختلف در این گروه موسیقی فعالیت کرده اند.
با اولین سفر این گروه هنری یکجا با گروه رقص "زیبا" به افغانستان در اوایل دهه ١٩٨٠ میلادی، موسیقی مدرن تاجیکی در افغانستان نیز مورد استقبال گرم علاقه مندان هنر قرار گرفت.
بعدها در تاجیکستان گروه دیگر سازی و آوازی با نام "سغدیان" تاسیس یافت که نیز در رشد موسیقی مدرن تاجیکی نقش دارد.
از طرف دیگر، با توجه به فضای واحد سیاسی و ایدئولوژیک در قلمرو شوروی پیشین در آن زمان، بسیاری بر این نظرند که پیدایش موسیقی مدرن در تاجیکستان در اواسط دهه ١٩٦٠ میلادی پیش از همه ناشی از تاثیرپذيری از همین نوع موسیقی در روسيه بوده است.
زیرا آن زمان شبکه های سراسری تلویزیونی و رادیویی شوروی برای همه ١٥ جمهوری، از جمله تاجیکستان برنامه های مختلف پخش می کردند. در سال ١٩٧٩ میلادی ارتش شوروی وارد خاک افغانستان شد و ده ها نفر از شهروندان تاجیکستان به عنوان کارشناس و مترجم برای انجام ماموریت به آن کشور رفتند.
در راه بازگشت به تاجیکستان آنها هزارها عدد نوارهای صوتی را با خود می آوردند که عمدتا حاوی موسیقی پاپ ایرانی و افغانی بوده اند. تاجیک ها در همان سال ها با ترانه های گوگوش، آوازخوان پرآوازه ایرانی و احمد ظاهر، هنرمند فقید افغان آشنایی پیدا کردند.
بعدتر فیلم ایرانی "در امتداد شب" پرويز صياد که نقش اصلی آن را گوگوش اجرا کرده است، با دوبله روسی روی پرده سینما در تاجیکستان آمد. به این ترتیب هنر موسیقی مرزهای سیاسی را شکست و پیوندگر قلب ها شد.
با آغاز دوران "پرسترویکا" یا بازسازی گرباچف، دبیر کل حزب کمونیست شوروی در میانه های دهه ١٩٨٠ میلادی، نسیم بازسازی و آزاد اندیشی به تدریج فضای همه کشورهای عضو این اتحاد را فرا گرفت.
توجه مردم در تاجیکستان برای شناخت بهتر فرهنگ و هنر و موسیقی پارسی زبانان جهان بیشتر شد. در اواخر دهه ١٩٨٠ میلادی بود که محی الدین عالمپور، عکاس و خبرنگار شناخته شده تاجیک در تلویزیون تاجیکستان به تهیه برنامه اى با نام "ستاره های شرق" آغاز کرد كه پربیننده ترین برنامه تلویزیونی در تاجیکستان آن سال ها بود.
از طریق این برنامه بینندگان تاجیک برای نخستین بار از پرده تلویزیون دولتی چهره گوگوش، ستار، هايده، معین، لیلا فروهر، خواننده های ایرانی و احمد ظاهر و هنگامه، هنرمندان افغان را می دیدند و صدای آنها را می شنیدند. این عامل به سبک اجرا و ایجاد آهنگ های تاجیک نیز بی تاثیر نماند.
در آن سال ها در ازبکستان هم که جمعیت چند میلیون نفری پارسی گو دارد، آوازخوان هایی وارد صحنه شدند که به سبک هنرمندان به ويژه ایرانی ترانه اجرا می کردند.
به عنوان مثال، صفیه صفدری، از شهر بخارا به سبک گوگوش سرود می خواند. نصیبه عبدالله یوا در شهر سمرقند در همان سال ها با اجرای چند ترانه به زبان فارسی و به سبک مدرن در میان پارسی زبانان آسیای مرکزی شهرتیار شد.
اما در تاجیکستان پس از گروه "گلشن"، دلیر نظرف و گروه او موسیقی پاپ را با آب و رنگ بیشتر ملی آرایش دادند. شهرت و محبوبیت این گروه فراتر از مرزهای تاجیکستان رفت. حالا در کشورهای دیگر آسیای مرکزی نیز دلیر نظرف را به عنوان آوازخوان صاحب سبک تاجیک می شناسند و به ترانه های او گوش می دهند.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی راه برای گسترش همکاری های فرهنگی و هنری تاجیکستان با کشورهای خارجی، پیش از همه با ایران و افغانستان بیشتر هموار شد.
امروز منیژه دولت، صدرالدین نجم الدین، شبنم ثریا و چند نفر دیگر را می توان نام برد که در میان فارسی زبانان جهان آنها را به عنوان خواننده های موسیقی مدرن تاجیک می شناسند.
ابتدای سال جاری صدرالدین نجم الدین، آوازخوان تاجیک آلبوم ترانه هایش را با نام "ستاره غم" در آمریکا تهیه و منتشر کرد که شامل هشت آهنگ جدید است و این سرودها را کوجی زادوری، کارگردان شهرت یار ایرانی فیلم برداری کرده است.
از نسل جدیدتر آوازخوان های پاپ تاجیک می توان از نازیه و برادرش محمدرفیع کرامت الله (فرزندان کرامت الله قربان، آوازخوان فقید تاجیک)، آستان عزیز و شهرام ابوبکر به عنوان موفق ترین خواننده های پاپ تاجیک نام برد.
تحول دیگر جالب سفر هنری منیژه دولت به افغانستان در دو سال قبل است که در رسانه های جهان بازتاب گسترده ای داشت.
از اواخر ماه میلادی جاری سفر یک ماهه هنری شبنم ثریا و جانی بیک مراد، خوانده های پاپ تاجیک و نجیم نوابی، آوازخوان افغان به برخی از کشورهای اروپا و آمریکا آغاز خواهد شد.
اولین برنامه مشترک این سه خواننده پاپ تاجیک و افغان ٣١ مه در شهر لندن برگزار خواهد شد.
توجه مردم در تاجیکستان برای شناخت بهتر فرهنگ و هنر و موسیقی پارسی زبانان جهان بیشتر شد. در اواخر دهه ١٩٨٠ میلادی بود که محی الدین عالمپور، عکاس و خبرنگار شناخته شده تاجیک در تلویزیون تاجیکستان به تهیه برنامه اى با نام "ستاره های شرق" آغاز کرد كه پربیننده ترین برنامه تلویزیونی در تاجیکستان آن سال ها بود.
از طریق این برنامه بینندگان تاجیک برای نخستین بار از پرده تلویزیون دولتی چهره گوگوش، ستار، هايده، معین، لیلا فروهر، خواننده های ایرانی و احمد ظاهر و هنگامه، هنرمندان افغان را می دیدند و صدای آنها را می شنیدند. این عامل به سبک اجرا و ایجاد آهنگ های تاجیک نیز بی تاثیر نماند.
در آن سال ها در ازبکستان هم که جمعیت چند میلیون نفری پارسی گو دارد، آوازخوان هایی وارد صحنه شدند که به سبک هنرمندان به ويژه ایرانی ترانه اجرا می کردند.
به عنوان مثال، صفیه صفدری، از شهر بخارا به سبک گوگوش سرود می خواند. نصیبه عبدالله یوا در شهر سمرقند در همان سال ها با اجرای چند ترانه به زبان فارسی و به سبک مدرن در میان پارسی زبانان آسیای مرکزی شهرتیار شد.
اما در تاجیکستان پس از گروه "گلشن"، دلیر نظرف و گروه او موسیقی پاپ را با آب و رنگ بیشتر ملی آرایش دادند. شهرت و محبوبیت این گروه فراتر از مرزهای تاجیکستان رفت. حالا در کشورهای دیگر آسیای مرکزی نیز دلیر نظرف را به عنوان آوازخوان صاحب سبک تاجیک می شناسند و به ترانه های او گوش می دهند.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی راه برای گسترش همکاری های فرهنگی و هنری تاجیکستان با کشورهای خارجی، پیش از همه با ایران و افغانستان بیشتر هموار شد.
امروز منیژه دولت، صدرالدین نجم الدین، شبنم ثریا و چند نفر دیگر را می توان نام برد که در میان فارسی زبانان جهان آنها را به عنوان خواننده های موسیقی مدرن تاجیک می شناسند.
ابتدای سال جاری صدرالدین نجم الدین، آوازخوان تاجیک آلبوم ترانه هایش را با نام "ستاره غم" در آمریکا تهیه و منتشر کرد که شامل هشت آهنگ جدید است و این سرودها را کوجی زادوری، کارگردان شهرت یار ایرانی فیلم برداری کرده است.
از نسل جدیدتر آوازخوان های پاپ تاجیک می توان از نازیه و برادرش محمدرفیع کرامت الله (فرزندان کرامت الله قربان، آوازخوان فقید تاجیک)، آستان عزیز و شهرام ابوبکر به عنوان موفق ترین خواننده های پاپ تاجیک نام برد.
تحول دیگر جالب سفر هنری منیژه دولت به افغانستان در دو سال قبل است که در رسانه های جهان بازتاب گسترده ای داشت.
از اواخر ماه میلادی جاری سفر یک ماهه هنری شبنم ثریا و جانی بیک مراد، خوانده های پاپ تاجیک و نجیم نوابی، آوازخوان افغان به برخی از کشورهای اروپا و آمریکا آغاز خواهد شد.
اولین برنامه مشترک این سه خواننده پاپ تاجیک و افغان ٣١ مه در شهر لندن برگزار خواهد شد.
به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید
خیلی از ترانه های موسیقی تاجیکستان رو می تونید توی این وبلاگ ببینید:
irantajikmusic(dot)blogfa(dot)com/post/1
Thank you
Mike
اين دو بيت شهر را تقديم ميکنم به شما عزيزان .
دعوتم کن به حضوري عاشقانه دعوتم کن به تولد ترانه دعوتم کن به شب خواباي رنگي به شبي که ميگيره از تو قشنگي دعوتم کن به يه آغاز دوباره دعوتم کن به يه پرواز دوباره دعوتم کن به ضيافت نگاهت دعوتم کن به يه همراهي تو راهت
سيروس احمد بدخشاني
علاقه مند به موسقی تاجیکی هستم