آخرین مطالب
بهشت استپانوس
۱۰ نوامبر ۲۰۰۸ - ۲۰ آبان ۱۳۸۷
سنت استپانوس از قدیسان مسیحی است که در بیت‌المقدس سنگباران شد زیرا به گفته کتاب مقدس، مخالفانش " با آن حکمت و روحی که او سخن می‌گفت یارای مکالمه نداشتند." از او در مسیحیت هم چون شهید یاد می‌شود و يکی از نخستین کلیساهای ارامنه در ایران به نام اوست.
در واقع این کلیسا که به صومعه سرخ هم معروف است، مدت‌هاست که متروک مانده. گرچه مسيحيان ارمنی از جلفا و اطراف آن کوچ کرده‌اند، اما بازهم در در روزهاى خاص، بسیاری از ارامنه به زیارتش مى‌آیند. در طول سال هم گردشگران بسیاری ــ چه مسلمان، چه مسیحى ــ از این اثر فرهنگی بازدید مى‌کنند که تعداد آنها هم رو به فزونى است.
"وانک سنت استپانوس" یا کلیسای سنت استپانوس، بزرگترین کلیساى آذربایجان ایران هم هست که در کنار کلیسای تادئوس مقدس ( نزدیکى شهرستان ماکو و از بخش هاى شهرستان چالدران) دارای شهرت جهانى‌اند.
در سال ۲۰۰۸ میلادى، این دو کلیسا و حدود ۲۰ کلیسا و عبادتگاه مسیحی دیگر مانند کلیساى زر زر، چوپان و ننه مریم در آذربایجان در فهرست میراث فرهنگى جهانى ثبت شدند و تحت حفاظت بین‌المللى قرار گرفتند.
ساز و کار ثبت جهانى آثار
ثبت جهانى آثار تاریخى-فرهنگى طبق کنوانسیون " حمایت از میراث فرهنگى و طبیعى جهان" صورت مى‌پذیرد که به سال ۱۹۷۲ میلادى در سازمان تربیتى، علمى و فرهنگى ملل متحد (یونسکو) تصویب شد و ایران در سال ۱۹۷۴ بدان پیوست.
برابر این کنوانسیون آثار تاریخى و فرهنگى، فارغ از مرزهاى جغرافیايى و سیاسى متعلق به فرهنگ بشرى هستند و تمام ملت ها در قبال نگاهدارى شان مسئول‌اند.
در ماده ۷ کنوانسیون گفته شده است: "مقصود از حمایت بین‌المللى میراث فرهنگى و طبیعى جهان، ایجاد یک نظام همکارى و مساعدت بین‌المللى به منظور تأیید دولت‌هاى متعاهد کنوانسیون در کوشش‌هايى است که به خاطر حفاظت و تشخیص میراث فرهنگى خود مبذول مى‌دارند."
ثبت آثار فرهنگى و طبیعى در فهرست جهانى از طریق یک کمیته بین‌الدولى به نام "کمیته میراث جهانى" صورت مى‌پذیرد که اعضاى آن از میان کشورهاى عضو کنوانسیون ۱۹۷۲ انتخاب مى‌شوند. این کمیته تقاضاى دولت‌ها براى ثبت آثار را بررسى و در صورت احراز شرایط پیش‌بینى شده، تصویب مى‌کند.
مزایاى ثبت جهانى
کمیته بین‌الدولى میراث جهانى در موارد لزوم، فهرستى از آثار فرهنگى و طبیعى را که در خطر هستند و نجات آنها مستلزم همکارى‌هاى بین‌المللى است، تنظیم، تکمیل و منتشر مى‌کند. در صورت وقوع حوادثى مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزى، آتشفشان، جنگ، توسعه سریع شهرى و جهانگردى یا هر عامل آسیب زاى دیگر، عملیات بین‌المللى براى نجات اثر آغاز مى‌شود.
بخشى از حمایت‌ها به صورت مالى و از طریق "صندوق میراث جهانى" به عمل مى‌آید. منابع این صندوق از طریق سهمیه اجبارى یا داوطلبانه اعضاى کنوانسیون و وجوه پرداختى، هدیه دولت‌ها، مجامع بین‌المللى، دستگاه‌هاى عمومى یا خصوصى و یا اشخاص تأمین مى‌شود.
سایر حمایت‌ها عبارت است از کمک‌هاى فنى و مطالعاتى، در اختیار گذاشتن کارشناسان و نیروى انسانى لازم، تربیت کارشناسان در همه سطوح و تهیه تجهیزات فنى.
این کمک‌ها اگرچه براى آثار در خطر فورى‌تر و گسترده‌تر ارایه مى‌شوند، اما شامل حال همه آثار جهانى هستند و براى پژوهش و معرفى اثر یا مرمت‌هاى معمول به کار مى‌آیند.
شرایط ثبت جهانى
اثرى که در فهرست آثار جهانى ثبت مى‌شود، باید یکى از شرایط زیر را دارا باشد:
ـ نمایانگر و دستاورد بى‌نظیرى از نبوغ هنر بشرى باشد.
ـ تبادل فرهنگى و ارزش‌هاى مهم بشرى را در محدوده زمانى خاصى و داخل یک حیطه فرهنگى جهانى نشان دهد.
ـ نمونه منحصر به فرد یا حداقل استثنايى از یک سنت فرهنگى و تمدنى زنده یا از میان رفته باشد.
ـ نمونه برجسته‌اى از بنا، مجموعه معمارى یا محوطه تاریخى باشد که نشانگر مرحله یا مراحل مهمى از حیات بشر در طول تاریخ محسوب مى‌شود.
ـ نمونه برجسته‌اى از یک مکان مسکونى بشرى باشد که معرف کامل یک یا چند فرهنگ باشد.
ـ به نحوى مستقیم و ملموس با رویدادها، آداب و سنن، افکار و عقاید، معتقدات، آثار هنرى یا ادبى واجد اهمیت جهانى مرتبط باشد.
آثار جهانى ایران
تا کنون هیچ اثر طبیعى از ایران در فهرست میراث جهانى ثبت نشده و این بدان علت بوده که دولت ایران آثار طبیعى خود را به کمیته بین‌الدول پیشنهاد نکرده است. اما غیر از کلیساهاى ارامنه، تا کنون هشت اثر تاریخى فرهنگى به ترتیب زیر ثبت جهانى شده‌اند:
١- معبد چغازنبیل در استان خوزستان (۱۹۷۸ میلادى)
۲- تخت‌جمشید در استان فارس (۱۹۷۸)
۳- میدان نقش جهان در استان اصفهان (۱۹۸۷)
۴- تخت سلیمان در استان آذربایجان غربى (۲۰۰۳)
۵- آرامگاه کورش و آثار تاریخى پاسارگاد در استان فارس (۲۰۰۴)
۶- ارگ بم و منظر فرهنگى آن در استان کرمان (۲۰۰۴)
۷- گنبد سلطانیه در استان زنجان (۲۰۰۵)
٨-مجموعه آثار تاریخى بیستون در استان کرمانشاه (۲۰۰۶)
چرا کلیساهاى اصفهان ثبت نشدند؟
غیر از کلیساهاى تاریخى ارامنه آذربایجان، در سایر نقاط ایران و خصوصا در محله جلفاى اصفهان کلیساهاى بزرگ و پراهمیتى وجود دارند که شایسته ثبت جهانى‌اند.
دولت ایران از سال‌ها پیش، مى کوشد تا غیر از میدان نقش جهان، تمام بافت تاریخى اصفهان را به ثبت جهانى برساند و چون با انجام این کار، کلیساهاى جلفا نیز ثبت مى‌شوند، پرونده آنها از پرونده کلیساهاى آذربایجان جدا شده است.
ایران در پیشنهاد اولیه خود به کمیته میراث جهانى، از عنوان "کلیساهاى ارامنه آذربایجان" استفاده کرده بود، اما از آن‌جا که کشورى به نام آذربایجان در شمال ایران قرار گرفته و به نوبه خود داراى کلیساهایى از ارامنه است، ممکن بود استفاده از نام آذربایجان، پاى این کشور را به میان بکشد و موجب پیچیدگى پرونده شود. بنابراین پرونده ارسالى به "کلیساهاى ارامنه ایران" تغییر نام داد؛ هرچند که این نام دقیق و فراگیر نیست.
گزارش مصور اين صفحه به معرفى "وانک سنت استپانوس" مى‌پردازد.
به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید
موسیقی استفاده شده در این گزارش متعلق به آلبوم "ارا" اثر "اریک لوی" است که در ایران هم منتشر شده.
ممنون.
اطلاعات مفید و ارزنده
من به شخصه نمی دونستم که در ایران هم چنین چیزهایی هست.
از آقای حسینی و سایت جدیدآلاین بخاطر زحمتشان متشکرم.
جدیدآنلاین: خوشحال خواهیم شد که شما هم اگر عکس، تصویر و صدا از اماکن تاریخی و جالب دارید در قالب داستانی برای ما بفرستید.