شهرت، نام آدم‌ها را کوتاه می‌کند. مثلأ، اگر در ایران بگویم، "هایده"، شاید کمتر کسی به یاد هایده‌ای غیر از "معصومۀ دده‌بالا" بیفتد که در جهان موسیقی فارسی با نام "هایده" شناخته شد. و همین‌طور در تاجیکستان هم اگر بگویید "منیژه"، حتمأ منظورتان "منیژه دولتوا" است که شهرت و محبوبیتش به مراتب طولانی‌تر از عمر کوتاه هنری‌اش است. شاید قضاوت در مورد کوتاهی یا درازی عمر هنری‌اش بسیار زود باشد و شاید دوباره منیژه را روی صحنه ببینیم. اما فعلأ منیژه تنها ستارۀ موسیقی مدرن تاجیکستان است که در اوج درخشش فوق‌العاده از صحنه کنار رفت و گوشه‌گیری او موضوع شایعات و داستان‌های فراوانی شده.

احتمال بازگشت منیژه به صحنۀ هنر زیاد است، چون این ستارۀ پنهان تازه ۳۰ سال دارد. پدر و مادر او که سه دختر داشتند، آرزومند داشتن یک پسر بودند که منیژه به دنیا آمد. پدرش، "دولت"،  که آموزگار مدرسه بود، نامش را از شاهنامه برگزید.

در مدرسه به شعر علاقه پیدا کرد و شعرهای شاگردانه می‌نوشت و برای پدرش می‌خواند و آرزو داشت روزی شاعر شود و شعرهایش را در سراسر کشور بخوانند.

از مدرسه که فارغ شد، به فکر آموزش زبان‌های خارجی افتاد و یک سال در دانشگاه زبان‌های شهر کولاب در جنوب تاجیکستان درس خواند. پس از مهاجرت خانواده به شهر دوشنبه، دریافت که گرایشش به موسیقی قوی‌تر است و می‌خواست وارد دانشکدۀ هنرهای زیبا شود، اما با توصیه و اصرار پدر در دانشگاه ملی تاجیکستان رشته روزنامه‌نگاری و ترجمه را خواند.

آشنایی‌اش با "ذکرالله"، که در آن سال‌ها از معروف‌ترین آوازخوانان جوان موسیقی مدرن بود، دوباره شوق و علاقۀ منیژه به رفتن روی صحنه را بیدار کرد. او دو آهنگ ساختۀ ذکرالله را همراه با او اجرا کرد که پس از مدتی کوتاه محبوب شدند. آواز منحصر به فرد منیژه بی‌درنگ توجه آهنگسازان را به خود جلب کرد و آهنگ‌هایی برایش ساخته شد.

روز یکم ژانویه ۲۰۰۲ بود که نخستین نماهنگ منیژه از طریق شبکۀ سراسری تلویزیون تاجیکستان پخش شد و غلغله به پا کرد. از آن به بعد صدا و سیمای منیژه را می‌شد همه جا شنید و دید. و در همان سال بود که منیژه نخستین آلبومش را زیر عنوان "سرنوشت من" وارد بازار کرد و به یک آوازخوان حرفه‌ای تبدیل شد. انتشار آلبوم در سال نخست ورود به صحنۀ موسیقی حرفه‌ای، یک امر کم‌سابقه است.

برگزاری نخستین کنسرت منیژه در "کاخ باربد"، بزرگ‌ترین کاخ کنسرتی دوشنبه، روز ۲۱ سپتامبر سال ۲۰۰۲ به‌وضوح محبوبیت این ستارۀ نوظهور را به نمایش گذاشت. بلیت‌های کنسرت به سرعت به فروش رفتند، تالار لبریز از تماشابین بود و صدها تن دیگر پشت درهای کاخ مانده بودند.

این گونه بود که منیژه در مدتی کوتاه پلکان هنر را طی کرد و به قله رسید و به عنوان "ملکۀ موسیقی پاپ تاجیکی" شناخته شد و طی سه سال پی‌هم موفق به دریافت جایزۀ اول "سرود سال"، مهم‌ترین مسابقۀ موسیقی تاجیکستان، شد.

برخی از آهنگ‌های منیژه نفسی تازه به پیکر موسیقی تاجیکی دمیدند و بحث‌هایی را برانگیختند. ترانۀ "دوری" در سال ۲۰۰۵ که آمیزه‌ای از موسیقی تاجیکی و هندی و غربی بود، گونه تازه‌ای را وارد موسیقی مدرن تاجیکی کرد و با این که برخی از موسیقی‌دانان هشدار دادند که "این آهنگ قالب موسیقی تاجیکی را می‌شکند"، آهنگ "دوری" به  ذوق علاقه‌مندان موسیقی بسیار نزدیک بود و بی‌درنگ جا افتاد و محبوب شد. اکنون این گونۀ موسیقی، در پاپ تاجیکستان همه‌جاگیر شده‌است.

در واقع، منیژه آمده بود که قالب‌ها را بشکند و شکست. و محبوبیتش مرزها را شکسته بود. آوازۀ منیژه در کشورهای همسایه، به ویژه افغانستان پیچیده بود. همین آوازه باعث شد که منیژه سال ۲۰۰۶ نخستین و تنها سفر هنری خارجی‌اش را انجام دهد.

سفر منیژه به افغانستان طی روزهای ۱۷ تا ۲۰ ژانویه ۲۰۰۶ و برگزاری کنسرت‌های بی‌سابقۀ او در شهرهای کابل و مزار شریف را معتبرترین خبرگزاری‌های جهان گزارش کردند. یک رسانۀ آمریکایی نوشته بود: "هر دو کنسرت تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شد. علی‌رغم قیمت نسبتأ گران بلیت (حدود ۴۰ دلار) تالارها پر بودند. این نخستین مورد از هنرنمایی یک زن طی بیش از بیست سال اخیر در جامعۀ به‌شدت محافظه‌کار افغانستان است".

در پی آن کنسرت‌ها محبوبیت منیژه در افغانستان صعود کرد و طی چندین نظرپرسی علاقه‌مندان موسیقی در افغانستان منیژه را در صدر جدول "محبوب‌ترین آوازخوانان فارسی‌زبان" نشاندند.

پس از دورۀ موفقیت و شهرت بسیار بود که منیژه خاموشی برگزید و از صحنه کنار رفت. آیا او دچار هراس از شهرت شد؟ و یا رشک دیگران را چنان برانگیخت که احساس کرد باید مدتی گوشه‌گیری کند؟ رفتن او از صحنه هوادارانش را در میان حدس و گمان‌های بسیار در بهت و حیرت فرو برد.

خود منیژه هنوز نمی‌خواهد دلیل سکوتش را توضیح دهد.  اما هوادارانش هنوز امیدوارند او به صحنه هنر موسیقی تاجیکستان بازگردد. 

در گزارش تصویری این صفحه منیژه دولتوا از خود و دنیای خودش می‌گوید.

* انتخاب از آرشیو جدیدآنلاین

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب