بيش از ۵۰ درصد جمعيت جهان در شهر ها زندگی می کنند و بنا به برآورد سازمان ملل متحد، تا سال ۲۰۵۰ اين رقم به ۷۵ درصد خواهد رسيد. در حالی که صد سال پيش تنها ده درصد جمعيت جهان شهرنشين بودند.

اين تغيير آماری در شکل و نمای شهرها چه تاثيری داشته و خواهد داشت؟ و آيا شکل و بافت  شهرها می تواند بر آينده سياره ما تاثيرگذار باشد؟  آيا با روی آوردن جمعيت بيشتر به شهرها مشکلات بشريت کمتر شده يا بيشتر؟ چه گونه يک شهر توسعه می يابد و چه عواملی باعث افزايش ميزان رشد جمعيت در آن شهر می شود؟ آيا شهرهای بزرگ، مروج عدالت اجتماعی و محرک اقتصادی شکوفاتر هستند يا برعکس؟ چرا آهنگ رشد شهرها اکنون تندتر از هر دوره ديگر است؟

اين از جمله پرسش هايی است که روی ديوار گالری "تيت مدرن" لندن بر يک پرده دراز مستطيل پيدا و ناپديد می شود. "تيت مدرن" لندن اين روزها ميزبان نمايشگاه "جهان شهرها" است. در اين نمايشگاه شرايط اجتماعی و ساختاری و فضايی در ده کلان شهر جهان - قاهره، استانبول، ژوهانسبورگ، لندن، لس آنجلس، مکزيکو سيتی، مومبای (بمبئی)، سائو پائولو، شانگهای و توکيو – سنجيده شده است. اين سنجش بر مبنای پنج معيار صورت گرفته: اندازه، شتاب رشد، شکل و ريخت، چگالی يا تراکم و گوناگونی يا تنوع.

فيلم و نوار های ويديويی و عکس ها از هنرمندان اين بزرگ شهر ها که در"سالن توربين" گالری تيت مدرن به نمايش گذاشته شده، شما را در فضای يکايک آن شهر ها قرار می دهد.

با توجه به اينکه محل برگزاری نمايشگاه، شهر لندن است، برای مقايسه کلان شهرها با هم بيشتر از پايتخت بريتانيا استفاده شده است. برای نمونه، در توصيف  لس آنجلس می خوانيم: "لس آنجلس در قلب انباشتگی وسيع تری از جمعيت ۱۶ ميليونی واقع است و دومين کلان شهر آمريکاست. ميزان رشد جميعت آن نه تن در ساعت است که نصف ميزان رشد جمعيت در قاهره، اما حدود پنج برابر بيشتر از ميزان رشد جمعيت در لندن است."

و اما شانگهای چين که هشتمين شهر جهان با بالاترين ميزان رشد جمعيت است، ۳۱ تن در ساعت افزايش جمعيت دارد که ۳۷ درصد آنها در صنايع و ساختمان سازی کار می کنند و اين رقم حدود سه برابر بيشتر از تعداد دست اندرکاران صنايع و ساختمان سازی در لندن است.

توصيف توکيو از همه بزرگ شهرهای ديگر متفاوت است: "توکيو بزرگترين شهر جهان و تنها کلان شهر با جمعيت بيش از ۱۰ ميليونی در کشوری با اقتصاد پيشرفته است. در پی جنگ جهانی دوم، جمعيت اين شهر افزايش چشمگيری داشت، اما آهنگ رشد آن طی سال های آينده کند تر پيش بينی شده است.  توکيو و حومه آن بيش از ۳۴ ميليون جمعيت دارد و بسيار متراکم است، اما شبکه حمل و نقل همگانی آن خوب کار می کند. عليرغم مقياس و ترکيب پيچيده، پايتخت ژاپن الگوی بسيار کارآمدی برای مناطق شهری به شمار می آيد."

اکثريت جمعيت توکيو ثروتمند و برخورداراز شرايط و امکانات مساوی ارزيابی شده اند. در حالی که در قاهره، با تراکم فزاينده جمعيت-۳۶ هزار و پانصد تن در يک کيلومتر مربع، حدود نه برابر بيشتر از تراکم جمعيت در لندن- اوضاع متفاوت است. بسياری از جمعيت حدود هشت ميليونی اين شهر که به اميد يافتن شغلی پر درآمدتر از مناطق روستايی و شهرهای اطراف به قاهره سرازير می شوند، در پيدا کردن خانه با قيمتی مناسب مشکل دارند. و يا درشهر مومبای هند حدود نصف جمعيت ۱۸ ميليونی آن در کلبه های موقتی به سر می برند که فاقد آب و مجرای فاضل آب است. قيمت خانه های به هم چسبيده اين شهر گران و فضای باز همگانی محدود است و تنها يک درصد مساحت شهر را تشکيل می دهد. برای مقايسه بد نيست بدانيم که فضای باز و تفرجی، از جمله پارک های سلطنتی "لندن بزرگ"، ۴۶ درصد کل مساحت اين منطقه را فرا گرفته است.

در زمينه گوناگونی جمعيتی کلان شهرها دانستن اين نکته جالب است که لس آنجلس تنها کلان شهردارای بیشترین اقليت های قومی کشور است: نصف اهالی لس آنجلس لاتين تبار اند که سه برابر بيشتر از ميانگين تعداد اين اقليت در آمريکاست و بيش از ده درصد جمعيت لس آنجلس آسيايی تبار اند. تنها ۳۰ درصد مردم لس آنجلس خودشان را سفيدپوست انگليسی زبان می دانند. حدود ۴۰ درصد جمعيت اين شهر در بيرون از مرزهای آمريکا به دنيا آمده اند که تقريبا چهار برابر بيشتر از ميانگين اين نمايه در سراسر آمريکاست.

بازديد از نمايشگاه جهان شهرها که تا روز ۲۷ اوت در گالری تيت مدرن لندن برپاست، فرصتی است برای تامل در آينده بزرگ شهرها و تاثير آنها بر آينده کره زمين. تنها موردی که به نظر می آيد در اين نمايشگاه کمتر به آن پرداخته شده، سهم اين شهر ها در آلودگی محيط زيست و حجم توليد گاز های گلخانه ای در هر کدام از آنهاست که می توانست در کنار معيار های سنجش پنجگانه قرار بگيرد. چون دود و غبار در بسياری از عکس های نمايشگاه مشهود است که افق ها را کدر کرده است.

گزارش مصور از اين نمايشگاه را در پنجره بالا ببينيد.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب