ایمان شایسته

بالاخره انتظار به سر رسید؛ شب های سیاه بی برقی به سرآمد و شب های روشن برقی از ازبکستان به کابل رسید. باشندگان بیشتر نواحی شهر کابل که تا چندی پیش بهره شان از نعمت برق فقط پنج ساعت در سه شبانه روز بود، هم اکنون برق تقریباً همیشگی دارند.

شهروندان کابل که سال های سال صبورانه در انتظار برق موعود شب را صبح و روز را شب می کردند، از این رویداد به گرمی استقبال کرده اند.

از هم اکنون فروشگاه های لوازم الکترونیکی وقت سرخاراندن ندارند و برقی ها و سیم کش ها کارشان پررونق شده است.

مردم افغانستان همواره گله می کردند که میلیاردها دلار کمک سرازیر شده به افغانستان در هفت سال گذشته تغییر محسوسی را در زندگی آنها وارد نکرده است. اما آیا اکنون می توان گفت که تغییر محسوسی در زندگی حداقل مردم پایتخت خودی نشان داده است؟

داستان شور و شعف مردم از به قول خودشان ۲۴ ساعته شدن برق شنیدنی است. آنها اکنون کارهایی را می توانند انجام دهند که در گذشته قادر به انجامش نبودند.

ذبیح الله، نوجوانی که دوسال پیش به شوق یادگیری، کامپیوتری خریده بود، اما به علت نبود برق و چند بار خرابی بر اثر استفاده از برق ژنراتور نومیدانه دستگاهش را در گوشه ای انداخته بود، اکنون به تمیزکردن و پاک کاری کامپیوترش مشغول است، تا یادگیری را از سر بگیرد.

صابره، دختر جوانی که در دانشگاه کابل درس می خواند، می گوید که اکنون می تواند تا هر وقت شب که بخواهد، بیدار بماند و درس بخواند و یا از طریق اینترنت با نامزدش در آمریکا گپ زند.

البته، این خبر خوشایندی برای عده ای دیگر نبود. برای کسانی که در سال های گذشته در نبود برق شهری، به نحوی متولیان برق بودند. صاحبان شبکه های خصوصی و کوچک برق، وارد کنندگان و فروشندگان ژنراتورها و باطری ها و همین طور لوازم قابل شارژ از این دسته هستند.

دیروز و امروز برق افغانستان

اولین دستگاه تولید برق در افغانستان ۱۱۵ سال قبل، در سال ۱۲۷۲ خورشیدی توسط یک مهندس انگلیسی به نام میستر براون (Mr. Brown) و برای قصرعبدالرحمن خان، پادشاه وقت نصب و راه اندازی شد که تنها قادر به روشن کردن چهل لامپ الکتریکی بود.

بعد از آن تعدادی دستگاه تولید برق کوچک دیگر، مانند دستگاه تولید برق بیست کیلوواتی باغ ارگ کابل، دستگاه نوزده کیلوواتی شهر جلال آباد و دستگاه پانزده کیلواتی پغمان نصب و فعال شدند که همگی با نیروی بخار کار می کردند.

آن وقت ها که مصادف بود با صنعتی شدن سریع ممالک شرقی، افغانستان هم ضرورت این انرژی حیاتی را درک کرده و کار مطالعه بند (سد)ها در سراسر کشور آغاز شد. در سال ۱۲۹۹ دستگاه آبی جبل السراج با سه توربین ۵۰۰ کیلوواتى وظرفیت تولید ۱۵۰۰ کیلووات برق آماده بهره برداری شد و پس از آن اولین شبکه انتقال برق از جبل السراج به کابل به طول تقریبی صد کیلومترساخته شد که حتی تا ۱۴ سال بعد از آن نیز به علت کمبود مصرف کننده، نیمی از آن به هدر می رفت.

با تصویب لایحه اداره و توسعه صنایع در افغانستان در سال ۱۳۱۴، اولین کارخانه هاى صنعتی داخلی و خارجی در افغانستان تاسیس شدند و پس از آن نیاز روز افزون به این انرژی خارق العاده و جادویی احساس شد.

مدتی پس از آن حکومت یک برنامه ۱۰ ساله اقتصادی را آغاز کرد که بر اساس آن باید ظرفیت تولید برق کشور به ۱۰۰ مگاوات ساعت برق می رسید. بر این اساس در فاصله سال های ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰ چند سد آبی و نیروگاه حرارتی در افغانستان به بهره برداری رسید که از آن جمله می توان به بند سروبی اشاره کرد که در سال ۱۹۵۷ کار آن به پایان رسید و برای اولین بار در افغانستان دو خط انتقال برق فشار قوی ۱۱۰ کیلوولت به طول ۸۶ کیلومتر ساخته شد.

بعدها در سال های جنگ های میان گروهی زیربناهای برق رسانی هم مثل سایر عرصه ها آسیب فراوان دید که آثار زیانبار آن تا کنون همچنان بر زندگی مردم این کشور سایه افکنده است چنانچه بازسازی ها و تلاش های هفت سال آرامش نسبی هنوز نتوانسته این کشور را به جایگاه ۳۰ سال پیشش برساند.

بعضی از شهرهای بزرگ افغانستان در سال های گذشته به برکت همسایگی با کشورهای آسیاى میانه و ایران وضعیت برق بهتری داشته اند. از آن جمله شهرهای مزار شریف و هرات از چند سال قبل برق تقریباً شبانه روزی داشته اند.

اکثر روستاها و مناطق دورافتاده اما هیچ گاه برق دولتی نداشته اند؛ چه در گذشته ها و چه در سال های اخیر. اما ابتکارات محلی و کمک های سازمان های بین المللی باعث شده که در بسیاری از روستاها و قصبات، مردم هم اکنون به انرژی برق دسترسی داشته باشند. با نصب توربین های کوچک آبی و اهدای باطری های رایگان خورشیدی این امر محقق شده است.

گفته می شود که برق مورد نیاز شهر کابل در حال حاضر ۳۰۰ مگاوات ساعت است. از این مقدار هم اکنون ۴۰ مگاوات ساعت برق وارداتی از ازبکستان، ۴۰ مگاوات ساعت برق حرارتی و حدود ۹۰ مگاوات ساعت برق دیگر از ۳ بند اطراف کابل که امسال خیلی زود آب گرفته اند، به شبکه برق کابل تزریق مى شود.

اما هنوز یک مشکل جدی وجود دارد. مردم نواحی گسترده ای در شهر هنوز از برق محرومند. مسؤلین برق شهر کابل اعلام کرده اند که برای توسعه شبکه برق به نواحی ای که بیرون از آن است و نو سازی شبکه کهنه وفرسوده برق، پروژه ای با بودجه ای ۱۲۰ میلیون دلاری را روی دست دارند.

قرار است حدود ۲۵۰ مگاوات ساعت برق دیگر تا ماه جوزا (خرداد) از ازبکستان وارد این شبکه شود، تا علاوه بر تآمین کامل برق شهروندان کابل مازاد آن به دیگر ولایات مجاور انتقال یابد. بدین ترتیب، امید می رود که تا سال آینده همه شهروندان کابل از برق مطمئن و ثابت بهره مند شوند و دیگر بی برقی را تجربه نکنند.

در مطلبی با عنوان "برق، یعنی روشنایی" که در پیوند های مرتبط همین صفحه می بینید، در مورد اوضاع نابسامان انرژی برق در گذشته برایتان مفصل نوشته بودم.

در گزارش مصور این صفحه به تغییرات و حال و هوای شهر پس از بهبود وضعیت برق و واکنش مردم پرداخته شده است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب