شمسیه قاسم

سرانجام، پس از سال ها انتظار جانکاه از لوله های آب  شهر دوشنبه آب بی رنگ جاری شد. در پی آغاز جنگ داخلی و فرسودگی سامانه تصفیه آب در پایتخت تاجیکستان بسیاری از ساکنان مجتمع های مسکونی شهر فراموش کرده بودند که آب آشامیدنی باید چه رنگی باشد. و شاید برای بسیاری از کودکان تفاوت چندانی میان رنگ قهوه و رنگ آب شیر وجود نداشت.

اما اخیرا بانک اسلامی توسعه و بانک جهانی با واریز کردن ۴۱ میلیون دلار در سامانه آب رسانی دوشنبه، سه مخزن آب این شهر را با دستگاه های مدرن تصفیه آب مجهز کرده اند.

حدود دو دهه پیش بود که برای نخستین بار از شیرها به جای آب، گندابه گل آلود همراه با چرک رود و جوی ها ریخت و دست و پای مردم را در انجام کارهای روزمره شان بست. آن آب را نمی شد نوشید، با آن نمی شد شستشو کرد یا حتا ظرف ها را شست.

در آن سال ها آب رود دوشنبه که شاخه ای از رود بزرگ تر ورزاب است، به سه مخزن آب شهر می ریخت و بدون پالایش و تصفیه مستقیما به خانه های صدها هزار تن از مردم شهر توزیع می شد.

در زمان شوروی زندگی در مجتمع های مسکونی با خدمت رسانی متمرکزشان یک امتیاز محسوب می شد. اما با فروپاشی سامانه آب رسانی ساکنان این ساختمان ها به باشندگان خانه های ویلایی یا "حولی ها" غبطه می خوردند. چون آب "حولی ها" از چشمه های زیرزمینی می آمد و به مراتب پاکیزه تر از آب شیرهای دولتی بود.

در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی سازمان های بین المللی بهداشت متوجه وضعیت اسفناک مردم شهرهای بزرگ تاجیکستان در زمینه آب آشامیدنی شدند.

تا چندی پیش بیش از شصت درصد مردم تاجیکستان به آب آشامیدنی دسترسی نداشتند و استفاده از آب آلوده منجر به بروز بیماری های مختلفی چون سل، اسهال و زردی یا یرقان می شد.

دولت تاجیکستان برای حل این گرفتاری از جامعه بین المللی کمک خواست که در نتیجه آن کشورهای مختلف و سازمان های امدادرسان برای بهبود سامانه آب رسانی تاجیکستان میلیون ها دلار وعده یا تخصیص کردند.

بیشتر این مبلغ ها وام های درازمدت هستند و برای بازپرداخت آن دولت قیمت آب را در اواسط سال میلادی گذشته ده برابر افزایش داد. منتقدان دولت بارها این نگرانی را مطرح کرده اند که نحوه استفاده از وام های خارجی شفاف نیست و آنها تردید دارند که اعتبارات مالی به طور کامل در طرح های مربوطه به کار رفته اند.

هرچند سازمان ملل متحد، بانک جهانی، آژانس توسعه ژاپن، آمریکا و سازمان های بین المللی برای تسهیل دسترسی مردم تاجیکستان به آب آشامیدنی وام و کمک های بلاعوض اختصاص داده اند، مسئولان سازمان آب و کاریز شهر دوشنبه می گویند، برای عرضه آب آشامیدنی به همه ساکنان شهر دوشنبه به حدود یک میلیارد دلار دیگر نیاز دارند.

تناقض تلخ قضیه این است که شصت درصد آب منطقه آسیای میانه از کوهستان تاجیکستان جاری می شود، در حالی که این کشور بدترین وضع را در زمینه آب رسانی در منطقه دارد.

بیشتر پمپ های آب در تاجیکستان در دهه ۱۹۴۰ نصب شده اند و اکنون غالبا از کار افتاده اند. در زمان جنگ داخلی ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ هم زیربنای آب رسانی در برخی از مناطق جنگ زده آسیب دید.

اکنون دسترسی مردم شهرنشین به آب بهتر شده است و بنا به یک گزارش سازمان ملل، میزان دسترسی مردم تاجیکستان به آب آشامیدنی از سال ۲۰۰۲ میلادی تا کنون حدود ده درصد افزایش داشته و ۶۷ درصد کل جمعیت را فرا گرفته است.

اما در روستاها پیشترفت چندانی در این زمینه مشاهده نمی شود. بنا به داده های رسمی، هم اکنون تنها ۴۷ درصد مردم روستاها که بخش اعظم جمعیت کشور را تشکیل می دهند، به آب پاک دسترسی دارند و مابقی  آب آلوده مصرف می کنند.

گزارش مصور این صفحه در حومه شهر دوشنبه تهیه شده است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب