بهار نوایی

"تئاتر ما یک نمایش ثابت با یک گروه ثابت نخواهد بود. ما به کشورهای مختلف سفر می‌کنیم و در این سفرها هنرمندان زیادی به صورت مهمان و یا دایمی با ما همراه خواهند بود. ساختار نمایش من، شبیه به ساختار یک معمای پازل است؛  وقتی کل قطعات این پازل در کنار هم قرار بگیرند، تصویر کلی ایجاد می‌شود.می‌توانم این قطعات را کم و زیاد کنم و یا در ترکیب آن تغییر ایجاد کنم".

این توصیفی است که وحید عوض‌زاده، کارگردان تئاتر و فیلمساز، از تازه‌ترین کار هنری خود "هملت زار" ارائه می‌دهد. وحید عوض‌زاده کارگردان تئاتر قرن بیست و یکم است؛ مسائلی هم که در نمایش جدید خود مطرح می‌کند، به همین دوره مربوط می‌شود. دوره‌ای که دنیا به یک دهکده تبدیل شده و همه جور آدمی در همه جا پیدا می‌شود.

از نظر وحید عوض‌زاده، مهاجرت و جابجایی از کشورهای جهان سوم به اروپا و پذیرش مهاجر بعد از جنگ جهانی دوم شکل منظمی پیدا کرده و به یک مسئلۀ مهم سیاسی و فرهنگی تبدیل شده‌است. به همین علت مهاجرت که یکی از کانون‌های مبارزۀ اجتماعی است، در مرکز کار هنری  او قرار گرفته‌است؛ به خصوص نوعی از مهاجرت که غیر قانونی نام دارد.

نمایش هملت زار اقتباسی است از نمایش "هملت" اثر "ویلیام شکسپیر" انگلیسی با اندکی تغییر. در داستان این نمایش که دریک سفر دریایی اتفاق می‌افتد، هملت بجای رفتن به کشتی دزدان دریایی، آن طور که در نمایش شکسپیر وجود دارد، پا به کشتی گمشدۀ مهاجرانی می گذارد که قاچاقچیان آن را در دریا رها کرده‌اند. مهاجران سرگردان برای بهبود وضع هملت بیمار یک مراسم زار برپا می‌کنند؛ مراسمی که در جنوب ایران، اتیوپی، مصر و آفریقا برای شفای بیمارانی که به باور آنها  دچار بادها، یا جن‌زدگی شده‌اند، برگزار می‌شود.

وحید عوض‌زاده دربارۀ ارتباط نمایش هملت شکسپیر با هملت زار می‌گوید: "عامل مشترک این دو نمایشنامه وجود روح و همچنین وجود بادها است. در نمایش هملت روح  وجود دارد و در مراسم زار هم با نگاه امروزی، کاربرد روح و جن مانند نمایش شکسپیر است. بنابراین نمایش هملت زار ترکیبی است از هملت شکسپیر، مراسم زار و داستانی که ما به آن اضافه می‌کنیم که مهاجران غیرقانونی هستند."

تمرینات نمایش هملت زار هم مانند موضوع آن "مهاجر" است. بازیگران از شهری به شهری می‌روند و گاه هنرمندان مهمان نیز در این جابجایی  به آنها می‌پیوندند. کارگردان برای اجرای نمایش خود به بازیگران مختلف از ملیت‌های مختلف نیاز دارد. اما به قول خودش، وقتی محل تمرین در "شهر هزار و یک قوم لندن" باشد، مشکل ملیت به سادگی حل شدنی است. عوض‌زاده می‌گوید گاه در این تغییر مکانی، عامل زبان هم تغییر می کند و بسته به مکان اجرای نمایشنامه، علاوه بر زبان‌های مختلف و قابل فهم، زبان‌های نامفهوم و بی‌معنا نیز به کار گرفته می‌شود. از نظر او گاهی تأثیر عاطفی نفهمیدن یک زبان بر روی تماشاگر، بیشتر از معنی کلمات در صحنه است.

به عقیدۀ عوض‌زاده، استفاده از موسیقی تخیل بازیگران را افزایش می‌دهد. به همین علت در تمرین‌های او ازموسیقی‌های گوناگون، از موسیقی باخ تا موسیقی زار و زورخانه بهره گرفته می‌شود. او همچنین امکان بازدید از تمرین‌های گروه را برای علاقمندان میسر ساخته و معتقد است در بسیاری موارد اظهار نظر دیگران به پیشرفت و بهبود کارش کمک کرده‌است.

با این حال وحید عوض‌زاده نمایش هملت زار را توصیف مشکلات مهاجران نمی‌داند. او معتقد است، تنها اشراف و آگاهی بر این که مهاجرت و قوانین پذیرش مهاجرسخت است، کافی نیست. یک اثر هنری خوب می‌بایست  تأثیرگذار باشد، اگرچه هرگز نمی‌تواند تغییری در شرایط موجود پدید آورد.

وحید عوض‌زاده  کار هنری خود را سال‌ها پیش با تأسیس گروه "گوسان" در ایران آغاز کرد. در برنامه‌های مختلف تلویزیونی به عنوان دستیار کارگردان و برنامه‌ریز فعالیت داشته‌است و از تجربیات هنرمندان صاحب نامی همچون آتیلا پسیانی، بهرام بیضایی و محمدرضا اصلانی بهره گرفته‌است. عوض‌زاده نه سال است که به اروپا آمده و در حال حاضر در انگلستان و دانمارک سکونت دارد.

وحید عوض‌زاده در گزارش مصور این صفحه صحنه‌هایی از نمایشنامۀ هملت زار را توضیح می‌دهد.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب