آثارخانۀ تاریخی شهر خجند که ساختمانش همین چهار سال پیش گشایش یافت، اکنون به مهم‌ترین مکان دیدنی شهر تبدیل شده‌ و بازدید از آن جزء برنامه‌های حتمی مهمانان دومین شهر بزرگ تاجیکستان است. شاید به دلیل نمای ساختمان آن که به استحکانات عظیم باستانی می‌ماند و یادآور دژ بزرگی است که زمانی در کرانۀ رود سیر (سیحون) خودنمایی می‌کرد و گویا در سدۀ چهارم پیش از میلاد دیدبانگاه لشکر اسکندر مقدونی بوده. بازمانده‌های آن دژ کهن را می‌توان درست در کنار همین ساختمان جدید، امروز هم دید. و در واقع، بنای نو آثارخانه یا موزۀ تاریخی خجند در گوشۀ راست همان دژ باستانی بنا شده‌است.

البته، محتوای موزه هم انگیزۀ مهمی برای بازدید از آن است: در دو تالار خرد و سه تالار بزرگ آثارخانه می‌شود پاره‌هایی از پنج‌هزار سال تاریخ مردم این سرزمین را مرور کرد: از آثار متعلق به عصر حجر و برنز گرفته تا یافته‌هایی از تمدن سَرَزم، نخستین شهر آسیای میانه در هزارۀ سوم پیش از میلاد و هخامنشیان و یونانی‌ها و اشکانیان و کوشانیان و ساسانیان و صفاریان و سامانیان و روزگار متأخرتر بیانگر سرنوشتی‌اند که بر این خطه گذشته‌است.

بازآفرینی صحنه‌هایی از تخت جمشید و مجسمۀ داریوش بزرگ توسط هنرمندان معاصر تاجیک تصویر کامل‌تری از تاریخ منطقه را به دست می‌دهد. دخمه‌ها و پاره‌هایی از یک تابوت چوبی بازمانده از سدۀ یک پیش میلاد از دین‌ و آیین‌های گوناگونی حکایت می‌کنند که در دوره‌های مختلف در منطقه رایج بوده‌اند. جنگ‌افزارها و کلاه‌خودی از دوران حملۀ مغول به خجند در سدۀ ۱۳ میلادی همراه با تندیس بزرگی از "تیمورملک"، دلاوری تاجیک که علیه مغول‌ها جنگید، بخشی مهم از تاریخ شهر و منطقه را بازگو می‌کنند. و دست‌خط‌های نادر شاهنامۀ فردوسی و منطق‌الطیر عطار به آثارخانه بُعد معنوی می‌دهند. خم‌های گلی بزرگ از سده‌های هفتم و هستم میلادی، شمعدان گلی عهد سامانیان، سکه‌های کوشانی و سامانی، آفتابۀ آراسته با نقش و نگار و قلمدان خاتمکاری‌شده از دوره‌های متأخرتر، از جملۀ اشیای دیگر آثارخانۀ تاریخی شهر خجند است.

موزۀ خجند امسال هشتادساله می‌شود، اما این موزه تا سال ۲۰۰۶ در جوار یک مسجد، محلی بود که کمتر مورد توجه عابران واقع می‌شد. با انتقال ده هزار شیء تاریخی نادر به ساختمان دژگونۀ جدید، این آثار تاریخی بیش از پیش جلب توجه می‌کند. این در حالی است که به گفتۀ "محرم عبدالله‌اوا"، از مسئولان آثارخانۀ تاریخی، ساختمان موزه هنوز تکمیل نشده‌ و تنها دو هزار عدد از اشیاء تاریخی در تالارهای آن قرار گرفته‌اند و با تکمیل ساختمان، مابقی آثار هم از انبارها به پشت شیشه‌ها و ردیف‌های موزه منتقل خواهند شد.

در گزارش مصور این صفحه به دیدن آثارخانۀ تاریخی شهر خجند می‌رویم.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب