خانواده‌هایی هستند که هنرمندند، به گونه‌ای که هر یک از اعضای آن در هنری چیره‌دستند. و همین‌طور هنرهایی هستند که خانوادگی‌اند، یعنی اعضای خانواده همه به گونه‌ای در آن هنر دست دارند. خانوادۀ عبادالله‌اف، در شهر خجند تاجیکستان، از هنرمندان معروف این شهرند که با هنر والای زردوزی و مهره‌بافی شناخته شده‌اند.

روسری و کلاه، جامه و نیم‌تنه، گوشوار و سینه‌ریزهای مرجان که در پایان سال میلادی گذشته در نمایشگاه هنرهای مردمی خجند به معرض تماشا گذاشته شدند، مورد توجه زیاد مردم بودند. البته، این نخستین بار نبود که آثار هنری خانوادۀ عباد‌الله‌اف جلب توجه می‌کرد. در بسیاری از مراسم و جشن‌های خیابانی می‌توان آفریده‌های ظریف این خانواده را دید. افزون بر این، آثار خانوادۀ عبادالله‌اف است که بسیاری از نوعروسان تاجیک را با جامه‌ها و تزیینات عروسی آرایش می‌دهد.

هنرهای دستی خانوادگی در آسیای میانه پدیدۀ نادری نبود، اما تحولات سیاسی و اجتماعی صد سال اخیر این سنت را تقریبأ از میان برده بود. با فروپاشی اقتصاد اشتراکی شوروی اکنون دیدن خانواده‌هایی که در یک حرفۀ خاص تبحر دارند و از این راه امرار معاش می‌کنند، يک امر نسبتأ عادی شده‌است.

"نوری‌خان عبادالله‌اوا"، مادر خانواده، می‌گوید که در زمان شوروی هم زنان خانوده گلدوزی و زردوزی می‌کردند، اما فقط برای پر کردن اوقات فراغت‌شان، چون همزمان در مزارع اشتراکی یا کارخانه‌ها هم مشغول کار دولتی بودند. در حالی که اکنون از این راه مخارج زندگی‌شان را هم تأمین می‌کنند.

خانم عبادالله‌اوا که ۶۳ سال دارد، می‌گوید گلدوزی روی روسری و کلاه را در سن هشت‌سالگی از مادرش آموخته بود. و اکنون او همراه با دختران و عروس‌هایش پارچه‌های ساده را تبدیل به آثار هنری می‌کند.

در گذشته موضوع بسیاری از گلدوزی‌ها گل و گیاه و پرنده بود و گاه موضوع‌های ایدئولیژیک کمونیستی هم به روی پارچه‌ها راه می‌یافتند. اکنون آفریده‌های خانوادۀ عبادالله‌اوا تصویر تمام‌عیار از چرخش ایدئولوژیک جامعۀ تاجیکستان است. بسیاری از پارچه‌ها را عبارات اسلامی، نام الله و سوره‌هایی از قرآن به خط عربی آرایش داده‌اند.

در نمایشگاه هنرهای مردمی خجند آثار "حفیظه سعیدکریموا" هم به نمایش گذاشته شد که یک هنرمند ۶۷ سالۀ خجندی است. وی طی بیش از سی سال برای نوعروسان تاجیک مهرۀ گردن و النگو و گوشوارهای مرجان ساخته‌است و اکنون هم ساخته‌های او پرخریدارند. نقش و نگار روی این زیورآلات زادۀ تخیل خود خانم حفیظه است و بدون استفاده از ماشین‌آلات حاصل شده و طرح پارچۀ اطلس را تداعی می‌کند.

صحنه‌هایی از نمایشگاه هنرهای مردمی خجند را که مرکز فرهنگی و معرفتی استان سغد تاجیکستان سازمان داده‌است، می‌توانید در گزارش مصور این صفحه ببینید.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب