آلبوم عکس

در روزگاری که مبحث برخورد تمدن ها نقل محافل است و افسانه ناهمخوانی اسلام با جهان غرب همچنان رواج دارد، تلاش هايی برای اثبات خلاف اين موضوع انجام می گيرد تا به گفته عظيم نانجی، مدير موسسه مطالعات اسماعيلی در لندن، نشان دهد که آن چه ما شاهدش هستيم، برخورد جهالت هاست؛ ناآگاهی از يکديگر است که تصور "برخورد تمدن" ها را به وجود آورده است.

هدف از بر گزاری نمايشگاه "دين و دنيا" در مرکز اسماعيلی لندن اصلاح همين لغزش فراگير عنوان شده است. نمايشگاه "دين و دنيا" نمونه هايی را از آثار هنری کشور های مسلمان نشين - از اسپانيا گرفته تا آفريقای شمالی و ترکيه و ايران و آسيای ميانه و هند و چين - را در بر می گيرد که متعلق به دوره های مختلف تاريخی، اعم از امويان و فاطمی ها و مغول ها و صفويه و قاجاريه است.

روی ديوار ورودی نمايشگاه از شاهزاده کريم آقاخان چهارم، رهبر اسماعيلی های جهان چنين نقل قول شده است: "امروزه در غرب پرسش های بسياری در باره جهان اسلام مطرح می شود و در ميان جوامع معاصر موارد بی شمار تصور غلط و سوء تفاهم ها وجود دارد. از اين رو، من اميدوارم که اين نمايشگاه حايز اهميت ويژه ای باشد و زمينه برخورد های روشنگرانه ميان باور ها و فرهنگ ها را به وجود آورد".

نمايشگاه شامل صد و هفتاد شیء است؛ مرکب از مينياتور ها و ظروف سفالی، کشکول های درويشی با آرايش شاهانه و برگ هايی رنگ باخته از نسخ قديمی شاهنامه و قرآن، سکه های زرين فاطمی ها، ساز های موسيقی، لباس شاهزادگان مغول، سردر مساجد ويران شده اسپانيا، بخوردان هايی با اشکال پرندگان، قلمدان های خاتمکاری شده قاجاری، سفره هندی با پنج گلابتون گرد در چهار گوشه و وسط آن که حاوی آياتی از قرآن است و دهها شیء ديگر که احتمالا هرگز در هيچ موزه ديگر نديده ايد. برای نمونه، من نمی دانستم که فتحعلی شاه قاجار خوشنويس هم بوده يا دست کم خوش نويسی را تمرين می کرده است. در اين نمايشگاه لوحه ای را می توان ديد که در يک روی آن تابلوی فتحعلی شاه نقاشی شده و در روی ديگر آن مشق خطاطی شاه با امضای خود او آمده است که نه تنها از نظر تاريخی، بلکه از لحاظ هنری هم بسيار ارزشمند به نظر می رسد. ظاهرا اين لوحه دورويه زمانی جزئی از يک آلبوم شاهانه بوده، چون در سده ۱۹ داشتن چنين آلبوم های حاوی تابلو ها و خوش نويسی ها  ميان شاهان قاجار مرسوم بود.

نامه رسمی عباس ميرزای قاجار، وليعهد و پسر فتحعلی شاه به ناپلئون نخست هم ديدنی است که تقريبا نصف صفحه اش را سربرگ سلطنتی قاجاری فرا گرفته است.

کشکول قايق گونه برنجی بازمانده از ايران سده ۱۶ ميلادی که به نظر بسيار مزين و سنگين می رسد، تعجب بازديد کنندگان را برمی انگيزد که يک درويش چه گونه اين کشکول گران وزن و گران بها را حمل می کرده است. در حاشيه آن می توان ابياتی فارسی را خواند. گفته می شود که اين کشکول زمانی متعلق به پير يک خانقاه بوده است.

در اين نمايشگاه می توان صفحاتی از مثنوی معنوی مولانا را ديد که سال ۱۰۱۱ هجری يا ۱۶۰۲ ميلادی در شيراز تهيه شده است و يک برگ از شاهنامه موسوم به "هوتون" را که حاصل زحمت صحافان تبريزی است و به سال های ۱۵۲۲ تا ۱۵۳۵ ميلادی برمی گردد. اين شاهنامه برای تقديم به شاه طهماسپ صفوی تهيه شده بود. اين نسخه شاهنامه که از جمله بهترين نمونه های هنر خوش نويسی و نقاشی ايران و جهان به شمار می آيد، طی ۳۵ سال متعلق به آرتور هوتون انگليسی بود. هوتون به نوبه خود ان را از يک فرانسوی يهودی تبار متمول با نام "ادموند دو روتشيلد" خريده بود. سال ۱۹۷۶ هوتون به محمدرضا شاه پهلوی پيشنهاد می کند که شاهنامه طهماسبی را به قيمت ۲۰ ميليون دلار بخرد، اما شاه حاضر نبود اين قيمت گزاف را بپردازد. در نتيجه شاهنامه طهماسبی پاره به پاره در مزايده های لندن به فروش رفت.

در نمايشگاه اشيای شگفت انگيز تری هم هست، به مانند صفحاتی از کتاب القانون فی الطب بوعلی سينا که از سال ۴۴۴ هجری يا ۱۰۵۲ ميلادی باز مانده و تصوير انسان ملبس بالداری را دارد با نقاطی درشت روی بدنش و توضيح آن نقاط به زبان عربی. هرچند حواشی کاغذ فرسوده شده، اما متن آن که با جوهر سياه نوشته شده، همچنان به راحتی قابل خواندن است. عناوين مقالات کوچک صفحه با خط سرخ از ساير بخش های صفحه متمايز است.

ايران، با اينکه بخش عظيمی از نمايشگاه را به خود اختصاص داده، تنها موضوع اين نمايشگاه نيست. در واقع، سازمان دهندگان آن تلاش کرده اند دين و دنيای مسلمانان قرون وسطی در کشور های مختلف و درآميختگی اسلام با فرهنگ های مختلف جهان را به نمايش بگذارند. از اين جاست که در اين نمايشگاه می توان آثاری از هنرمندان مسلمان چينی، اندلوسی-اسپانيايی، هندی، تونسی، ترک، سوری، حجازی، مصری، مراکشی و ديگران را نيز ديد.

نمايشگاه دين و دنيا از ۱۴ ژوئيه تا ۳۱ اوت ۲۰۰۷  در مرکز اسماعيلی لندن ادامه خواهد داشت و سپس قرار است آن به پرتغال و آلمان برده  شود. اين نمايشگاه شامل گزينه ای از آثار هنری موزه آقاخان است که قرار است سال ۲۰۱۰ در شهر تورنتوی کانادا گشايش يابد.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب