پس از سرنگونی طالبان، زمانی که حامد کرزی اعلام کرد تعداد شش گاوصندوق با درهای بسته در زیرزمینی کاخ ریاست جمهوری افغانستان پیدا شدهاست، هیچکس گمان نمیبرد که محتویات آنها همان گنجینههای بیبدیل تاریخی باشند که سالها پیش و در ابتدای حکومت طالبان به یکباره و به طور مرموز گم شده بودند، ولی زمانی که باستانشناسان با ارههای برقی قوی به جان صندوقها افتادند، همانی را یافتند که هیچ انتظارش را نمیکشیدند: بیش از۲۲۰۰۰ قطعه طلا زیر خاکی از ۲۰۰۰ سال پیش. این گنجینه "گنج گمشده" لقب گرفت. دستساختهها و زیورآلاتی از طلا، شیشه، سنگ وعاج از سرزمینی که سالهاست به گذرگاه فرهنگها، سوداگران، هنرمندان و سپاهیان مشهور است.
موزۀ بریتانیا از روز سوم مارس تا سوم ژوئیۀ ۲۰۱۱ نمایشگاهی از مجموعهای گرانبها و چندینهزارساله از این بازیافتههای موزۀ ملی افغانستان را به نمایش عموم در میآورد. این بخشی از یک تور نمایشگاهی است که با هدف شناساندن این آثار برگزار میشود و بخش لندن این تور با حضور حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان، گشایش یافت.
این که این آثار با گذشت هزاران سال از زمان ساختشان و نیز طی سه دهۀ اخیر از گزند اشغالگران شوروی، جنگهای داخلی افغانستان و بالاتر از همه، ویرانگری رژیم طالبان در امان مانده، چیزی شبیه معجزه است.
اقلام به نمایش درآمده دراین نمایشگاه در واقع بخشی از موزۀ ملی افغانستان است که گمان میرود در دهۀ ۱۹۹۰ میلادی و در زمان ویران شدن موزه ناپدید شده باشند. در واقع آنها توسط کارکنان موزۀ ملی افغانستان و درست کمی بعد ازعقبنشینی نیروهای شوروی در سال ۱۹۸۹پنهان شده بودند و علیرغم خطرات بیشمار در دورۀ طالبان از آنها صحبتی به میان نیامد. کارکنان موزه درآن زمان بارها مورد بازخواست نیروهای طالبان قرار گرفتند، ولی هیچ کدام لب به افشای راز نگشودند.
نزدیک هفتاد درصد از ساختههای هنری پیش از اسلام در افغانستان در دوران رژیم طالبان و با این اعتقاد که اینها نمادهایی از بتپرستی و کفرند، توسط این رژیم نابود شد. مجسمههای بودای نابودشده نماد بارزی از این ویرانگریهاست. با یافته شدن گنجینههای موزه ، کارکنان موزه که سالها از سرنوشت آنها نامطمئن و بیخبر بودند، به یکباره به وجد آمدند. آنها دیگر خود ناجی میراث فرهنگی خود بودند.
آثار به نمایش درآمده دراین نمایشگاه دربرگیرندۀ چهار دورۀ تاریخی و جامعۀ باستانی کاملاً متمایزهستند که در داخل مرزهای افغانستان امروزی به دست آمدهاند: جامعۀ کشاورزی دوره برنز، شهر کلاسیک یونانی، یک قصر جادۀ ابریشم و یک قبرستان چادرنشینها.
تعداد آثارانتخابشده برای این نمایشگاه ۲۰۰ قطعه است که عموماً از چهار حوزه از مهمترین حوزههای باستانشناختی افغانستان است: تپه فلول (معروف به خوشتپه) آیخانم (در زبان ازبکی به معنای ماهبانو) تپۀ بگرام و طلاتپه هستند و عموماً بین سالهای ۱۹۳۷ و ۱۹۷۸ میلادی به دست آمدهاند و پیشتر در موزۀ ملی کابل نمایش داده شده بودند.
یکی از اتاقهای نمایشگاه، ویژۀ اشیاء بازمانده از تمدن یونان در منطقۀ "آی خانم" در شمال افغانستان است که با خانه، معبد، ورزشگاه و آمفیتئاتر تکمیل شدهاست. این آثار به سال ۳۰۰ پیش از میلاد برمیگردد.
همینطور دراین نمایشگاه گنجینههایی از چین، هند و امپراتوری روم مربوط به دو هزار سال پیش دیده میشود که در بگرام در شمال کابل یافت شدهاند و نیز قطعاتی طلایی که در طلاتپه کشف شدهاند، شامل دستبندها ، خنجرها ، طلسمها ، جامها و گوشوارههایی که از داخل یک گور قدیمی پنج زن و مرد کشف شدهاست.
در گوشهای از این نمایشگاه شعار موزۀ ملی افغانستان به چشم میخورد: "یک ملت وقتی زنده است که فرهنگش زنده باشد."
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.
من این عمل انسانی توأم با موفقیت ونیک نامی را به آنها تبریک عرض میکنم. اگرمسببین این عمل مردمی و فرهنگ دوست در قید حیات باشند،ازخداوند بزرگ برایشان صحت کامل، طول عمر وموفقیت های برزگتر را استدعا دارم. و اگر به رحمت حق پیوسته باشند، برایشان مغفرت تمنا نموده روح شان را شاد میخواهم. این فرهنگ دوستی آنان قابل ستایش و تمجید است. بدون تردید همه به شما افتخار میکنند و درود میفرستند... با عرض حرمت دکتر ریان از امریکا.
در آن زمان افغان و افغانستان اصلاً وجود نداشت. چرا نامی از خراسان نمیبرید؟...