گوآنشی، حلال مشکلات
داریوش رجبیان

بسیاری از رسانه های بین المللی بازی های قریب الوقوع المپیک را منحصر به فرد عنوان می کنند و دلیل عمده آن را محل برگزاری بازی ها مى دانند. کشور باستانی چین با سیاست های غیرمتعارفش مسلما با یونان و استرالیا و ژاپن و اسپانیا و کره جنوبی و جاهاى ديگرى که میزبان این بازی های جهانی در گذشته بوده اند، متفاوت است. اما با وجود این، نمی توان این رویداد را منحصر به فرد دانست.

بازی های المپیک مسکو در سال ۱۹۸۰ که در پایتخت یکی از دو قطب مخالف جهان آن زمان برگزار شد، موضوع بحث های پر شور و حرارت بیشتری بود، به حدی که شمار زیادی از کشورها به دلیل حمله اتحاد شوروی به افغانستان،  آن بازی ها را تحریم کردند که در پی آن پوشش خبری مسابقات جهانی چندان گسترده نبود.

این بار هم پیش از آغاز بازی های المپیک اعتراضاتی از سوی برخی ازکشورها علیه دولت چین و نحوه برخورد آن با مخالفان تبتی صورت گرفت، اما هیچ یک تا به مرز تحریم جلو نرفتند و در نتيجه قرار است پوشش خبری بازی های المپیک در پکن فراگیر باشد.

در واقع، برخی از رسانه های بانفوذ مانند بنگاه سخن پراکنی بریتانیا (بی بی سی) اعلام کرده اند که پوشش رسانه ای رویدادهای این مسابقات بی نظیر خواهد بود و ساعات پوشش ۱۷ روز بازی ها دو برابر بیش از حجم برنامه های بی بی سی در باره مسابقات المپیک آتن در سال ۲۰۰۴ خواهد بود.

شبکه های مختلف تلویزیون بی بی سی بیش از ۲۷۵۰ ساعت برنامه های خود را به بازی های المپیک پکن اختصاص خواهند داد. افزون بر این، برای نخستین بار بینندگان می توانند بازی ها را روی شبکه بی بی سی اچ دی (BBC HD) با تصاویری با وضوح بالاتر ببینند.

چین و چالش های رسانه ای آن

بسیاری از رسانه ها معتقدند که محل برگزاری بازی ها خبرنگاران را با چالش های تازه مواجه خواهد کرد. باشگاه گزارشگران خارجی در چین به این مناسبت اطلاعات فراوانی را، از نحوه برخورد با مقامات و مردم عادی در چین گرفته تا دستور رفتار در صورت بازداشت و چگونگی حمایت از منابع خبری یک روزنامه نگار و فهرست تارنگارهای جالب در باره چین، در این سايت گنجانده است.

ماه سپتامبر سال ۲۰۰۶ مقامات دولت چین اعلام کردند که خبرنگاران در دوره بازی های المپیک می توانند به هر جای چین سفر کنند و در مورد هر موضوعی که می خواهند گزارش دهند. با وجود این، دستور و راهنماهای باشگاه خبرنگاران خارجی مقیم چین حاکی است که این وعده را نباید به معنای دقیق آن گرفت.

برای نمونه، سفر به تبت مستلزم دریافت روادیدی ویژه از مقامات چینی است و صحبت های حساس سیاسی می تواند پیامدهای ناگواری برای مصاحبه شوندگان چینی داشته باشد. موضوع های مربوط به تبت، به ویژه پس از ناآرامی های بهار گذشته در چین، و نیز منطقه عمدتا مسلمان نشین سین کیانگ، وهمچنین مناطق نظامی و مرزی از جمله موضوعات حساس به شمار می آیند.

ویژگی های فرهنگ عامه

کیرستن اسپار، روزنامه نگار دانمارکی که تجربه سال ها کار در چین را دارد، در مقاله ای می نویسد که چین و فرهنگ مردم آن برای یک روزنامه نگار غربی تازه وارد بسیار ناآشناست و این ناآشنایی معمولا باعث ناکامی روزنامه نگاران در پوشش یک موضوع می شود. مثلا برای به دست آوردن جزئیات دقیق یک خبر شما باید "گوآنشی" داشته باشید که تقریبا به معنای شبکه است.

فرهنگ چینی که بیشتر اشتراکی و اجتماع گراست و با فردگرایی میانه خويی ندارد، مرکب از "گوآنشی" یا شبکه های متعدد است. گوآنشی به معنای جمع افراد یک خانواده، خاندان، دانش آموزان یک مدرسه، کارمندان یا کارگران یک دفتر یا کارگاه یا افراد متولد یک محل واحد است.

مردم چین غالبا از اعضای گوآنشی خود هیچ کمکی را دریغ نمی دارند، اما افراد بیرون از گوآنشی خود را بیگانه می دانند و کاری هم برایشان انجام نمی دهند، چون معتقدند که هیچ وظيفه اى در برابر آنها ندارند.

روزنامه نگاران تازه وارد هم معمولا به کسی نیاز دارند که گوآنشی خوب و مناسبی داشته باشد، تا درهای لازم را به روی آنها باز کند. از این رو، کیرستن اسپار توصيه مى كند که خبرنگاران تازه وارد یک دستیار چینی بگیرند چون یک فرد چینی است که با هزارتوى فرهنگ آن سامان آشناست و گوآنشی خود را دارد.

یکی دیگر از چالش های اجتماعی برای روزنامه نگاران خارجی جمع آوری صدای مردم در کوچه و خیابان هاست که معمولا برای روشن کردن دیدگاه انفرادی آنها انجام می گیرد. اما در جامعه ای که گوآنشی نقش عمده دارد و فردیت اعضاى جامعه در گوآنشی ها تحلیل رفته است، انجام این کار ساده نیست. مردم ترجیح می دهند به پرسش ها در باره دیدگاه های شخصی شان پاسخ ندهند.

اما به گفته کیرستن اسپار، این وضعیت در حال تغییر است و احیانا افراد زیر سی سال را می توان یافت که راغب اند نظر شخصی خود را با شما در میان بگذارند. چون نسل زیر سی سال در دوره سیاست "یک فرزند برای یک خانواده" به دنیا آمده اند و روی فردیت آنها بیشتر تمرکز شده است. در نتیجه آنها با بیان دیدگاه های خود مشکلی ندارند و کمتر پایبند گوآنشی هستند.

برای اطلاع بیشتر در باره چین و ویژگی های آن به زبان انگلیسی می توان به تارنماهای زیر سر زد و شما هم اگر در این باره اطلاعات دست اولی دارید می توانید برای ما بفرستید:

Dan Wei
http://www.danwei.org/

Beijing Newspeak
http://www.beijingnewspeak.com/

Wangjianshuo
http://home.wangjianshuo.com/

The Beijinger
http://www.thebeijinger.com/

China Herald
http://www.chinaherald.net/

China Blog List
http://www.chinabloglist.org/

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب