چشمه‌ها، پیام‌آوران ژرفای زمین، و برف و باران و شبنم،  سروش اوج آسمان‌هایند. و آب نه تنها زمین و آسمان را به هم می‌پیوندد، بلکه علم را هم با افسانه‌ها  و باورها آشتی داده‌است. این فرضیه که ممکن است زیر لایه‌های یخ سیارۀ بهرام (مریخ) همچنان آب جاری باشد، برخی را متقاعد کرده‌ که در لایه‌های زیرین آن سیاره، حیات هم وجود دارد. چون آب، مایۀ زندگی است.
 
آب، به مانند سه "آخشیج" یا عنصر بنیادین دیگر زندگی – خاک و باد و آتش – در کیش زرتشتی همچنان جزء مقدسات است و یک باورمند این کیش باید از آلودگی آن جلوگیری کند. در آموزه‌های مزدیسنی آناهیتا به عنوان "ایزدبانوی آب‌ها" معرفی می‌شود.

توران شهریاری (بهرامی)،  با الهام از باورهای مزدیسنی می‌گوید:

آب، آغاز نام آبادی‌ست / آب، پاکی و سبزی و شادی‌ست
آب را مایۀ حیات بدان / نعمتی هست دادۀ یزدان

در قرآن هم آب جایگاه مشابهی دارد. در سورۀ نور آمده‌است: "هر جنبنده‏ای را ما از آب آفریده‏ایم". و در سورۀ انبیا می‌خوانیم: "هر زنده‏ای را ما از آب قرار داده‏ایم". پس بنا به دیدگاه اسلام هم آب، منبع و منشأ حیات است.

در "عهد جدید" جایگاه آب مقدم بر روان است: "کسی وارد قلمرو ربانی نخواهد شد، مگر این که از آب و از روان زاده شده باشد".

مجموعه قوانین شرعی و عرفی یهود هم برای آب جایگاهی بس رفیع در نظر گرفته‌ و آب را همسنگ و همپایۀ تورات دانسته‌است.
 
ریگ‌ودای هندی سرودی دارد در ستایش آب با نام "آب حیات" که می‌گوید: "ای آب‌ها که به ما نیروی زیستن می‌دهید و اسباب تغذیۀ ما را فراهم می‌کنید، تا ما در شادی به سر بریم... بگذار که ما هم به سوی خانۀ کسی بشتابیم که به خاطر او آب‌ها به ما زندگی داده‌اند؛ شما که ما را به دنیا آورده‌اید".
 
پس آب و زندگی، چه در علم و چه در باورها، مترادف همند. هستی جانوران، از جمله انسان‌ها، به اندازه‌ای وابسته به آب است که نبود آب، به معنای نبود زندگی است. عنصر ترس هم می‌تواند از دلیل‌های تکریم آب باشد. زیرا آب، به همان شیوه که بخشندۀ زندگی است، می‌تواند در شکل سیل و طوفان، منادی مرگ و نابودی هم باشد.
 
از اینجاست که فرهنگ‌های مختلف در سراسر جهان به آب و نیروی فوق‌العادۀ آن ارج بسیار قایلند و برای پاسداری‌اش جشن‌ها دارند. در گاه‌شماری ملت‌ها به آب همانند دیگر عنصرها جایگاهی داده‌اند و گاه طبیعیت انسان‌ها را نیز بر پایۀ نزدیکی آنها یه یکی از عنصرها رده‌بندی کرده‌اند.

در گاهنامۀ زرتشتی روز چهارم آبان‌ماه یا آبانگان به ارج‌گذاری به آناهیتا، ایزدبانوی آب‌های روی زمین، اختصاص دارد. روایتی هست که ایران به مدت هشت سال گرفتار خشک‌سال بود و سرانجام در آن روز (چهارم آبان) باران آمد و مردم به جشن و شادی پرداختند و آن را آبانگان نامیدند.
 
آبانگان با گذشت زمان از ایران رخت بربست، اما نام "آبان" در گاه‌شماری این سرزمین ماندگار شد.
 
ولی جشن‌های مشابهی برای تجلیل و گرامی‌داشت از آب اکنون هم در سرزمین‌های دیگر انجام می‌گیرد. "لوی کراتونگ" Loy Krathong از زیباترین جشن‌های ستایش آب است که امروزه در تایلند برگزار می‌شود. با توجه به مذهب بودایی اغلب مردم تایلند، می‌توان به ریشه‌های آریایی این جشن پی برد که همانا در ماه آبان صورت می‌گیرد. امسال روز سی‌ام آبان‌ماه، برابر با ۲۱ نوامبر، زمانی که ماه پر بود و خوش می‌درخشید، صدها هزار تن از مردم تایلند کنار رودخانه‌ها رفتند، تا با زمزمه‌های باستانی آب‌ها را بستایند و آرزوهایشان را در شکل قایق‌های کوچک ساخته‌شده از برگ موز در آب‌ها رها کنند. گزارش مصور این صفحه، ساختۀ فرزانه عبدالقیس، از همین جشن ستایش آب در تایلند است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب