آخرین مطالب
گدایی، شغل آبایی
۲۴ نوامبر ۲۰۰۹ - ۳ آذر ۱۳۸۸
مومن شیرخانف
در آسیای میانه قوم کولی‌ها را "لولی" یا "جوگی" می‌نامند که در مورد اصالت و ریشه‌های آن کسی صد درصد مطمئن نیست. شماری آنها را از کولی‌های هند می‌دانند که صدها یا شاید حتا هزاران سال پیش به منطقه مهاجرت کرده‌اند. عده‌ای هم آنها را با کولی‌های اروپای شرقی پیوند می‌دهند. اما زبان مادری کولی‌های آسیای میانه گویش‌های گوناگون پارسی است. از این رو در روسیه و بیرون از تاجیکستان آنها را اشتباهاً "تاجیک" می‌دانند.
در جنوب تاجیکستان که حدود یک میلیون جمعیت دارد، در یک روستای ناحیۀ واسع بیش از سه هزار تن از تبار لولیان به سر می‌برند. معمولاًً لولیان، گدایی را پیشۀ اجدادی خود می‌دانند و از راه دریوزه‌گری به زندگی خود سامان می‌دهند. زن‌های این قبیله و گاه مردان آن بامدادان از خانه به در می‌روند و تا غروب خورشید با کولباری بر پشت در به در می‌گردند و گدایی می‌کنند.
حکومت شوروی بارها تلاش کرده بود لولیان را به زندگی عادی شهری جلب کند، اما این تلاش‌ها به جز چند مورد انگشت‌شمار نتیجه‌ای نداد و غالب کولی‌ها از گدایی دست نکشیدند و اکنون هم معتقدند که هرگز و به هیچ قیمتی این شغل نیاکانشان را ترک نخواهند کرد.
در پی استقلال تاجیکستان هم تلاش برای اسکان و تعلیم دادن به لولیان فروکش نکرد. چهار سال پیش برای نخستین بار در تاجیکستان، در ناحیۀ واسع، واقع در ۲۰۰ کیلومتری جنوب پایتخت، با کمک سازمان‌های امدادرسان مدرسۀ ویژه‌ای برای این قوم ساخته شد. در این دبستان کوچک کودکان لولی می‌توانند چهار سال درس بخوانند و در صورت امکان و تمایل تحصیلشان را در مدارس معمولی ادامه دهند.
اما به گفتۀ بخت‌الله میرزایف، مدیر این مدرسه، مشکل عمده نبود زادنامه یا گواهی‌نامۀ تولد کودکان است، چون معمولاً خانواده‌های کولی برای کودکان نوزادشان زادنامه نمی‌گیرند. از این رو برای تعیین سن و سال آنها مأموران مدرسه دندان‌های شاگردان را می‌شمرند و بنا به تعداد و حالت دندان‌ها سن او را تقریباً معین می‌کنند. البته، در سال نخست، سن و سال اهمیتی نداشت و کودکام هفت تا ۱۴ سالۀ کولی به طور دسته‌جمعی به کلاس اول رفتند.
در تاجیکستان آموزش نه‌ساله در مدارس یک امر الزامی است. اما کولی‌ها به دو دلیل نمی‌خواهند فرزندان خود را به آن مدارس بفرستند: نخست این که بیشتر آنها تعلیم و آموزش را یک امر بی‌منطق می‌دانند، زیرا قرار نیست فرزندانشان در جایی کار کنند؛ گدایی است که معیشت آنها را تأمین می‌کند. دو این که برای تعلیم در مدارس همگانی کودکان نام‌نویس می‌شوند و در پی ختم آن، برای دو سال روانۀ خدمت سربازی وظیفه می‌شوند. کولی‌ها به هیچ روی خواستار خدمت در ارتش نیستند.
به ویژه روز آدینه می‌شود لولیان بسیاری را در راه و جاده‌ها و بازارها مشاهده کرد که به قیافۀ نزار به عابران رو می‌آورند و پول می‌خواهند. بیشتر آنها زنان کولی هستند. به قول خود لولیان، سنت آنها چنین است که زنان وظیفۀ تأمین معاش را به عهده دارند و تا پایان عمر هم این تکلیف به دوش آنهاست.
در گزارش مصور این صفحه به خانه‌های برخی از لولیان جنوب تاجیکستان سر خواهیم زد.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.
به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید
واقعأ باورنکرنی است! بسیار عالی بود.
موضوع کوچ تاريخی (کوليها) يا (جيـپـسی ها) و يا (زيگيـناره ها) را تاريخدانان غربی از سوی هند به ساير مناطق آسيايی و اروپايی ذکر کرده اند و در اين باب کتابهای متعددی در اروپا وجود دارد. از سايت های "گوگل" و "ويکی پديا" نيز ميتوان در اين باره اطلاعاتی بدست آورد. بطور عمده نميتوان صحت گفته برخی از لوليان را که: آنها نميتوانند از "شغل" آباء و اجدادی خود دست بکشند و يا اين "سنت" ديرينه آنها است، باور کرد! در کشورهای اسکانديناوی از جمله سويدن، دانمارک و ناروی(نروژ) بسياری زيگيناره يا همان لوليان وجود دارند؛ ولی هيچکدام از آنها گدايی نميکنند. سبب اين است که اين کشورها نخست با فقر فرهنگی از راههای علمی مبارزه کرده اند که قبل از هر چيز مبارزه با ننگهای بزرگ جامعه مثل گدايی و دزدی بوده است. تکامل اين مبارزات را در آنجا ميتوان يافت که: فرهنگ "روی پای خود ايستادن" را رونق داده اند. حرفه آموزی و يا حقوق دوران بيکاری به هر يک از شهروندان تعلق ميگيرد. از اينرو زيگيناره ها يا جيپسی ها نـه تنها نيازی به گدايی و دزدی در اين ممالک ندارند، بلکه افرادی را ميتوان در ميان آنها يافت که صاحبان فابريکه و کمپانيهای بزرگی هستند و نزد هر يک از آنها دهها و صدها کارگر و کارمند مشغول کار ميباشند.