آخرین مطالب
رپ و طرب تاجیکی
۲۰ نوامبر ۲۰۰۸ - ۳۰ آبان ۱۳۸۷
عبدالفتاح شفیع یف
موسیقی رپ در تاجیکستان مخالفان فراوانی دارد و بسیاری راغب اند از سر حوصله به رپ و رپخوانان بتازند و این گونه موسیقی را یکی از نمادهای تنزل فرهنگ جامعه بنامند. ولی با وجود این، رپ میان جوانان تاجیکستان برای خود جای پایی باز کرده است، با این که نتوانسته جایگزین پاپ شود.
نخستین ترانه های رپ در تاجیکستان در میانه های دهه ۱۹۹۰ اجرا شد. رپخوانان آن دوره غالبا جوانان شهری بودند که ترانه هایشان هم روسی و انگلیسی بود و اصالت اندکی داشت. از این رو معمولا شمار طرفداران این هنرمندان از شمار دوستانشان فراتر نمی رفت. بیشتر جوانان شیفته موج تازه ای از موسیقی پاپ تاجیکی و ایرانی بودند.
ظهور جوان قامت بلند و ریشویی با پوشش غریب و نام غریب تر "دکتر امفر" روی صحنه رپ بود که وضعیت را اندکی به سود موسیقی رپ تغییر داد.
دکتر امفر در زندگی واقعی "فیروز امامف" است که مانند بسیاری دیگر از جوانان تاجیک تازه از مهاجرت کاری از روسیه برگشته بود، با عذاب و مشقت صدها هزار هموطن هم سرنوشتش که فشار روزگار به خارج رانده بودشان، آشنا بود و آن ماجراها را در شکل آهنگ های رپ به مخاطبانش تعریف کرد.
دکتر امفر در رپ های تاجیکی خود جوانان را به تحصیل دانش تشویق می کرد، تا زندگی بهتری دست و پا کنند و به ذلت مهاجرت برای کار تن درندهند.
به تدریج آلبوم های فیروز در میان پرفروش ترین لوح های فشرده تاجیکستان قرار گرفت و حتا معروفیت او باعث شد که همراه با ستاره های محبوب پاپ تاجیکستان در امتزاج دو گونه موسیقی پاپ و رپ بکوشد و با آنها آهنگ و ترانه آفریند.
کامگاری آهنگ های پارسی تاجیکی دکتر امفر دیگر جوانان رپخوان را هم تشویق کرد که به زبان مردم رپ بخوانند. برخی از آهنگ های رپ دوزبانه شدند؛ به زبان های روسی و فارسی یا انگلیسی و فارسی.
از میان پیروان دکتر امفر که به شهرت دست یافتند، می توان از اسماعیل اسماعیلف، معروف به "مستر اسماعیل" یاد کرد که بیشتر به موضوع های اجتماعی توجه دارد.
خسرو رجبف، ملقب به "آبادا" هم در ردیف رپخوانان نوظهور معروف تاجیک قرار گرفته است. او می گوید، اگر آهنگ رپ عاری از سخن ناسزا و موضوع آن نزدیک به قلب جوان ها باشد، می تواند به آسانی به دل شنونده ها راه یابد و خواننده آن کمتر سرزنش خواهد شد.
اما انتقاد از رپ و رپخوان ها در تاجیکستان پدیده عجیبی نیست. فرهنگ جوامع سنتی در برابر چیز تازه مقاومت می کند، به ویژه اگر ریشه آن در فرهنگ خارجی باشد. رپ و پوشش رپخوان ها پیوسته مورد انتقاد رسانه های گوناگون کشور قرار می گیرد.
برخی از رپخوان ها که در آهنگ های خود از عبارات رکیک و سخنان ناسزا کار می گیرند، معمولا در برابر این ملامت ها زبان کوتاهند. منتقدان می گویند که این آهنگ ها جوانان تاجیک را به بیراهه خواهد برد. افزون بر این، به گفته آنها، متن آهنگ ها بسیار ضعیف و بی معناست و موسیقی آن هم گوش خراش است.
رپخوان ها در پاسخ می گویند که رفتار و گقتار چند تن را نباید به همه رپخوان ها تعمیم داد و رپ را در کل تقبیح کرد. با وجود این، تا کنون رپ در تاجیکستان رسمیت نیافته است و رپخوان ها اجازه ورود به آزمون (مسابقه) سراسری "سرود سال" را ندارند. این آزمون همه ساله بهترین آهنگ های سال را معرفی می کند و هرگز هیچ رپخوانی روی صحنه آن نرفته است.
به راستی، بیشتر جوانانی که هوس آوازخوانی می کنند، پاپ را می پسندند و برخی از هنرمندان پاپ مانند "منیژه دولت" رپ را به باد انتقاد می گیرند. اما در همین حال، شماری دیگر از ستاره های پاپ مانند شبنم ثریا و پروین شکرالله همراه با دکتر امفر و مستر اسماعیل پاپ و رپ را در هم می آمیزند و این آمیزش را بیشتر جوانان خوش پذیرفته اند.
بدین گونه، هرچند در حال حاضر شمار هواداران رپ در تاجیکستان چشم رس نیست، اما میزان پذیرش آن از سوی جامعه رو به افزایش است. نمونه آن هم دعوت از دکتر امفر به بزم و سورهای عروسی و ختنه و زادروز است، طوری که دختران با پوشش ملی تاجیکی زیر نوای رپ دکتر امفر می رقصند.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید
به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندیدارسال مطلب
- china tajik boys، 2009/05/24
I LOVE TAJIKISTAN .....I LOVE TAJIK RAP
- امیر محجوب، 2008/11/24
من هم با آقای منتظری تا حدی موافقم. اما وقتی ما نمی گذاریم فرهنگ خودمان سیر طبیعی داشته باشد و جلو خلاقتیتش را می گیریم جای آن را فرهنگ مبتذل غرب می گیرد. تلویزیون هاى ما فیلمهای محلی را سانسور می کنند اما خوشحالند که فیلمهای خارجی را نشان دهند. وقتی که ما تولید نمی کنیم مصرف کننده دیگران می شویم.
- جواد منتظری، 2008/11/23
این گزارش برام خیلی عجیب بود و ناراحت کننده، عجیب اینکه اصلا فکر نمی کردم که در تاجیکستان اینجوری ردپای رپ دیده بشه و ناراحت کننده اینکه خوب یا بد باید قبول کرد که رپ یک نوع هجمه فرهنگی غرب است حتی اگر دوستش داشته باشم. امکان دارد مخالف من باشید و بگویید آزادی اینست که در های کشور باز باشد، و فرهنگهای جهانی امروز بر هم تاثیر می گذارند و از این تیپ حرف ها، اشتباه نکنید من هم با شما موافقم. باید جهانی فکر کرد، امروز دیگر مرزها عملا فقط حضوری فیزیکی دارند و دیگر نمی شود ملت های دنیا را از یکدیگر جدا و ایزوله کرد. ولی مسئله این است که غربکرایی اصولا در شرق با تخریب فرهنگ شرق همراه می شود. در حالی که عکس این اتفاق معمولا نمی افتد. از اینکه تاجیکها عوض می شوند ناراحت می شوم، از اینکه همه دارند بلوند می شوند و یا سعی می کنند خود را بلوند کنند و اینکه دختر ها دارند نسل باربی می شوند و پسرها براد پیت، اذیتم می کند. بعید نمی بینم که چند صباحی دیگر تاجیک های جوان گذشته خود را نشناسند آن چنان که بر ما ایرانیان رفته است.