شهنواز پنج‌ساله جلو پای مادر می‌دود و با هیاهو به دوستانش خبر می‌دهد که دارند به "خانۀ چادری‌"شان کنار درخت‌های زردآلو می‌روند و چندین روز همان‌جا خواهند ماند. مادر شهنواز لوازم معیشت در دست دارد و می‌رود که این بار هم، مثل ۲۰ سال گذشتۀ عمرش، بخشی از موسم تابستان را در چادر  باغ‌های زردآلوی "اِسفـَره" بماند، زردآلوها را بچیند و خشک کند و روزی یک سال آینده را فراهم کند. اِسفـَره، ناحیه‌ای است در وادی فرغانه، در شمال تاجیکستان، که با باغ‌ها و کشتزارهای میوه و سبزیجاتش معروف است.

زنان بسیاری مانند مادر شهنواز در موسم تابستان زندگی در باغ‌های زردآلو را اختیار می‌کنند. در حالی که مردان خانواده اکثراً در جستجوی کار به روسیه و کشورهای دیگر رفته‌اند، بخش عظیمی از بار روزگار به شانه‌های زنان افتاده و باغ‌های اشتراکی زردآلو در اسفره از منابع اصلی گذران زندگی این زنان و خانواده‌شان است.

کودکان و نوجوانان با شوق و شور بر فراز درخت‌های پربار زردآلو می‌روند و شاخه‌های آن را به‌شدت تکان می‌دهند و میوۀ زردآلو به طور انبوه به خوان‌های بزرگی که زنان در پایۀ درختان در دست دارند، باریدن می‌گیرد.

سپس پاره‌ای از زردآلوهای ریخته را زیر چادری پلاستیکی در معرض دود سولفور قرار می‌دهند تا خوش‌رنگ و پرجلا شود و از آفت حشرات در امان بماند. سولفوریدن میوه‌ها در اسفره هنوز از روش‌های معمول کشاورزی است. چون زردآلوهای سولفوریده زیباتر است و خریداران بیشتری دارد. اما برخی از کارشناسان پزشکی می‌گویند که صرف میوه‌های سولفوریده می‌تواند به ابتلا به بیماری‌های کبد و کلیه بینجامد. چون به گفتۀ آنها دود سولفور، هرچند زردآلوها را جذاب‌تر می‌کند، در واقع آن را به سمی می‌آلاید که باعث پرهیز حشرات از خوردن آن می‌شود.

اما همۀ زردآلوهای اسفره دود سولفور نمی‌خورند. بیشتر زردآلوها زیر آفتاب روی زمین پخش می‌شوند تا به طور طبیعی بخشکند. هسته‌های این زردآلوها را بیرون می‌‌آورند و از آنها مربا یا کمپوت تهیه می‌کنند و در شیشه‌ها می‌بندند و به بازار می‌فرستند. هسته‌ها را در گوشه‌ای دیگر از باغ می‌کارند یا دانه‌های آنها را درمی‌آورند و آن را هم به مشتریان عرضه می‌کنند. زردآلوهای این باغ‌ها به شهرهای بزرگ‌تر که می‌رسند، تبدیل به انواع مختلف شیرینی‌ها می‌شوند که معروف‌ترین آنها شکلات "زردآلوی تاجیکی" است.

عبدالصبور عبدالوهاب، کارشناس مسائل کشاورزی در استان سغد، می‌گوید که بخش اعظم زردآلوزارهای جهان در وادی فرغانه (بخش‌شده میان تاجیکستان و ازبکستان و قرقیزستان) واقع است که در این میان باغ‌های ناحیه‌های اسفره، کانِ بادام، باباجان غفورف و اَشت از اهمیت بیشتری برخوردارند. زردآلوهای همین نواحی هستند که به بازارهای روسیه و قزاقستان و اروپا راه می‌یابند.

به گفتۀ آقای عبدالوهاب، برخی از انواع زردآلو را خود کشاورزان اسفره از راه پیوند پرورش داده‌اند، به مانند زردآلوهای خوش‌طعم "نشانی" و "بی‌نگارین" که در جای دیگر پرورده نمی‌شوند. زردآلوی "قـَـندَک"، با این که در نواحی دیگر هم هست، در اسفره "قندک‌تر" و شیرین‌تر است.  باغ‌های زردآلوی اسفره به حدی حاصل‌خیز است که کشاورزان همه‌ساله از هر درخت آن سیصد تا پانصد کیلوگرم زردآلو برداشت می‌کنند. یعنی چند بیخ درخت زردآلو می‌تواند مخارج سالانۀ زندگی یک خانواده را دربیاورد.

گزارش مصور این صفحه شما را به زردآلوزارهای اسفره می‌برد.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب