در گهواره با ماهواره
سهراب ضیا
به هنگام فرود به شهر دوشنبه به ندرت می توان بام ساختمانی را دید که بشقاب ماهواره ای نداشته باشد. در حالی که چهار تا پنج سال پیش آنتن ماهواره ای از نوادر لوازم روزگار مردم پایتخت تاجیکستان بود. اکنون بیشتر مردم ترجیح می دهند با داشتن آنتن ماهواره ای انتخاب بیشتری در تماشای تلویزیون یا گوش دادن به رادیو داشته باشند.
با این که تا کنون در باره شمار این آنتن ها در تاجیکستان آمار رسمی ای منتشر نشده است، اما بررسی های برخی از سازمان های غیردولتی در این کشور حاکی است که فرآیند روآوردن مردم تاجیکستان به تلویزیون ماهواره ای روزافزون است.
دو سال پیش اتحادیه اجتماعی "خامه"، یک سازمان غیردولتی که در زمینه تامین رشد رادیو و تلویزیون و رسانه های چاپی در تاجیکستان فعالیت می کند، پژوهشی را در زمینه این پدیده تازه انجام داد.
بنا بر این پژوهش، در آن زمان حدود یک میلیون و پنجاه هزار خانواده از جمعیت هفت میلیونی تاجیکستان صاحب دستگاه تلویزیون بودند و از این میان حدود ۴۲۰ هزار خانواده بشقاب ماهواره ای داشتند. این تعداد برابر با حدود ۴۰ درصد کل جمعیت تاجیکستان است.
اما تمرکز بیشتر این آنتن ها در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان بود که ۶۸ درصد جمعیت آن از آنتن های ماهواره ای بهره می بردند. با توجه به افزایش چشمگیر شمار کاربران آنتن ماهواره ای، می توان گفت که در حال حاضر این رقم باید بالاتر رفته باشد.
بیشتر بینندگان تلویزیون های ماهواره ای در تاجیکستان از سامانه های "هات برد" و "یامال" کار می گیرند. شبکه های تلویزیونی روسیه، شبکه خبری یورونیوز به زبان روسی، صدای آمریکا به زبان پارسی، پی ام سی یا کانال موسیقی ایرانی، تلویزیون های طلوع و آریانای افغانستان و شبکه های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در میان مردم تاجیکستان بیشترین تعداد بینندگان را دارند.
از میان شبکه های تلویزیونی تاجیکستان تنها سه کانال "سفینه"، شبکه یک سراسری و "بهارستان" که هر سه دولتی است، برنامه های خود را روی ماهواره پخش می کنند.
برخی از ساکنان مناطق به شدت کوهستانی تاجیکستان برنامه های این سه شبکه تلویزیونی را از طریق ماهواره تماشا می کنند، چون آنتن های زمینی در این منطقه ها کیفیت تصویر و صدا را به خوبی دریافت نمی کنند.
هیچ یک از حدود ۲۰ ایستگاه تلویزیونی غیردولتی تاجیکستان تا کنون به ماهواره راه نیافته اند.
اما بیشترین مورد استفاده از بشقاب های ماهواره ای تماشای شبکه های تلویزیونی خارجی است با تنوع به مراتب جذاب تر از تلویزیون های محلی و شرح و تفصیل و دقت بیشتر در گزارش رویدادهای جهان. یعنی یک نواختی و فقر محتوا و اخبار شبکه های تلویزیونی تاجیکستان یکی از انگیزه های عمده رو آوردن مردم به تلویزیون های ماهواره ای است.
برخی از خانواده های سنتی نگران اند که تلویزیون های ماهواره ای می تواند منبع فساد در جامعه باشد. اما برخی دیگر از خانواده ها از تلویزیون ماهواره ای به عنوان کلاس درس استفاده می كنند و حتی از آنها زبان خارجی می آموزند.
نمونه خوب این آموزش زبان از راه ماهواره، بحرالدین خالف، قهرمان گزارش مصور این صفحه است. این کودک شش ساله زبان آلمانی را به تنهایی از راه تماشای شبکه تلویزیون ماهواره ای آلمان به خوبی فرا گرفته است. این موضوع مایه شگفتی اهل خانواده خود او نیز شده است که هیچ کدام زبان آلمانی را بلد نیستند.
در این گزارش زبان آلمانی "زبان نمیسی" خوانده شده است که معادل روسی آن است.
سه کانال تاجیک بروی ماهواره را من گاهی تماشا می کنم جالبند- از جنوب ایران
my warmest congratulations to his mom and dad.
issa-
las vegas