صدارت، دانشجوی موسیقی، مثل بسیاری از دانشجویان خجندی، که بیشتر فصل پاییز را به پنبه چینی گذرانده، اکنون به کلاس درس خود بازگشته و از رنج پنبه چینی می گوید.

در فصل پاییز و با آغاز موسم جمع آوری پنبه، جریان تحصیل در بیشتر دانشگاههای تاجیکستان متوقّف می شود و  قطار اتوبوسهای رنگ و رو رفته معمولا پر است از دانشجویانی که در میان بدرقه آشنایان به پنبه چینی فرستاده می شوند. و این رسمی است که از زمان شوروی به جا مانده است.

امسال انتظار می رفت که این رسم ور افتد. چون رییس جمهوری تاجیکستان و وزیر آموزش و پرورش این کشور دستور داده بودند که دیگر دانشجویان و استادان دانشگاهها و شاگردان مدارس متوسطه به کار جمع آوری پنبه مشغول نشوند، اما چنین نشد. به گفته  رییسان دانشگاهها دانشجویان داوطلبانه به پنبه چینی می روند. معاون بخش حقوق، تجارت و سیاست دانشگاه تاجیکستان در استان سغد می گوید که دانشجویان هنگام ثبت نام قبول کرده اند، که در جمع آوری پنبه شرکت کنند و معتقد است که  دانشجویان این دانشگاه به صورت غیرقانونی به پنبه چینی برده نمی شوند  .

ولی دانشجویان می گویند در صورت سرپیچی از شرکت در برداشت پنبه، ریاست  دانشگاهها می توانند آنهارا از دانشگاه اخراج کنند. گر چه برای جبران  متوقّف شدن جریان تحصیل و شرکت دانشجویان در پنبه چینی، به ساعتهای درسی در دانشگاهها افزوده می شود، امّا به گفته  استادان، افزایش مقدار ساعتهای درسی به دانشجویان امکان فراگرفتن همه درسهارا نمی دهد و در نهایت منجر به کاسته شدن سطح دانش آنها می گردد.

البته بردن شاگردان مدارس هم به پنبه چینی ممنوع است. ولی در برخی از نواحی استانهای سغد و ختلان تاجیکستان  شاگردان مدارس نیز به  پنبه چینی برده می شوند.

پس چرا دانشجویان دانشگاهها و شاگردان مدارس را پنبه چینی وادار می کنند؟

این امر دلایل بسیار دارد. تاجیکستان به حدّ کافی دستگاههای پنبه جمع کنی ندارد و بیشتر دستگاههای موجود هم  قدیمی و فرسوده ان . پنبه چینی کاری است موسمی. (مثل چیدن انگور در بسیاری از کشورهای اروپایی که در تابستان از دانشجویان استفاده می شود ولی هم زمان با درس آنها نیست.) در عین حال بیش از یک میلیون نفر از شهروندان مستعد به کار تاجیکستان  در روسیه کار می کنند و منبع مهم درآمد ارزی برای این کشورند.

برای کشورهای شوروی سابق پنبه منبع مهم ارز خارجی، کالایی بسیار مهم است. از همین رو دولتها تولید و فروش آن را در کنترل دارند. تاجیکستان به عنوان کشوری کم درآمد که فقط شش در صد از زمینهایش قابل کشت است، سالیانه حدود   500  هزار تن پنبه تولید می کند.  پول پنبه از جانب سرمایه داران خارجی قبل از کشت آن پرداخته می شود و این باعث می شود که دولت واحدهای کشاورزی را وادار به کشت و پرورش پنبه کند. در نتیجه بالا بردن میزان تولید و برداشت پنبه، در واحدهای کشاورزی، عامل مهمی در انتصاب رییسان این واحدهاست.  به این دلیل  آنها با اعمال نفوذ از دانش آموزان، آموزگاران و دانشجویان،  که نیروی کار ارزانند، سوء استفاده می کنند و این برای  صاحب کاران سود هنگفتی را می آورد.

سازمان بین المللی بحران در گزارش خود موسوم به اقتصاد نابودکننده و تک محصولی  آورده است که  اقتصاد پنبه در آسیای میانه استثمارگرانه است زیرا از زنان و کودکان به عنوان نیروهای کاری ارزان بهره کشی می شود و برخی از آنان سلامتی و گاهی جان خودرا نیز ازدست می دهند. بر اساس گزارش سازمان بین المللی مهاجرت  تا چهل در صد محصول پنبه در تاجیکستان توسّط کودکان جمع آوری می شود و آنها در عوض کار سیاه خود مبلغ ناچیزی دریافت می کنند و سود قابل توجّه به دستگاههای دولتی یا به گروه کوچکی از افراد صاحب نفوذ می رسد.

با وجود اصلاحات در بخش کشاورزی در تاجیکستان و تبدیل کولخوز و  سوخوزهای زمان شوروی به واحدهای کشاورزی، نحوه کار آن ها مثل سالهای زمان شوروی باقی مانده است. صاحب نظران می گویند تا زمانی که روند خصوصی سازی واقعی زمین و حقّ مالکیت بر زمین در تاجیکستان تنظیم نگردد، اصلاحات در بخش کشاورزی ناممکن و پنبه کاران و واحدهای کشاورزی همچنان زیر بار سنگین بدهیهای شرکتهای اعتباری خواهند ماند و در نتیجه بسیاری از دانشجویان در پاییز به جای رفتن به کلاس درس به مزارع پنبه خواهند رفت.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب